آزمایشات قبل از بارداری
آزمایشات قبل از بارداری
قبل از اقدام به بارداری، توصیه می‌شود برای انجام چکاپ پیش از بارداری به پزشک یا متخصص زنان مراجعه کنید. این بررسی‌ها اهمیت زیادی در شناسایی و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای دارند و نقش مهمی در افزایش شانس بارداری موفق، داشتن بارداری سالم و تضمین سلامت طولانی‌مدت نوزاد ایفا می‌کنند. در ادامه با مهم‌ترین آزمایش‌هایی که معمولاً پزشک در این مرحله توصیه می‌کند آشنا می‌شوید.
آزمایشات قبل از بارداری
1. چکاپ سلامت عمومی
در این ویزیت، پزشک مواردی مانند وزن، تغذیه، فعالیت بدنی، سبک زندگی، داروها و مکمل‌های مصرفی، سابقه پزشکی و چرخه قاعدگی را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است آزمایش‌هایی مثل شمارش کامل خون (CBC)، بررسی عملکرد کبد و کلیه، اندازه‌گیری فشار خون، معاینه لگن و آزمایش پاپ اسمیر برای ارزیابی وضعیت کلی بدن انجام شود. سطح هموگلوبین در این آزمایش‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا تأمین اکسیژن کافی برای جنین در دوران بارداری وابسته به آن است.
2. بررسی وضعیت واکسیناسیون
به‌روز بودن واکسن‌ها پیش از بارداری بسیار ضروری است. واکسن سرخک، اوریون و سرخجه (MMR) بیشترین اهمیت را دارد، زیرا ابتلا به سرخجه در بارداری می‌تواند موجب سقط یا ناهنجاری‌های مادرزادی شود.
واکسن‌های مهم قبل از بارداری:
- کزاز، دیفتری و سیاه‌سرفه (Tdap)
- هپاتیت B
- سرخک، اوریون، سرخجه (MMR)
- آبله مرغان
- آنفلوآنزا
- کووید-19
توصیه CDC: پس از تزریق واکسن MMR، حداقل یک ماه صبر کنید و سپس اقدام به بارداری کنید.
3. غربالگری ژنتیکی
غربالگری ناقل ژنتیکی برای بیماری‌هایی مانند فیبروز کیستیک، آتروفی عضلانی نخاعی و سندرم X شکننده انجام می‌شود. این تست به زوجین کمک می‌کند پیش از بارداری از احتمال انتقال بیماری‌های ژنتیکی به فرزند خود آگاه شوند. توصیه می‌شود غربالگری ژنتیکی پیش از اقدام به بارداری انجام شود تا انتخاب‌های آگاهانه‌تری در زمینه باروری وجود داشته باشد.
4. معاینه دندانپزشکی
سلامت دهان و دندان نقش مهمی در بارداری دارد. تغییرات هورمونی می‌تواند باعث التهاب لثه بارداری (Pregnancy Gingivitis) شود که احتمال عفونت لثه و زایمان زودرس را افزایش می‌دهد.
پیش از بارداری بهتر است معاینه دندانپزشکی کامل و عکس‌برداری‌های احتمالی (X-Ray) انجام شود تا در دوران بارداری نیاز به اشعه حداقل باشد.
5. بررسی سلامت روان
سلامت روانی به اندازه سلامت جسمی اهمیت دارد. مشکلاتی مانند افسردگی درمان‌نشده در دوران بارداری با خطراتی چون زایمان زودرس، تولد نوزاد کم‌وزن و افسردگی پس از زایمان همراه است.
بهتر است پیش از بارداری، در صورت داشتن سابقه مشکلات روانی، با روانپزشک یا روانشناس مشورت کنید. در صورت نیاز، داروهای ایمن در بارداری نیز وجود دارند.
یک مادر سالم از نظر روانی، می‌تواند فرزندی سالم‌تر و شادتر داشته باشد.
6. اسید فولیک (فولات)
فولات برای رشد سالم لوله عصبی جنین، که در نهایت به مغز و نخاع تبدیل می‌شود، ضروری است. کمبود فولات می‌تواند منجر به نقایص مادرزادی مانند اسپینا بیفیدا شود. به همین دلیل، مصرف مکمل فولیک اسید حداقل یک ماه قبل از بارداری و تا سه ماه اول بارداری توصیه می‌شود.
7. بررسی سطح آهن
کمبود آهن یکی از مشکلات شایع در زنان باردار است که می‌تواند باعث کم‌خونی و خستگی شدید شود. بهتر است پیش از بارداری، سطح آهن بدن بررسی شده و در صورت نیاز مکمل تجویز شود.
8. ویتامین D
ویتامین D برای جذب کلسیم و شکل‌گیری استخوان‌های سالم مادر و جنین ضروری است. کمبود آن می‌تواند بر رشد استخوان‌های نوزاد تأثیر منفی بگذارد. پزشک ممکن است پیش از بارداری مصرف مکمل ویتامین D را توصیه کند.
9. عملکرد تیروئید
اختلالات تیروئید می‌تواند باعث اختلال در تخمک‌گذاری و کاهش باروری شود. همچنین در سه ماهه اول بارداری، مغز جنین وابسته به هورمون‌های تیروئید مادر است. بنابراین، بررسی و تنظیم عملکرد تیروئید پیش از بارداری اهمیت ویژه‌ای دارد.
10. غربالگری بیماری های مقاربتی (STIs)
بسیاری از بیماری های مقاربتی بدون علامت هستند، اما می‌توانند خطرات جدی برای مادر و جنین ایجاد کنند. کلامیدیا، سوزاک، هپاتیت B، سفلیس و HIV از مهم‌ترین عفونت‌هایی هستند که باید پیش از بارداری غربالگری و در صورت نیاز درمان شوند.
11. تست غربالگری دهانه رحم (پاپ اسمیر)
اگر به‌روز نیستید، پیش از بارداری زمان مناسبی برای انجام تست غربالگری دهانه رحم است. این تست برای شناسایی ویروس HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) استفاده می‌شود که می‌تواند در برخی موارد منجر به سرطان دهانه رحم شود.
12. بررسی بیماری های عفونی و ایمنی بدن
بررسی ایمنی نسبت به بیماری هایی مانند سرخجه، آبله‌مرغان، سرخک، پاروویروس و توکسوپلاسموز اهمیت زیادی دارد. ابتلا به این بیماری‌ها در دوران بارداری می‌تواند باعث سقط جنین یا ناهنجاری‌های مادرزادی مانند ناشنوایی یا مشکلات بینایی در نوزاد شود.
13. بررسی هورمون های باروری
هورمون های جنسی زنان مانند FSH، LH و AMH نقش کلیدی در چرخه قاعدگی، تخمک‌گذاری و ذخیره تخمدان دارند. انجام این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا وضعیت باروری شما را بهتر ارزیابی کند.
14. آزمایش‌های خونی و بیوشیمیایی تکمیلی
الکتروفورز هموگلوبین برای تشخیص بیماری‌هایی مثل تالاسمی یا کم‌خونی داسی شکل
عملکرد کبد (LFT) و کلیه (U&E) به عنوان پایه برای پایش دوران بارداری
بررسی آنتی‌بادی‌ها برای بیماری‌هایی مانند HIV، سفلیس و سیتومگالوویروس (CMV)
انجام این آزمایش‌ها پیش از بارداری به شما کمک می‌کند با خیال آسوده‌تر برای بارداری برنامه‌ریزی کنید و از بروز بسیاری از مشکلات احتمالی برای مادر و جنین پیشگیری نمایید.
