لقاح آزمایشگاهی IVF

لقاح آزمایشگاهی IVF، یکی از تکنیک های پیچیده برای بارداری است که جهت درمان ناباروری استفاده می‌شود. این روش برای زمانی است که فر توانایی بارداری پس از حداقل یک سال را نداشته باشد. IVF همچنین می‌تواند برای جلوگیری از انتقال مشکلات ژنتیکی به کودک استفاده شود.

روش IVF چگونه است؟

در طی لقاح آزمایشگاهی، تخمک‌های بالغ از تخمدان‌ها، جمع آوری شده و توسط اسپرم در آزمایشگاه بارور می‌شوند. سپس تخمک های بارور شده به نام جنین در رحم قرار میگیرند. بارداری زمانی اتفاق می‌افتد که این جنین خود را در دیواره رحم لانه گزینی می‌کند.
لقاح آزمایشگاهی (IVF) نوعی فناوری کمک باروری (ART) است که در آن اسپرم و تخمک در خارج از بدن انسان بارور می‌شوند.
یک دوره کامل IVF حدود 2 تا 3 هفته طول می‌کشد. گاهی اوقات این مراحل به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شوند و فرآیند ممکن است طولانی‌تر شود.

تفاوت بین IVF و IUI (تلقیح داخل رحمی) چیست؟

لقاح داخل رحمی (IUI) با لقاح آزمایشگاهی (IVF) متفاوت است، زیرا در روش IUI، لقاح در بدن فرد اتفاق می‌افتد. به این صورت که یک نمونه اسپرم جمع آوری و شسته می‌شود تا فقط اسپرم با کیفیت بالا باقی بماند. این نمونه در طول تخمک گذاری با یک کاتتر (لوله نازک) وارد رحم می‌شود. این روش به اسپرم کمک می‌کند تا راحت‌تر به تخمک برسد به این امید که لقاح اتفاق بیفتد.
با IVF، اسپرم و تخمک در خارج از رحم (در آزمایشگاه) بارور می‌شوند و سپس به عنوان جنین در رحم قرار می‌گیرند.

دلیل انجام لقاح آزمایشگاهی IVF چیست؟

افراد IVF را به دلایل زیادی انتخاب می‌کنند، از جمله مسائل ناباروری یا زمانی که یکی از شریک‌های زندگی دارای شرایط پزشکی است. برخی از افراد پس از شکست سایر روش‌های باروری یا در سنین بالا، IVF را امتحان می‌کنند.

IVF در شرایط زیر صورت میگیرد:

لوله‌های فالوپ مسدود یا آسیب دیده.
اندومتریوز
تعداد کم اسپرم یا سایر اختلالات اسپرم.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا سایر بیماری‌های تخمدان.
فیبروم رحم.
مشکلات رحم
خطر انتقال یک بیماری یا اختلال ژنتیکی.
ناباروری بدون دلیل

خطرات انجام لقاح آزمایشگاهی IVF

ممکن است IVF مشکلات سلامتی را در پی داشته باشد، این خطرات می توانند کوتاه مدت و یا درازمدت مدت باشند. آنها عبارتند از:

استرس:

IVF میتواند بدن، ذهن فرد را درگیر کند. در این مواقع بهترین راه حل مشاوره و حمایت‌های اجتماعی است که می‌توانند کمک کننده در انجام لقاح آزمایشگاهی باشد.

عوارض ناشی از IVF:

برخی افراد عوارض جانبی ناشی از داروهای باروری مورد استفاده در مرحله تحریک تخمک گذاری IVF را تجربه می‌کنند. این موارد عبارتند از:

حالت تهوع و استفراغ
گرگرفتگی
سردرد
بزرگ شدن تخمدان‌ها
درد شکم
کبودی ناشی از تزریق IVF
عوارض جانبی رایج پس از انتقال جنین عبارتند از:
یبوست
نفخ
گرفتگی
حساسیت سینه (از استروژن بالا)
لکه بینی

سندرم تحریک بیش از حد تخمدان:

وضعیتی است که در آن تخمدان‌ها متورم و درناک می‌شوند. برای تحریک تخمک گذاری، از داروهای باروری، مانند گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) استفاده می‌شود.
علائم این سندرم اغلب تا یک هفته طول می‌کشد. آنها شامل درد خفیف شکم، نفخ، ناراحتی معده، استفراغ و اسهال هستند. در صورت بارداری، علائم ممکن است چند هفته طول بکشد. به ندرت، برخی از افراد به شکل بدتری به سندرم تحریک بیش از حد تخمدان مبتلا می‌شوند که همچنین می‌تواند باعث افزایش سریع وزن و تنگی نفس شود.

سقط جنین:

میزان سقط جنین برای افرادی که با استفاده از IVF باردار می‌شوند مشابه افرادی است که به طور طبیعی باردار می‌شوند. حدود 15٪ برای زنان باردار در 20 سالگی و بیش از 50٪ برای زنان 40 ساله است. این میزان با افزایش سن فرد باردار افزایش می‌یابد.

بارداری خارج از رحم:

وضعیتی است که در آن یک تخمک بارور شده به بافت خارج از رحم، اغلب در لوله فالوپ متصل می‌شود. جنین نمی‌تواند خارج از رحم زنده بماند و هیچ راهی برای ادامه بارداری وجود ندارد. درصد کمی از افرادی که از IVF استفاده می‌کنند، حاملگی خارج از رحم خواهند داشت.

بارداری چند قلو:

IVF خطر داشتن بیش از یک نوزاد را افزایش می‌دهد. بارداری چند قلو خطرات فشار خون بالا و دیابت، زایمان زودهنگام و زودرس، وزن کم هنگام تولد و نقایص مادرزادی را نسبت به بارداری با یک نوزاد به همراه دارد.

نقایص مادرزادی:

سن مادر مهم‌ترین عامل خطر برای نقایص مادرزادی است، مهم نیست که بارداری از چه طریقی اتفاق افتاده است. اما فناوری‌های کمک باروری مانند IVF با خطر کمی بالاتر تولد نوزاد با مشکلات قلبی، مشکلات گوارشی یا سایر شرایط مرتبط است.

زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد:

تحقیقات نشان می‌دهد که IVF خطر تولد زودهنگام یا با وزن کم هنگام تولد نوزاد را اندکی افزایش می‌دهد.

سرطان:

برخی از مطالعات اولیه نشان می‌دهد که داروهای خاصی که برای تحریک رشد تخمک استفاده می‌شوند ممکن است با ابتلا به نوع خاصی از تومور تخمدان مرتبط باشند. اما مطالعات جدیدتر این یافته‌ها را تایید نمی‌کند. در نتیجه پس از IVF خطر ابتلا به سرطان سینه، آندومتر، دهانه رحم یا تخمدان به میزان قابل توجهی افزایش نمی‌یابد.

آزمایشات لازم جهت شروع دوره درمان لقاح آزمایشگاهی IVF

آزمایش ذخیره تخمدان:

این شامل انجام آزمایش خون از جمله آزمایش هورمون آنتی مولرین ( AMH ) برای یافتن تعداد تخمک در بدن است. نتایج آزمایش‌های خون، که اغلب همراه با سونوگرافی تخمدان‌ها استفاده می‌شود، می‌تواند به پیش‌بینی چگونگی پاسخ تخمدان‌ها به داروهای باروری کمک کند.

تجزیه و تحلیل مایع منی:

تجزیه و تحلیل مایع منی می‌تواند میزان اسپرم، شکل آنها و نحوه حرکت آنها را بررسی کند. این آزمایش ممکن است بخشی از ارزیابی اولیه باروری باشد. همچنین ممکن است کمی قبل از شروع چرخه درمان IVF انجام شود.

غربالگری بیماری‌های عفونی:

والدین باید برای بیماری‌هایی مانند HIV غربالگری انجام دهند.

آزمایش انتقال جنین:

این آزمایش یک جنین واقعی را در رحم قرار نمی‌دهد. ممکن است این کار برای تعیین عمق رحم جهت قرار دادن یک یا چند جنین انجام شود.

معاینه رحم:

قبل از شروع IVF، پوشش داخلی رحم بررسی می‌شود. این ممکن است شامل انجام آزمایشی به نام سونو هیستروگرافی باشد. مایع از طریق دهانه رحم با استفاده از یک لوله پلاستیکی نازک به داخل رحم فرستاده می‌شود. این مایع به ایجاد تصاویر سونوگرافی دقیق‌تر از پوشش رحم کمک می‌کند. یا معاینه رحم ممکن است شامل آزمایشی به نام هیستروسکوپی باشد. یک تلسکوپ نازک، منعطف و نورانی از طریق واژن و دهانه رحم به داخل رحم وارد می‌شود تا پزشک داخل آن را بررسی کند.

تزریق IVF چگونه عمل می‌کند؟

در طول چرخه لقاح آزمایشگاهی IVF، از داروهای هورمونی جهت بلوغ تخمک ها استفاده می‌شود. پزشک نوع دارو، مقدار مصرف و دوزهای مصرفی را برای درمان تعیین می‌کند. داروها بر اساس سن، سابقه پزشکی، سطح هورمون و پاسخ فرد به چرخه قبلی IVF توصیه می‌شوند.

چه داروهایی برای IVF استفاده می شود؟

در طول چرخه IVF می‌توان از چندین دارو استفاده کرد. برخی از آنها به صورت خوراکی مصرف می‌شوند، در حالی که برخی دیگر تزریقی می‌باشند، از طریق پوست یا در واژن تزریق می‌شوند. پزشک دوز و زمان دقیق را بسته به برنامه درمانی مشخص می‌کند.

قرص‌های ضد بارداری یا استروژن

قبل از شروع درمان لقاح آزمایشگاهی IVF، پزشک ممکن است قرص‌های ضد بارداری یا استروژن را تجویز کند. این دارو برای جلوگیری از ایجاد کیست تخمدان و کنترل زمان چرخه قاعدگی استفاده می‌شود. این به پزشک اجازه می‌دهد تا درمان را کنترل کند و تعداد تخمک‌های بالغ را در طول فرآیند بازیابی تخمک به حداکثر برساند. به برخی از افراد قرص‌های ضد بارداری ترکیبی (استروژن و پروژسترون) تجویز می‌شود، در حالی که به برخی دیگر فقط استروژن تجویز می‌شود.

تحریک تخمدان‌ها

با استفاده از هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئین کننده (LH) می‌توان تخمدان‌ها را برای تولید تخمک تحریک کرد. تزریق ممکن است حاوی یک هورمون محرک فولیکول (FSH)، یک هورمون لوتئین کننده (LH) یا هر دو باشد.
کمک به بلوغ تخمک‌ها: از هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) برای تحریک تخمک‌ها به بلوغ و شروع تخمک گذاری استفاده می‌شود.

لوپرولید استات

نوعی آگونیست هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) است که به صورت تزریقی تجویز می‌شود. این دارو می‌تواند به کنترل فرآیند تحریک، کمک کند.

آماده‌سازی پوشش داخل رحمی:

ممکن است پزشک در روز عمل جهت جمع‌آوری تخمک‌ها مصرف مکمل‌های هورمون پروژسترون را تجویز کند. یا ممکن است این مکمل‌ها در زمانی که جنین در رحم قرار میگیرد تجویز شود. زیرا مصرف این مکمل‌ها احتمال چسبندگی تخمک بارور شده به دیواره رحم را افزایش می‌دهند.

اغلب، پیش از اینکه تخمک‌های فرد برای جمع‌آوری با روش بازیابی تخمک، آماده شوند، به ۱ تا ۲ هفته تحریک تخمدان نیاز است. برای انجام اینکار به اقدامت زیر نیاز می‎باشد:

سونوگرافی واژینال: برای بررسی فولیکول‌های در حال رشد

آزمایش خون: برای بررسی نحوه پاسخ فرد به داروهای تحریک تخمدان‌ها

آیا IVF پرخطر است؟

بارداری IVF به طور کلی پرخطر نیست. اما اگر والدین دارای شرایط پزشکی خاصی باشند، ممکن است بارداری IVF در آنها خطرناک باشد، مانند: سن بالای مادر، فشار خون بالا و بارداری چند قلو.

بعد از IVF چقدر طول می‌کشد تا باردار شویم؟

آزمایش بارداری پس از انتقال جنین حدود 9 تا 14 روز طول می‌کشد. البته زمان دقیق این نوع بارداری، به مرکز باروری که تحت درمان هستید بستگی دارد. پزشک برای بررسی بارداری از آزمایش خون hCG (هورمون تولید شده توسط جفت در دوران بارداری) استفاده می‎‌کند.

زمان مراجعه به پزشک پس از عمل لقاح آزمایشگاهی IVF

اگر در حال انجام درمان IVF هستید، در صورت بروز هر یک از موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:

تب بالاتر از 38.05 درجه
مشاهده خون در ادرار
خونریزی شدید واژن
درد لگنی شدید

چرا درمان‌های IVF با شکست مواجه می شوند؟

درمان های IVF به دلایل زیادی و در هر مرحله از فرآیند IVF ممکن است با شکست مواجه شوند. برخی از دلایل شکست چرخه IVF عبارتند از:

تخمک گذاری زودرس
عدم تخمک در حال رشد
تخمک‌های زیادی در حال رشد هستند
عدم باروری تخمک توسط اسپرم
کیفیت اسپرم
رشد جنین متوقف می‌شود یا کاشت نمی‌شود.
مشکلات مربوط به بازیابی تخمک یا انتقال جنین

بهترین سن برای انجام IVF چه سنی است؟

تحقیقات نشان می‌دهد که شانس باردار شدن یا زایمان موفق پس از درمان IVF با شروع 35 سالگی به بالا به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.

آیا در طول درمان IVF باید جنین را فریز کرد؟

فریز جنین به عنوان بخشی از طول درمان IVF انجام می‌شود. برخی از افراد فریز تخمک را انتخاب می‌کنند تا بتوانند شانس دیگری برای باردار شدن داشته باشند. جنین‌های اضافی را می‌توان برای چندین سال فریز و نگهداری کرد، اگرچه همه آنها از فرآیند انجماد و ذوب، زنده نمی‌مانند.

نتیجه گیری

فرآیند لقاح آزمایشگاهی IVF یک تکنیک شخصی و پیچیده است. در مورد انجام این روش باید با پزشک متخصص صحبت کنید تا مشاوره لازم را در این خصوص دریافت و نتیجه نهایی را بگیرید.

مطالب مشابه:

Blog