تارگت تراپی
تارگت تراپی
تارگت تراپی یک درمان دارویی است که ویژگی های خاص سلول های سرطانی را هدف قرار می دهد تا از رشد و گسترش سرطان جلوگیری کند. این داروها در بدن گردش می کنند، اما به روشی متمرکزتر از شیمی درمانی عمل می کنند و اغلب عوارض جانبی کمتری دارند. تارگت تراپی برای همه افراد مبتلا به سرطان موثر نیست، حتی اگر نوع سرطان مشابهی داشته باشند.
مکانیسم تارگت تراپی
بدن دائماً سلول های جدیدی می سازد تا به رشد، جایگزینی بافت های فرسوده و التیام جراحات کمک کنند. سلول های سالم به طور منظم تکثیر می شوند و می میرند. سلول های سرطانی متفاوت هستند – به دلیل تغییرات در ژن های سلول ها، سریع‌تر تکثیر می شوند و در مواقعی که نباید، به رشد خود ادامه می دهند. این تغییرات ژنی به رشد و بقای سلول های سرطانی کمک می کند، اما همچنین ویژگی هایی در داخل یا روی سطح سلول های سرطانی ایجاد می کنند که می توان آنها را هدف قرار داد.
هر درمان دارویی بر روی یک ویژگی خاص عمل می کند که به عنوان هدف مولکولی شناخته می شود. این دارو تنها در صورتی تجویز می شود که سلو ل‌های سرطانی، هدف را شناسایی کرده باشند.
تارگت تراپی ممکن است سلول های سرطانی را از بین ببرد یا رشد آنها را کند، کند و باعث کاهش یا ناپدید شدن علائم و نشانه های سرطان شود. این داروها اغلب باید درازمدت مصرف شوند، بنابراین، بسیاری از افراد به فعالیت های معمول خود ادامه می دهند و از کیفیت زندگی خوبی برخوردار هستند.
آزمایش جهت تجویز تارگت تراپی
برای اینکه بفهمید آیا سرطان، حاوی تغییر ژنی است که ممکن است به یک تارگت تراپی خاص پاسخ دهد، پزشک نمونه را از قسمت سرطانی می گیرد و آن را برای آزمایش به آزمایشگاه می فرستد. ممکن است از چند روز تا چند هفته طول بکشد تا نتایج مشخص شوند.
این آزمایش، مشکلات خاصی را در آن سرطان پیدا می کند، چه تغییرات ژنی اکتسابی که فقط در سلول های سرطانی یافت می شوند یا تغییرات ارثی که در سلول های طبیعی نیز وجود دارد.
تفاوت تارگت تراپی با شیمی درمانی
داروهای شیمی درمانی بر تمام سلول هایی که به سرعت تکثیر می شوند، تأثیر می‌گذارد. این بدان معناست که داروها می توانند سلول های سرطانی را از بین ببرند و همچنین به سلول های دیگری که به سرعت تکثیر می شوند، مانند سلول های سالم در دهان، معده، مغز استخوان یا مو آسیب می رسانند. به همین دلیل است که عوارض جانبی شیمی درمانی اغلب شامل زخم های دهان، حالت تهوع، تعداد کم سلول های خونی (که منجر به عفونت یا کم خونی می شود) و ریزش مو است.
تارگت تراپی به روشی متفاوت عمل می کنند. آنها بر روی سلول های سرطانی تمرکز می کنند، در حالی که آسیب به سلول های سالم را محدود می کنند. بسیاری از افراد با تارگت تراپی عوارض جانبی کمتری را تجربه می کنند، اما هنوز هم می تواند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند که می تواند جدی باشد.
عواملی که باعث تجویز تارگت تراپی می شوند عبارتند از:
- قبل از جراحی برای کاهش اندازه سرطان
- پس از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده
- برای درمان سرطان در صورت بازگشت یا عدم پاسخ به سایر درمان ها
- به عنوان درمان طولانی مدت برای جلوگیری از عود سرطان یا کنترل رشد آن
استفاده از روش تارگت تراپی میزان بقا را برای چندین نوع سرطان بهبود میبخشد و بسیاری از افراد به خوبی به این نوع درمان پاسخ می دهند. با این حال، تارگت تراپی برای همه مبتلایان به سرطان گزینه مناسبی نیست. افراد مختلف با همان نوع سرطان ممکن است بر اساس نتایج آزمایش خود درمان های متفاوتی انجام دهند.
تارگت تراپی چگونه تجویز می شود؟
این نوع درمان معمولاً توسط انکولوژیست یا هماتولوژیست تجویز می شود. ممکن است به تنهایی یا همراه با شیمی درمانی تجویز شود. برخی از تارگت تراپی ها در چرخه های مکرر و با دوره های استراحت تجویز می شوند. ولی ممکن است برخی بتوانند به فعالیت روزانه خود ادامه دهند.
بیشتر سرطان ها دارای پروتکل های درمانی هستند که مشخص می کند کدام دارو، چه مقدار و چند وقت یکبار مصرف شود. ممکن است پزشک نیاز به تنظیم پروتکل ها با شرایط فردی داشته باشد. تارگت تراپی ممکن است به روش های مختلف انجام شود:
- به عنوان قرص یا کپسول
- به عنوان یک انفوزیون داخل وریدی (IV) به داخل ورید، یا از طریق قطره در بازو
- بصورت تزریق زیر پوست
هنگامی که تارگت تراپی به صورت تزریقی انجام می شود، برخی از افراد در طی چند ساعت پس ازتزریق به این فرآیند واکنش نشان می دهند. در این صورت فرد تحت نظر خواهد بود و ممکن است برای جلوگیری از این امر دارویی برای شخص تجویز شود. واکنش ها با اولین انفوزیون شایع تر است، بنابراین ممکن است آهسته تر از درمان های بعدی تجویز شود.
مدت زمان تارگت تراپی به هدف درمان، نحوه پاسخ سرطان و هر گونه عوارض جانبی بستگی دارد. در بسیاری از موارد، قرص ها یا کپسول ها نیاز به مصرف روزانه برای چندین ماه یا حتی سال ها دارند.
عوارض جانبی
اگرچه تارگت تراپی آسیب به سلول های سالم را محدود می کند، اما همچنان می تواند عوارض جانبی داشته باشد. برخی از افراد هیچ گونه عارضه جانبی ندارند، در حالی که برخی دیگر چندین مورد دارند.
مشکلات پوستی یکی از عوارض جانبی رایج تارگت تراپی است. داروهای مختلف ممکن است باعث موارد زیر شوند:
- حساسیت به نور خورشید، قرمزی پوست، تورم و پوست خشک و پوسته پوسته شدن
- راش هایی که شبیه آکنه یا جوش های روی صورت، پوست سر یا قسمت بالایی بدن هستند
- یک واکنش پوستی در کف دست و پا که باعث حساسیت و تاول می‌شود.
- سایر عوارض جانبی ممکن است شامل تب، خستگی، درد مفاصل، حالت تهوع، سردرد، خارش چشم با یا بدون تاری دید، اسهال، خونریزی و کبودی و فشار خون بالا باشد.
به طور معمول، برخی از داروهای تارگت تراپی می توانند بر نحوه عملکرد قلب، تیروئید، کبد یا ریه ها تأثیر بگذارند یا خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهند. در صورت عدم درمان، برخی از عوارض جانبی می توانند جدی شوند.
انواع تارگت تراپی
انواع مختلفی از داروهای تارگت تراپی وجود دارد. آنها بر اساس نحوه کارشان در گروه هایی قرار می گیرند. دو گروه اصلی عبارتند از:
آنتی بادی های مونوکلونال
سیستم ایمنی بدن پروتئین هایی به نام آنتی بادی می سازد تا به مبارزه با عفونت ها کمک کند. آنتی بادی های مونوکلونال، نسخه های ساخته شده (مصنوعی) این آنتی بادی های طبیعی هستند. آنها روی پروتئینی در سطح سلول ها یا بافت های اطراف متصل می شوند تا بر نحوه رشد و بقای سلول های سرطانی، تأثیر بگذارند. انواع آنتی بادی های مونوکلونال عبارتند از:
مهارکننده های آنژیوژنز: خون رسانی به تومور را کاهش می دهند تا رشد آن را کند یا متوقف کنند.
تارگت های HER2: پروتئین HER2 را هدف قرار می دهند که باعث رشد غیرقابل کنترل سلول های سرطانی می شود.
آنتی بادی های مونوکلونال ضد CD20: پروتئین CD20 موجود در برخی از لوسمی های سلول B و لنفوم های غیر هوچکین را هدف قرار می دهند.
مهارکننده های مولکول
این داروها به اندازه‌ای کوچک هستند که به داخل سلول های سرطانی نفوذ کنند و پروتئین های خاصی را که به سلول های سرطانی می گویند رشد کنند، مسدود می کنند. انواع مهارکننده های مولکول عبارتند از: TKIs، مهارکننده های mTOR، مهارکننده های PARP و مهارکننده های CDK
برخی از انواع سرطان که ممکن است با تارگت تراپی درمان شوند عبارتند از:
- سرطان های خون مانند لوسمی، مولتیپل میلوما و لنفوم.
- سرطان‌های مغز مانند گلیوبلاستوما و نوروبلاستوما (درمان با آنتی بادی های مونوکلونال که به عنوان ایمونوتراپی عمل می کنند).
- سرطان های استخوان و بافت نرم مانند سارکوم های بافت نرم خاص.
- سرطان سینه مانند جهش ژنی BRCA سرطان سینه، سرطان پستان HER2 مثبت، سرطان پستان با گیرنده هورمونی مثبت و سرطان پستان سه گانه منفی.
- سرطان های دستگاه گوارش مانند سرطان روده بزرگ (کولون)، سرطان مری، تومور استرومایی دستگاه گوارش (GIST)، تومورهای عصبی غدد درون ریز، لنفوم غیر هوچکین، سرطان پانکراس، سرطان معده (آدنوکارسینوم های معده)، سرطان کبد و سرطان کلانژیوکار
- سرطان های سر و گردن مانند سرطان حنجره، حفره بینی و سرطان سینوس پارانازال، سرطان نازوفارنکس، سرطان دهان و سرطان دهان و حلق.
- سرطان های ریه مانند سرطان ریه سلول غیر کوچک، سرطان ریه سلول کوچک و مزوتلیوما.
- سرطان‌های دستگاه تناسلی مانند سرطان دهانه رحم، سرطان آندومتر (خطر بالا یا سرطانی که عود می کند) و سرطان پروستات.
- سرطان‌های پوست مانند ملانوما و سرطان پوست سلول سنگفرشی پوست.
- سرطان‌های تیروئید مانند سرطان تیروئید آناپلاستیک، سرطان تیروئید مدولاری و سرطان تیروئید پاپیلاری/فولیکولی.
- سرطان های دستگاه ادراری مانند سرطان مثانه، سرطان کلیه و سرطان پروستات.
در نهایت، تارگت تراپی نحوه درمان سرطان توسط پزشک را تغییر می دهد. اما روش تارگت تراپی بهترین درمان برای هر نوع سرطان نیست. بنابراین پزشکان به طور مداوم آزمایشات بالینی و ژنتیکی را برای فرد درخواست می کنند.
