مولتیپل اسکلروزیس چیست؟ آزمایشگاه پاتوبیولوژی اوستا

مولتیپل اسکلروزیس چیست؟

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خود ایمنی است که بر مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) تأثیر می‌گذارد.
در بیماری ام اس، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های میلین حمله می‌کند. اینها پوشش‌های محافظ هستند که اعصاب مغز و نخاع را احاطه کرده‌اند. در صورت آسیب به محافظ میلین، سیگنال‌هایی را که اعصاب برای انجام عملکردهایی مانند بینایی، حس و حرکت به سراسر بدن ارسال می‌کنند، قطع می‌کند.

آسیب میلین می‌تواند در مغز، نخاع و اعصابی که چشم را تامین می‌کند، رخ دهد. هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد، اما درمانی برای کمک به کاهش آسیب مداوم ناشی از آن و کمک به مدیریت علائم در دسترس است.

انواع مولتیپل اسکلروزیس چیست؟

چهار نوع مولتیپل اسکلروزیس وجود دارد که عبارتند از:

سندرم ایزوله بالینی (CIS): هنگامی که اولین علائم نشان دهنده ام اس بروز می‌کند، پزشکان اغلب آن را به عنوان CIS معرفی می‌کنند. التهاب و آسیب میلین باعث بروز علائم در فرد می‌شود. همچنین CIS ممکن است به مولتیپل اسکلروزیس تبدیل شود.

مولتیپل اسکلروزیس عودکننده – فروکش کننده (RRMS): اکثر افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس دارای نوع عود کننده- فروکش کننده هستند. آنها دوره‌هایی از علائم جدید یا عود را تجربه می‌کنند که در طی روزها یا هفته‌ها ایجاد می‌شود و معمولاً به طور جزئی یا کامل بهبود می‌یابد. این عودها با دوره‌های آرام بهبودی بیماری همراه می‌شوند که می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد.

مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده ثانویه (SPMS): در بسیاری از موارد، RRMS در نهایت به SPMS تبدیل می‌شود. در مرحله پیشرونده ثانویه مولتیپل اسکلروزیس، آسیب عصبی تجمع یافته و علائم به تدریج بدتر می‌شود. ممکن است همچنان برخی از علائم RRMS بروز کند، اما زمانی که علائم تثبیت یا از بین می‌روند، بهبودی کمتر رخ می‌دهد.
بدتر شدن علائم معمولاً شامل مشکلات حرکتی و راه رفتن است. میزان پیشرفت بیماری در افراد مبتلا به ام اس پیشرونده ثانویه، بسیار متفاوت است.

مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده اولیه (PPMS): در برخی موارد، علائم ام اس ممکن است به آرامی شروع شود و از همان ابتدا ممکن است بدون هیچ بهبودی یا عودی، به تدریج بدتر شود.

سه نوع نادر ام اس عبارتند از:

مولتیپل اسکلروزیس تومفاکتیو: مشخصه این نوع ام اس، تشکیل نواحی بزرگ دمیلینه شدن در مغز است که ممکن است شبیه تومورها به نظر برسد. اغلب، نمونه‌ای از بافت مغز برای متمایز کردن آن از سایر مسائل، مانند سرطان‌های مغز، مورد نیاز است.
اسکلروز متحدالمرکز بالو: مشخصه این نوع ام اس، ضایعاتی با ظاهر حلقه‌های متحدالمرکز، آسیب میلین است که در MRI ظاهر می‌شود که نام این بیماری را به خود اختصاص داده است.
مولتیپل اسکلروزیس نوع ماربورگ: این یک شکل بسیار نادر و تهاجمی MS است که با پیشرفت سریع مشخص می‌شود و در صورت عدم درمان ممکن است منجر به مرگ شود.

علائم اولیه مولتیپل اسکلروزیس چیست؟

تغییرات در بینایی (نوریت بینایی، دوبینی، عدم بینایی).
ضعف عضلانی (معمولاً یک طرف صورت یا بدن یا زیر کمر را درگیر می‌کند).
بی حسی یا احساسات غیر طبیعی (معمولاً یک طرف صورت یا بدن یا زیر کمر را تحت تأثیر قرار می‌دهد).

علائم مولتیپل اسکلروزیس چیست؟

علائم شایع ام اس عبارتند از:
خستگی
ضعف در دست و پا
سرگیجه
مشکل در تنظیم مثانه
عدم تعادل و هماهنگی
مشکل در عملکرد شناختی (تفکر، حافظه، تمرکز، یادگیری و قضاوت).
تغییر در خلق و خوی
سفتی عضلات و اسپاسم عضلانی (لرزش).
این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است شدت آن از یک روز به روز دیگر در نوسان باشد.

چه عواملی باعث ام اس می‌شود؟

دمیلیناسیون یا تخریب میلین باعث مولتیپل اسکلروزیس می‌شود.
وظیفه سیستم ایمنی، محافظت از بدن در برابر عواملی است که می‌تواند به آن آسیب برساند، مانند باکتری‌ها یا ویروس‌ها. با بیماری MS، سیستم ایمنی بیش از حد فعال می‌شود و میلین سالم (و گاهی اوقات سلول‌های عصبی زیر میلین) را به عنوان تهدیدی برای بدن، اشتباه می‌گیرد. حمله سیستم ایمنی بدن به میلین سالم، به آن آسیب می‌رساند که به آن دمیلیناسیون می‌گویند.

در آزمایش تصویربرداری (MRI)، پزشک می‌تواند شواهدی از آسیب میلین پیدا کند. آنها ممکن است به آن به عنوان یک اسکار، ضایعه یا پلاک اشاره کنند. در جایی که آسیب میلین وجود دارد، پیام‌ها به راحتی بین سلول‌های عصبی انتقال پیدا نمی‌کنند، در این صورت منجر به ایجاد علائم ام اس می‌شود.
کارشناسان مطمئن نیستند که چرا برخی افراد به ام اس مبتلا می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد که موارد زیر ممکن است در افزایش خطر ابتلا به ام اس نقش داشته باشد:

استعمال سیگار
قرار گرفتن در معرض سموم، مانند دود سیگار و آفت کش‌ها.
سطوح پایین ویتامین D.
قرار گرفتن در معرض یک ویروس (ویروس اپشتین بار یا مونونوکلئوز).
چاقی در دوران کودکی
استعداد ژنتیکی (فردی در خانواده بیولوژیکی این بیماری را دارد یا حامل ژن هایی است که منجر به مستعد شدن فرد برای ابتلا به این بیماری می‌شود).

عوامل خطر مولتیپل اسکلروزیس چیست؟

عواملی که خطر ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس را افزایش می‌دهند عبارتند از:

سن: ام اس ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. با این حال، معمولاً شروع آن بین 20 تا 40 سالگی رخ می‌دهد.
جنسیت: زنان 2 تا 3 برابر بیشتر از مردان به ام اس RRMS مبتلا می‌شوند.
سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر مبتلا به ام اس بوده باشد، فرد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری است.
عفونت‌های خاص: انواع ویروس‌ها از جمله اپشتین بار با ام اس مرتبط‌اند. اپشتین بار ویروسی است که باعث مونونوکلئوز عفونی می‌شود.
آب و هوا: ام اس در مکان‌هایی با آب و هوای معتدل به مراتب شایع‌تر است. اینها شامل کانادا، شمال ایالات متحده، نیوزیلند، جنوب شرقی استرالیا و اروپا می‌شود.
ویتامین D: داشتن سطوح پایین ویتامین D و قرار گرفتن کم در معرض نور خورشید با خطر بیشتر ام اس مرتبط است.
چاقی: افرادی که چاق هستند یا در دوران کودکی چاق بوده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به MS هستند.
برخی بیماری‌های خود ایمنی: در صورت داشتن سایر بیماری‌های خودایمنی، خطر ابتلا به ام اس کمی بیشتر است. اینها ممکن است شامل بیماری تیروئید، کم خونی خطرناک، پسوریازیس، دیابت نوع 1 یا بیماری التهابی روده باشد.
سیگار: افرادی که سیگار می‌کشند در مقایسه با افراد غیر سیگاری، خطر ابتلا به ام اس عود کننده بیشتری دارند.
میکروبیوم روده: افراد مبتلا به ام اس ممکن است میکروبیوم روده متفاوتی نسبت به افرادی که ام اس ندارند، داشته باشند.

عوارض بیماری MS:

پیشرفت علائم MS ممکن است منجر به عوارضی مانند:

مشکل در راه رفتن بدون کمک
عدم کنترل روده یا مثانه
عدم کنترل حافظه
اختلال عملکرد جنسی
افسردگی و اضطراب

تشخیص و آزمایشات

هیچ روش تشخیصی دقیقی برای تعیین وضعیت این بیماری وجود ندارد. در عوض، پزشک این بیماری را پس از یک معاینه فیزیکی، یک معاینه عصبی و آزمایش تشخیص می‌دهد. در طول یک معاینه، پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی اطلاعات بیشتری خواهد گرفت. آزمایش ممکن است شامل آزمایش خون، MRI مغز و نخاع و تجزیه و تحلیل مایع نخاعی باشد.

چه آزمایشاتی بیماری MS را مشخص می‌کند؟

آزمایشات تشخیصی به پزشک کمک می‌کند شرایطی با علائم مشابه ام‌اس را رد کند. ممکن است شامل موارد زیر باشد:

آزمایش خون و آزمایش ادرار
آزمایش تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
تست توموگرافی انسجام نوری (OCT)
آزمایش مایع نخاعی
تست پتانسیل برانگیخته (EP).

درمان مولتیپل اسکلروزیس

درمان مولتیپل اسکلروزیس بر به حداقل رساندن آسیب بیشتر، مدیریت علائم و پیشگیری از عوارض تمرکز دارد. برنامه درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

داروها
درمان فیزیکی، شغلی یا گفتار درمانی.
مشاوره سلامت روان.

انواع دیگر مدیریت علائم بر اساس نحوه تأثیر بیماری بر فرد متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

استفاده از عینک یا مصرف دارو برای علائم بینایی.
تحریک عمیق مغز برای اسپاسم عضلانی (لرزش).
استفاده از وسایل کمکی حرکتی مانند عصا، واکر یا ویلچر.
داروهای ضد تشنج یا داروهای ضد اسپاسم برای درد.
داروهایی مانند دونپزیل برای علائم شناختی.
درمان‌های جایگزین مانند طب سوزنی و یوگا.
اگر بدن شما در بحبوحه حمله ام اس به برخی داروها به خوبی پاسخ ندهد، ممکن است پزشک تعویض پلاسما (پلاسمافرزیس) را توصیه کند. این در به حداقل رساندن آسیب ناشی از یک حمله مداوم به جای جلوگیری از حملات اضافی در دراز مدت، موثرتر است.

داروهای مولتیپل اسکلروزیس

داروهای مولتیپل اسکلروزیس می‌توانند عود بیماری و ایجاد ضایعات/اسکارهای جدید را کاهش داده و از پیشرفت بیماری بکاهد. انواع رایج داروها برای ام اس عبارتند از:

درمان‌های اصلاح کننده بیماری (DMTs): DMTها تعداد دفعات عود و پیشرفت ام اس را کاهش می‌دهند و از ایجاد ضایعات جدید در مغز و نخاع جلوگیری می‌کنند. چندین دارو دارای تاییدیه سازمان غذا و داروی (FDA) برای درمان طولانی مدت ام اس در دسترس هستند.

داروهای مدیریت عود: برای حملات شدید علائم، کورتیکواستروئیدها، با سرکوب سیستم ایمنی بدن به سرعت التهاب را کاهش می‌دهند. این داروها می‌توانند زمان بهبودی را پس از حمله تسریع کنند. آنها همچنین آسیب به غلاف میلین اطراف سلول‌های عصبی را کاهش می‌دهند. پزشک ممکن است برخی داروها را از طریق IV (داخل وریدی) تزریق کند. سایر درمان‌های کوتاه مدت برای حملات شدید شامل درمان با ایمونوگلوبولین IV یا تعویض پلاسما است.

زمان مراجعه به پزشک

در صورت تجربه موارد زیر باید به پزشک مراجعه کرد:

احساس حساسیت بیش از حد به گرما.
احساس عدم ثبات یا عدم تعادل.
مشکل در به خاطر سپردن چیزها.
بی حسی یا سوزن سوزن شدن، به خصوص در بازوها یا پاها.
تغییرات ناگهانی بینایی
ضعف در بازوها یا پاها.

نتیجه گیری

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک وضعیت مخرب است. علائم این بیماری ممکن است بدون هیچ اطلاعی تشدید یا بدتر شوند. ام اس همچنین می‌تواند در صورت عدم تعادل، احتمال آسیب رساندن به فرد را افزایش دهد. پزشک می‌تواند به بیمار در مدیریت این وضعیت کمک کند تا بتواند راحت‌تر بیماری خود را کنترل کند.

مطالب مشابه:

Blog