بیماری پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون یک اختلال حرکتی سیستم عصبی است که با گذشت زمان بدتر میشود. سیستم عصبی، شبکهای از سلولهای عصبی است که بسیاری از قسمتهای بدن از جمله حرکت را کنترل میکند.
علائم این بیماری به آرامی شروع میشود. اولین علامت ممکن است یک لرزش خفیف فقط در یک دست یا گاهی اوقات پا یا فک باشد. لرزش در بیماری پارکینسون شایع است، اما این اختلال همچنین ممکن است باعث سفتی، کند شدن حرکت و مشکل در تعادل شود که خطر افتادن را افزایش میدهد.
در مراحل اولیه بیماری پارکینسون، صورت فرد ممکن است ظاهر متفاوتی داشته باشد. ممکن است هنگام راه رفتن بازوهای فرد تکان نخورند و گفتار آنها نرم یا نامفهوم شود. همچنین ممکن است علائم با گذشت زمان بدتر میشوند.
اگرچه این بیماری قابل درمان نیست، اما داروها ممکن است به بهبود علائم کمک کنند. گاهی اوقات یک پزشک متخصص ممکن است جراحی را برای کمک به کنترل بخشهایی از مغز پیشنهاد کند. این جراحی ممکن است به کاهش علائم کمک کند.
علائم بیماری پارکینسون چیست؟
نشانههای این بیماری برای هرکسی میتواند متفاوت باشد. علائم اولیه ممکن است خفیف باشند و فرد حتی متوجه آنها نشود. نشانهها اغلب از یک طرف بدن شروع میشود، سپس هر دو طرف را درگیر میکند. علائم معمولاً در یک طرف بدتر از طرف دیگر است.
علامتهای پارکینسون ممکن است شامل موارد زیر باشد:
لرزش: این لرزش ریتمیک معمولاً از دستها یا انگشتان شروع میشود یا گاهی اوقات در پا یا فک شروع میشود. فرد میتواند انگشت شست و سبابه خود را به جلو و عقب مالش دهد، این به عنوان لرزش قرصی شناخته میشود. زمانی که فرد در حال استراحت یا استرس است، ممکن است دست او بلرزد. ممکن است متوجه شود که وقتی در حال انجام نوعی کار یا حرکت در اطراف خود است، کمتر تکان میخورد.
کندی حرکت (برادیکینزی): بیماری پارکینسون ممکن است حرکت فرد را آهسته کند و کارهای ساده را دشوارتر کند. ممکن است بلند شدن از صندلی، دوش گرفتن یا لباس پوشیدن سخت باشد. ممکن است حرکات صورت فرد به صورت آهسته باشد و پلک زدن برای او سخت باشد.
ماهیچههای سفت: ممکن است فرد در هر قسمتی از بدن دچار سفتی عضلات شود. عضلات ممکن است منقبض و دردناک شوند و حرکات بازوی او کوتاه و تند باشد.
وضعیت بدنی و تعادل ضعیف: وضعیت بدن فرد ممکن است خمیده شود. در این صورت امکان دارد زمین بخورد یا مشکلات تعادلی داشته باشد.
از دست دادن حرکات خودکار: فرد ممکن است کمتر بتواند حرکات خاصی را که معمولاً بدون فکر انجام میدهد، انجام دهد، از جمله پلک زدن، لبخند زدن یا چرخاندن دستان خود هنگام راه رفتن.
تغییر گفتار: ممکن است فرد قبل از صحبت کردن، آهسته یا سریع صحبت کند، بدگویی کند یا تردید کند. گفتار او ممکن است صاف یا یکنواخت، بدون الگوهای گفتاری معمولی باشد.
تغییر نوشتاری: ممکن است فرد در نوشتن مشکل داشته باشد و نوشته او درهم و کوچک به نظر برسد.
علائم غیر حرکتی: اینها ممکن است شامل افسردگی، اضطراب، یبوست و مشکلات خواب باشد. آنها همچنین ممکن است شامل اجرای رویاها، نیاز به دفع مکرر ادرار، مشکل در حس بویایی، مشکلات تفکر و حافظه و احساس خستگی بسیار باشند.
علل بیماری پارکینسون چیست؟
علت این بیماری ناشناخته است، اما به نظر میرسد عوامل متعددی در این امر نقش دارند، از جمله:
ژنها: تغییرات ژنتیکی خاص با این بیماری مرتبط است. اما این موارد نادر هستند، مگر اینکه بسیاری از اعضای خانواده به بیماری پارکینسون مبتلا باشند.
عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض سموم خاص یا سایر عوامل محیطی ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. یکی از نمونهها MPTP است، مادهای که در مواد مخدر غیرقانونی یافت میشود و گاهی به صورت غیرقانونی به عنوان «هروئین مصنوعی» به فروش میرسد. نمونههای دیگر شامل آفتکشها و آب آشامیدنی است.
چه عواملی باعث بیماری پارکینسون میشود؟
بیماری پارکینسون خانوادگی
این بیماری میتواند یک علت خانوادگی داشته باشد، به این معنی که فرد میتواند آن را از یک یا هر دو والدین خود به ارث ببرد. با این حال، این تنها حدود 10٪ از تمام موارد را تشکیل میدهد.
کارشناسان حداقل هفت ژن مختلف را با بیماری پارکینسون مرتبط کردهاند. آنها سه مورد از این ژنها را با شروع زودرس این بیماری (به معنای در سن کمتر از حد معمول) مرتبط دانستهاند. برخی جهشهای ژنتیکی نیز باعث ایجاد ویژگیهای منحصر به فرد و متمایز میشوند.
بیماری پارکینسون ایدیوپاتیک
کارشناسان معتقدند که این بیماری به دلیل مشکلاتی در نحوه استفاده بدن از پروتئینی به نام α-سینوکلئین (alpha sy-nu-clee-in) رخ میدهد. پروتئینها مولکولهای شیمیایی هستند که شکل بسیار خاصی دارند. وقتی برخی از پروتئینها به درستی عمل نکنند، بدن نمیتواند از آنها استفاده کند یا آنها را تجزیه کند.
پروتئینها در مکانهای مختلف یا در سلولهای خاصی جمع میشوند. تجمع این اجسام لوی (که با برخی از مشکلات ژنتیکی که باعث بیماری پارکینسون میشوند، مرتبط نیستند) باعث اثرات سمی و آسیب سلولی میشود.
اختلال پروتئین در بسیاری از مشکلات دیگر، مانند بیماری آلزایمر، بیماری هانتینگتون، انواع متعدد آمیلوئیدوز و غیره رایج است.
پارکینسونیسم القایی
شرایطی وجود دارد که کارشناسان با پارکینسونیسم مرتبط دانستند. اگرچه اینها بیماری پارکینسون واقعی نیستند، اما ویژگیهای مشابهی دارند، و پزشکان ممکن است این علل را در هنگام تشخیص بیماری پارکینسون در نظر بگیرند.
تشخیص و آزمایشات بیماری پارکینسون چیست؟
تشخیص بیماری پارکینسون بیشتر یک فرآیند بالینی است، به این معنی که به شدت به پزشک متکی است که علائم را بررسی کند، سوالاتی بپرسد و سابقه پزشکی را ارزیابی کند. برخی از آزمایشهای تشخیصی و آزمایشگاهی امکانپذیر است، اما این آزمایشها معمولاً برای رد سایر شرایط یا علل خاص مورد نیاز است.
هنگامی که پزشکان به بیماری پارکینسون مشکوک باشند یا نیاز به رد سایر شرایط باشد، آزمایشهای مختلف تصویربرداری و تشخیصی امکان پذیر است. این موارد عبارتند از:
- آزمایشهای خون (اینها میتوانند به رد سایر اشکال پارکینسونیسم کمک کنند).
- آزمایش ژنتیک
- توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI).
- اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET).
محققان راههای ممکنی برای آزمایش شاخصهای احتمالی بیماری پارکینسون پیدا کردهاند. هر دوی این آزمایشهای جدید شامل پروتئین آلفا سینوکلئین هستند، اما آن را به روشهای جدید آزمایش میکنند.
این دو آزمایش شامل:
آزمایش مایع مغزی – نخاعی: یکی از این آزمایشها به دنبال پروتئینهای آلفا سینوکلئین نادرست در مایع مغزی نخاعی میگردد، که مایعی است که مغز و نخاع را احاطه کرده است. این آزمایش شامل ضربه زدن به ستون فقرات (پنکسیون کمری) است، که در آن پزشک یک سوزن را در کانال نخاعی وارد میکند تا مقداری مایع مغزی نخاعی را برای آزمایش جمع آوری کند.
بیوپسی پوست: آزمایش احتمالی دیگر شامل بیوپسی از بافت عصبی سطحی است. بیوپسی شامل جمع آوری نمونه کوچکی از پوست، از جمله اعصاب پوست است. نمونهها از یک نقطه در پشت و دو نقطه روی پای فرد گرفته میشود. تجزیه و تحلیل نمونهها میتواند به تعیین اینکه آیا آلفا سینوکلئین فرد دارای نوع خاصی نقص است که میتواند خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش دهد، کمک کند.
مدیریت و درمان بیماری پارکینسون چیست؟
در حال حاضر، این بیماری قابل درمان نیست، اما راههای متعددی برای مدیریت علائم آن وجود دارد. بسته به علائم خاص و نحوه عملکرد برخی درمانها، درمانها نیز میتوانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. داروها راه اصلی برای درمان این بیماری هستند.
عمل جراحی یکی از گزینههای درمانی ثانویه است که در این عمل از یک دستگاه کاشت مخصوص استفاده میشود که جریان الکتریکی ملایمی را به بخشی از مغز بیمار انتقال میدهد که باعث تحریک عمیق مغز میشود.
علاوه بر این، برخی از گزینههای درمانی دیگر مانند درمانهای مبتنی بر سلولهای بنیادی وجود دارد، که به ندرت از این روش استفاده میشود.
درمانهای دارویی برای بیماری پارکینسون به دو دسته تقسیم میشوند: درمانهای مستقیم و درمانهای علائم. درمانهای مستقیم خود پارکینسون را هدف قرار میدهد. درمان های علائم فقط اثرات خاصی از بیماری را درمان میکند.
داروها
داروهایی که بیماری پارکینسون را درمان میکنند این کار را به روشهای مختلفی انجام میدهند. کاربرد این داروهای عبارتند از:
- افزایش دهنده دوپامین
- شبیه سازی دوپامین
- مسدودکنندههای متابولیسم دوپامین
- مهارکنندههای متابولیسم لوودوپا
- مسدودکنندههای آدنوزین
چندین دارو علائم خاص بیماری پارکینسون را درمان میکنند. علائم درمان شده اغلب شامل موارد زیر است:
- اختلال نعوظ و جنسی
- خستگی یا خواب آلودگی
- یبوست
- مشکلات خواب
- افسردگی
- زوال عقل
- اضطراب
- توهم و سایر علائم روان پریشی
پیشگیری
بیماری پارکینسون به دلایل ژنتیکی یا غیرقابل پیش بینی رخ میدهد. هیچکدام قابل پیشگیری نیستند و شما نمیتوانید خطر ابتلا به آن را کاهش دهید. مشاغل پرخطری جهت ابتلا به این بیماری وجود دارند مانند کشاورزی و جوشکاری. اما همه افراد در این حرفهها به پارکینسونیسم مبتلا نمیشوند.
نتیجه گیری
بیماری پارکینسون یک بیماری بسیار شایع است و با افزایش سن بیشتر اتفاق میافتد. در حالی که پارکینسون قابل درمان نیست، راههای زیادی برای درمان این بیماری وجود دارد. آنها شامل چندین کلاس مختلف از داروها، جراحی برای کاشت دستگاههای تحریک مغز و غیره هستند. به لطف پیشرفتها در درمان و مراقبت، افراد میتوانند سالها یا حتی دههها با این وضعیت زندگی کنند و میتوانند با اثرات و علائم آن سازگار شوند یا تحت درمان قرار گیرند.
مطالب مشابه:
اوتیسم چیست؟
افتادگی دریچه میترال
بیماری آلزایمر
مولتیپل اسکلروزیس چیست؟
منابع: my.clevelandclinic ، mayoclinic