پوکی استخوان
پوکی استخوان
پوکی استخوان باعث ضعیف و شکننده شدن استخوان ها می شود، به قدری شکننده که زمین خوردن یا حتی فشارهای خفیف مانند خم شدن یا سرفه می تواند باعث شکستگی آنها شود. شکستگی های مرتبط با پوکی استخوان بیشتر در لگن، مچ دست یا ستون فقرات رخ می دهد.
استخوان بافت زندهای است که دائماً در حال شکستن و جایگزینی است. این عارضه زمانی اتفاق می افتد که ایجاد استخوان جدید با از بین رفتن استخوان قدیمی هماهنگ نباشد.
پوکی استخوان مردان و زنان را درگیر می کند. اما زنان به ویژه زنان مسنتر که یائسه شدهاند، در معرض بالاترین خطر این عارضه قرار دارند. داروها، رژیم غذایی سالم و ورزش های منظم می توانند به جلوگیری از تحلیل استخوان یا تقویت استخوان های ضعیف کمک کنند.
علائم پوکی استخوان
معمولاً هیچ علامتی در مراحل اولیه وجود ندارد. اما هنگامی که استخوان های شما در اثر پوکی ضعیف شوند، ممکن است علائم و نشانه هایی داشته باشید که عبارتند از:
- کمردرد، ناشی از شکستگی یا فروپاشی استخوان در ستون فقرات
- از دست دادن قد در طول زمان
- حالت خمیده
- استخوانی که خیلی راحت تر از حد انتظار می شکند.
علل
استخوان ها به طور طبیعی در حالت نوسازی دائمی هستند، یعنی استخوان جدید ساخته می شود و استخوان قدیمی شکسته می شود. در دوره جوانی، بدن سریعتر از اینکه استخوان قدیمی را تجزیه کند، استخوان جدید می سازد و توده استخوانی افزایش می یابد. پس از اوایل دهه 20، این روند کند می شود و اکثر افراد در سن 30 سالگی به اوج توده استخوانی خود می رسند. با افزایش سن، توده استخوانی سریعتر از آنچه که ایجاد می شود از بین می رود.
میزان احتمال ابتلا به این عارضه تا حدی به میزان توده استخوانی در جوانی بستگی دارد. حداکثر توده استخوانی تا حدی ارثی است و بر اساس گروه قومی نیز متفاوت است. هر چه اوج توده استخوانی فرد بیشتر باشد، استخوان بندی بهتری دارد و با افزایش سن احتمال ابتلا به پوکی استخوان کمتر می شود.
عوامل خطر
تعدادی از عوامل می توانند احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش دهند – از جمله سن، نژاد، انتخاب های سبک زندگی، و شرایط پزشکی و درمان.
خطرات غیرقابل تغییر
برخی از عوامل خطر پوکی استخوان خارج از کنترل هستند، از جمله:
جنسیت: زنان بسیار بیشتر از مردان در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند.
سن: هر چه سن بالاتر می رود، خطر ابتلا به پوکی استخوان بیشتر می شود.
سابقه خانوادگی: داشتن یک والدین یا خواهر یا برادر مبتلا به پوکی استخوان، فرد را بیشتر در معرض این عارضه قرار می دهد، به خصوص اگر مادر یا پدر شکستگی لگن داشته باشد.
اسکلت بندی بدن: مردان و زنانی که اسکلت بدن کوچکی دارند بیشتر در معرض خطر ای عارضه هستند، زیرا ممکن است با افزایش سن توده استخوانی کمتری داشته باشند.
سطوح هورمونی
پوکی استخوان در افرادی که هورمون های خاصی در بدنشان خیلی زیاد یا خیلی کم است، شایع تر است. این هورمون ها عبارتند از:
هورمون های جنسی: کاهش سطح هورمون های جنسی باعث ضعیف شدن استخوان می شود. کاهش سطح استروژن در زنان در دوران یائسگی یکی از قوی ترین عوامل خطر برای ابتلا به پوکی استخوان است. درمان های سرطان پروستات که سطح تستوسترون را در مردان کاهش می دهند و درمان های سرطان سینه که سطح استروژن را در زنان کاهش می دهند، احتمالاً پوکی استخوان را تسریع می کنند.
مشکلات تیروئید: هورمون تیروئید بیش از حد می تواند باعث تحلیل استخوان شود. اگر تیروئید فرد بیش از حد فعال باشد یا اگر برای درمان کم کاری تیروئید بیش از حد داروی هورمون تیروئید مصرف کند، ممکن است این عارضه رخ دهد.
غدد دیگر: پوکی استخوان همچنین با فعالیت بیش از حد پاراتیروئید و غدد فوق کلیوی مرتبط است.
عوامل غذایی
پوکی استخوان در افرادی که دارای موارد زیر هستند بیشتر رخ می دهد:
مصرف کم کلسیم: کمبود کلسیم مادام العمر در ایجاد پوکی استخوان نقش دارد. مصرف کم کلسیم به کاهش تراکم استخوان، پوکی زودهنگام استخوان و افزایش خطر شکستگی کمک می کند.
اختلالات غذایی: محدودیت شدید مصرف غذا و کمبود وزن باعث ضعیف شدن استخوان در مردان و زنان می شود.
جراحی دستگاه گوارش: جراحی برای کاهش اندازه معده یا برداشتن بخشی از روده، میزان سطح موجود برای جذب مواد مغذی از جمله کلسیم را محدود می کند. این جراحی ها شامل جراحی هایی برای کمک به کاهش وزن و سایر اختلالات گوارشی است.
استروئیدها و سایر داروها
استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئید خوراکی یا تزریقی، مانند پردنیزون و کورتیزون، در روند بازسازی استخوان اختلال ایجاد می کند. پوکی استخوان همچنین با داروهایی که برای مبارزه یا پیشگیری از آنها استفاده می شود مرتبط است:
- تشنج
- رفلاکس معده
- سرطان
- رد پیوند
مشکلات پزشکی
خطر پوکی استخوان در افرادی که مشکلات پزشکی خاصی دارند بیشتر است، از جمله:
- بیماری سلیاک
- بیماری التهابی روده
- سرطان
- بیماری کلیه یا کبد
- مولتیپل میلوما
- روماتیسم مفصلی
انتخاب های سبک زندگی
برخی از عادات بد می توانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند که عبارتند از:
سبک زندگی کم تحرک: افرادی که زمان زیادی را در حالت نشسته می گذرانند، نسبت به افرادی که فعالیت بیشتری دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند. هر گونه ورزش و فعالیت های بدنی که باعث تعادل و وضعیت بدنی خوب می شود، برای استخوان ها مفید است، پیاده روی، دویدن، پریدن، رقصیدن و وزنه برداری بسیار مفید به نظر می رسد.
مصرف زیاد الکل: مصرف بیش از حد الکل خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.
استعال دخانیات: نقش دقیق دخانیات در پوکی استخوان مشخص نیست، اما نشان داده شده است که آنها به ضعیف شدن استخوان ها کمک می کند.
عوارض
شکستگی استخوان، به ویژه در ستون فقرات یا لگن، جدی ترین عوارض پوکی استخوان است. شکستگی لگن اغلب در اثر زمین خوردن ایجاد می شود و می تواند منجر به ناتوانی و حتی افزایش خطر مرگ در سال اول پس از آسیب شود.
در برخی موارد، شکستگی استخوان در ستون فقرات ممکن است، حتی اگر زمین نخورده باشید. استخوان هایی که ستون فقرات شما را تشکیل می دهند، به نام مهره ها، می توانند تا حدی ضعیف شوند که می تواند منجر به کمردرد، کاهش قد و حالت خمیده به جلو شود.
تغذیه خوب و ورزش منظم برای حفظ سلامت استخوان های شما در طول زندگی ضروری است.
کلسیم
مردان و زنان 18 تا 50 ساله به 1000 میلی گرم کلسیم در روز نیاز دارند. زمانی که زنان 50 ساله و مردان 70 ساله می شوند، این مقدار روزانه به 1200 میلی گرم افزایش می یابد.
منابع خوب کلسیم عبارتند از:
- لبنیات کم چرب
- سبزیجات با برگ سبز تیره
- ماهی سالمون کنسرو شده یا ساردین با استخوان
- محصولات سویا، مانند توفو
- غلات غنی شده با کلسیم و آب پرتقال
اگر دریافت کلسیم کافی، از رژیم غذایی برایتان دشوار است، مصرف مکمل های کلسیم را امتحان کنید. با این حال، کلسیم بیش از حد با سنگ کلیه مرتبط است. همچنین برخی از کارشناسان معتقدند که کلسیم بیش از حد، به ویژه در مکمل ها، می تواند خطر بیماری قلبی را افزایش دهد.
تشخیص و آزمایشات
پزشک پوکی استخوان را با آزمایش تراکم استخوان تشخیص می دهد. تست تراکم استخوان یک تست تصویربرداری است که استحکام استخوان ها را اندازه گیری می کند. همچنین از اشعه ایکس برای اندازه گیری میزان کلسیم و سایر مواد معدنی در استخوان ها استفاده می کند.
مدیریت و درمان
پزشکان ترکیبی از درمان هایی را پیشنهاد می کند که پوکی استخوان را کند می کند و بافت استخوانی را تقویت می کند. مهمترین بخش درمان پوکی استخوان جلوگیری از شکستگی استخوان است.
رایج ترین درمان ها عبارتند از:
ورزش: ورزش منظم می تواند استخوان ها (و تمام بافت های متصل به آنها مانند ماهیچه ها، تاندون ها و رباط ها) را تقویت کند. پزشک ممکن است ورزش های مخصوص را برای تقویت عضلات و تمرین تعادل پیشنهاد دهد. ورزش هایی که باعث می شوند بدن در برابر گرانش کار کند، مانند پیادهروی، یوگا، پیلاتس و تای چی می توانند قدرت و تعادل را بدون وارد کردن فشار زیاد به استخوان ها بهبود بخشند. ممکن است لازم باشد با یک فیزیوتراپیست کار کنید تا تمرینات و حرکات مناسب شما را بیابید.
مکملهای ویتامین و مواد معدنی: ممکن است به مکملهای کلسیم یا ویتامین D بدون نسخه یا نسخهای نیاز داشته باشید. پزشک در مورد نوع مناسب آن، زمان مصرف و دوز مصرفی توصیه می کند.
داروهای پوکی استخوان: برخی از رایج ترین داروهایی که پزشکان برای درمان این عارضه استفاده می کنند شامل درمان های هورمونی مانند جایگزینی استروژن یا تستوسترون و بیس فسفونات ها است. افراد مبتلا به پوکی استخوان شدید یا خطر بالای شکستگی ممکن است به داروهایی از جمله آنالوگ های هورمون پاراتیروئید (PTH)، دنوزوماب و روموسوزوماب نیاز داشته باشند. این داروها معمولاً به صورت تزریقی تجویز می شوند.
پیشگیری
ورزش و اطمینان از دریافت مقدار کافی کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی، برای جلوگیری از پوکی استخوان نیاز است. پزشک به شما کمک می کند تا بهترین گزینه درمانی را دریافت کنید.
مطالب مشابه:
آرتریت روماتوئید چیست؟
بررسی پوکی استخوان
پروژسترون
بیماری پارکینسون چیست؟
منابع: mayoclinic ، my.clevelandclinic