آزمایش خون

آزمایش خون

آزمایش خون از آزمایشات پزشکی رایج است و ممکن است به عنوان بخشی از معاینه فیزیکی معمول یا به دلیل داشتن بیماری خاصی تجویز شود.
آزمایشات خون مختلفی وجود دارد که برخی از آنها بر روی سلول‌های خونی و پلاکت ها انجام می‌شوند. این آزمایشات برخی از مواد موجود در خون مانند الکترولیت‌ها، پروتئین‌ها و هورومون‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهند.

همانطور که می‌دانید خون نقش مهمی را در سلامت کلی فرد ایفا می‌کند و حاوی اطلاعات زیادی در مورد آنچه ممکن است در بدن رخ دهد، می‌باشد. به همین جهت، پزشکان برخی از تست‌های خونی مانند شمارش کامل خون CBC، پنل متابولیک پایه BMP و پنل متابولیک جامع CMP را برای تشخیص برخی از بیماری‌ها درخواست می‌کنند.

آزمایش خون چه چیزی را نشان می‌دهد؟

آزمایش‌ها نشان می‌دهند که آیا خون شما همانطور که باید عمل می‌کند یا خیر. به عنوان مثال، گلبول‌های قرمز خون، اکسیژن را در سراسر بدن حمل می‌کنند یا خیر. این آزمایش ممکن است نشان دهد که سطح گلبول‌های قرمز خون پایین است. اگر پزشکان به سلول‌های شما زیر میکروسکوپ نگاه کنند، ممکن است ببینند گلبول‌های قرمز خون شما بزرگ‌تر از حد طبیعی هستند یا شکل متفاوتی نسبت به گلبول‌های قرمز طبیعی دارند. این تفاوت‌ها ممکن است نشانه‌ای از اختلالات خونی یا سرطان خون باشد.
تست‌های خونی نشان می‌دهند که آیا سطح آنزیم‌ها و الکترولیت‌ها طبیعی هستند یا خیر. آنزیم‌ها پروتئین‌هایی هستند که به سرعت بخشیدن به واکنش‌های شیمیایی که باعث ایجاد و تجزیه مواد در بدن شما می‌شود، کمک می‌کنند. الکترولیت‌ها چندین کار را انجام می‌دهند، مانند کمک به بدن در تنظیم واکنش‌های شیمیایی و حفظ تعادل بین مایعات داخل و خارج سلول‌ها.

رایج‌ترین آزمایشات خون

تست‌های خون مختلفی وجود دارد. برخی از آزمایش‌ها، مانند آزمایش‌های شمارش کامل خون، پنل‌های متابولیک پایه، پنل‌های متابولیک جامع و پانل‌های الکترولیت، چندین عنصر مختلف را در خون به طور همزمان بررسی می‌کنند.

آزمایش شمارش کامل خون CBC

این رایج‌ترین تست خون است که شامل چندین آزمایش تخصصی است. تست‌های CBC:

• • • گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌های اندازه گیری می‌کند. آزمایش CBC شامل آزمایش هماتوکریت است که درصد گلبول‌های قرمز خون را اندازه گیری می‌کند.
    • سطح هموگلوبین را اندازه گیری میکند.
    • تغییرات اندازه و حجم گلبول‌های قرمز با آزمایش خون RDW اندازه گیری می‌شود.
    • اندازه متوسط ​​گلبول‌های قرمز خون، با آزمایش MCV اندازه گیری می‌شود.

پانل متابولیک پایه BMP

یک پانل متابولیک پایه (BMP) چندین ماده را در خون اندازه گیری می‌کند. پزشکان از BMPها برای ارزیابی سلامت کلی فرد و بررسی یا نظارت بر مسائل پزشکی استفاده می‌کنند، آزمایشات BMP شامل موارد زیر است:

آزمایش گلوکز خون: غربالگری دیابت

آزمایش خون کلسیم: سطح کلسیم را بررسی می‌کند، ماده معدنی که به بسیاری از عملکردهای بدن کمک می‌کند.

تست نیتروژن اوره خون (BUN): مقدار اوره، یک ماده زائد را که از کلیه‌ها عبور می‌کند، اندازه گیری می‌کند.

تست کراتین کیناز (CK): مواد زائدی را که عضلات، تولید می‌کنند را بررسی می‌کند. سطوح بالای CK ممکن است نشانه‌ای از آسیب دیدگی عضلات باشد.

آزمایش سدیم: سطوح سدیم را بررسی می‌کند.

آزمایش CO2: میزان بی‌کربنات در خون را اندازه گیری می‌کند. این آزمایش دی اکسید کربن را تشخیص می‌دهد.

تست پتاسیم سرم: سطح پتاسیم را اندازه گیری می‌کند. پتاسیم از عملکرد قلب، اعصاب و عضلات و متابولیسم پشتیبانی می‌کند.

آزمایش کلرید: کلرید را بررسی می‌کند، الکترولیتی که به حفظ تعادل مایعات و اسیدهای بدن کمک می‌کند.

آزمایش گلوبولین: میزان تولید این پروتئین توسط کبد را اندازه گیری می‌شود.

پنل متابولیک جامع CMP

پنل‌های متابولیک جامع (CMP) شامل تمام آزمایشات خونی است که به عنوان بخشی از پانل متابولیک پایه انجام می‌شود.

آزمایشات جامع عبارتند از:

آزمایش آلبومین: آلبومین پروتئینی در پلاسمای خون است. این آزمایش عملکرد کلیه و کبد را بررسی می‌کند.

آلانین ترانس آمیناز (ALT): پزشکان از این آزمایش برای ارزیابی سلامت کبد استفاده می‌کنند.

آلکالین فسفاتاز (ALP): سطوح بالای این آنزیم ممکن است نشان دهنده بیماری کبد یا برخی اختلالات استخوانی باشد.

سطح آمونیاک: آزمایش خون میزان آمونیاک را در خون نشان می‌دهد. سطوح بالای آمونیاک ممکن است نشانه آسیب کبد و کلیه باشد.

آزمایش بیلی روبین: بیلی روبین ماده‌ای در صفرای کبد است. صفرای بیش از حد در خون ممکن است نشانه مشکلات کبدی باشد.

آسپارتات ترانسفراز (AST): این آزمایش میزان آنزیم آسپارتات ترانسفراز در خون را اندازه گیری می‌کند. پزشکان از این آزمایش برای ارزیابی سلامت کبد استفاده می‌کنند.

پانل الکترولیت

الکترولیت‌ها مواد معدنی در خون هستند. عدم تعادل در الکترولیت‌ها ممکن است نشانه مشکلات قلب، کلیه‌ها یا ریه‌ها باشد. یک پنل الکترولیت شامل تمام تست‌های الکترولیت در BMP و CMP است. سطوح الکترولیت اضافی آزمایش شده شامل منیزیم و شکاف آنیونی است. منیزیم از مغز، قلب و عضلات پشتیبانی می‌کند. آزمایش شکاف آنیونی تعادل اسید-باز را در خون بررسی می‌کند.

آزمایشات خونی که برای بیماری‌های خاص تجویز می‌شوند:

آلرژی

آزمایش آلرژی، خون را برای افزایش سطح آنتی بادی‌های ایمونوگلوبولین (IgE) بررسی می‌کند. این آزمایش می‌تواند به تشخیص حساسیت به غذاها، حیوانات خانگی، گرده گل یا سایر مواد تحریک کننده کمک کند.

بیماری‌های خود ایمنی

بیماری‌های خودایمنی زمانی اتفاق می‌افتند که سیستم ایمنی بدن به‌جای محافظت از بدن در برابر عواملی مانند ویروس‌ها، انگل‌ها و سرطان، به طور تصادفی به بدن حمله می‌کند. پزشک ممکن است تست‌های خون زیر را تجویز کند:

تست آنتی بادی ضد هسته‌ای: آنتی بادی‌های ضد هسته‌ای (ANA) آنتی بادی‌هایی هستند که به اشتباه به سیستم ایمنی بدن حمله می‌کنند. مقادیر زیاد ANA در خون ممکن است نشانه‌ای از برخی اختلالات خود ایمنی باشد.

آزمایش مکمل CE: پزشکان ممکن است از این آزمایش برای تشخیص و نظارت بر اختلالات خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس استفاده کنند.

تست پروتئین واکنشی C یا (CRP): کبد این پروتئین را تولید و آزاد می‌کند. سطوح بالای پروتئین واکنشی C ممکن است نشانه‌ای از شرایط التهابی، از جمله برخی بیماری‌های خودایمنی باشد.

سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR): آزمایشات ESR به تشخیص التهاب کمک می‌کند.

اسمیر خون محیطی (PBS): این تکنیکی است که پزشکان برای بررسی گلبول‌های قرمز و سفید خون و پلاکت‌ها در زیر میکروسکوپ استفاده می‌کنند.

سرطان/ اختلالات خونی غیرسرطانی

پزشکان ممکن است از چندین تست مختلف برای تشخیص و درمان سرطان‌ها، سرطان خون و اختلالات خونی غیرسرطانی استفاده کنند.

آزمایشات سرطان

آزمایش‌های خون برای سرطان به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند: شمارش کامل خون، نشانگرهای تومور، آزمایش پروتئین خون و آزمایش‌های تومور در گردش. این آزمایشات ممکن است به شناسایی برخی تومورهای جامد کمک کنند. وجود خون در مدفوع یا ادرار نیز ممکن است نشانه سرطان باشد.

شمارش کامل خون (CBC)

CBC سطح گلبول‌های قرمز و سفید و پلاکت‌ها را اندازه گیری می‌کند. بالا یا پایین بودن غیرطبیعی سطح گلبول یا پلاکت خون ممکن است نشانه برخی از انواع سرطان باشد.

تومور مارکرها

تومور مارکرها موادی هستند که توسط سلول‌های سرطانی یا سلول‌های طبیعی بدن در پاسخ به سرطان تولید می‌شوند.

آزمایش خون تومورمارکرها شامل موارد زیر است:

1. آلفا فتوپروتئین (AFP) برای سرطان کبد.
2. آزمایش خون CA-125 برای سرطان تخمدان.
3. کلسی تونین برای سرطان تیروئید
4. آنتی ژن‌های سرطانی 15-3 برای سرطان سینه.</li>
5. آنتی ژن کارسینومبریونیک (CEA) برای طیف وسیعی از سرطان‌ها.
6. گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) برای سرطان بیضه و سرطان تخمدان.
7. آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) برای سرطان پروستات.

تست تومور در گردش

آزمایش تومور در گردش یک آزمایش خون نسبتاً جدید برای سرطان است. این آزمایش به دنبال سلول‌های سرطانی است که از تومور جدا شده و وارد جریان خون شدند. در حال حاضر، می‌تواند به نظارت بر انواع خاصی از سرطان، مانند سرطان سینه، پروستات و کولورکتال کمک کند. دانشمندان هنوز در حال توسعه این فناوری هستند.

سایر آزمایشات خون

پزشکان ممکن است از آزمایش‌های مشابهی برای تشخیص سرطان خون یا اختلالات خونی غیرسرطانی استفاده کنند:

تست D-dimer: پزشکان از این آزمایش برای تشخیص اختلالات لخته شدن خون استفاده می‌کنند.

آزمایش فیبرینوژن: فیبرینوژن پروتئینی است که به لخته شدن خون کمک می‌کند.

زنجیره سبک آزاد کاپا یا لامبدا: این آزمایش سطوح بالای پروتئین را در پلاسمای خون تشخیص می‌دهد. پزشکان ممکن است از این آزمایش برای تشخیص آمیلوئیدوز که یک اختلال خونی غیرسرطانی است یا برای تشخیص سرطان‌های خون مانند مولتیپل میلوما استفاده کنند.

آزمایش زمان پروترومبین (PTT): پزشکان ممکن است از این آزمایش برای تشخیص اختلالات لخته شدن خون استفاده کنند.

شمارش رتیکولوسیت: این آزمایش بررسی می‌کند که آیا مغز استخوان بیمار به اندازه کافی گلبول‌های قرمز سالم تولید می‌کند یا خیر.

برخی از آزمایشات شامل ارائه نمونه خون نمی‌شود، مانند:

آزمایش خون مخفی در مدفوع (FOBT): FOBT‌ها سرطان کولورکتال را با جستجوی خون در مدفوع بررسی می‌کنند.

تجزیه و تحلیل ادرار: پزشکان ممکن است از این تست برای تشخیص سلول‌های خونی در ادرار استفاده کنند.

اختلالات سیستم غدد درون ریز

سیستم غدد درون ریز، غدد هورمون تولید می‌کنند. پزشکان ممکن است از تست خون برای تشخیص شرایطی که بر بخش‌هایی از سیستم غدد درون ریز تاثیر می‌گذارد، استفاده کنند. این آزمایشات شامل:

آزمایش گلوکز خون: این آزمایش سطح گلوکز خون را اندازه گیری می‌کند و برای تشخیص دیابت استفاده می‌شود. یکی دیگر از آزمایش خون دیابت A1C است که قند خون را در طول زمان اندازه گیری می‌کند.

تست هورمون محرک تیروئید (TSH): چندین آزمایش خون برای تشخیص اختلالات تیروئید وجود دارد.

آزمایش پانکراس: لوزالمعده آنزیم تولید می‌کند. این آزمایش‌ سطح لیپاز و آمیلاز را بررسی می‌کنند.

بیماری قلبی

اگر در معرض خطر حمله قلبی یا ابتلا به بیماری قلبی هستید، ممکن است پزشک این آزمایش‌ها را تجویز کند.
برخی از آزمایشات خون خطر ابتلا به بیماری قلبی را ارزیابی می‌کنند:

آزمایش گاز خون شریانی (ABG): این تست سطح اکسیژن و سطح دی اکسید کربن را از جمله موارد دیگر اندازه گیری می‌کند. پزشکان ممکن است این آزمایش را برای تشخیص نارسایی حاد قلبی و ایست قلبی انجام دهند.

آزمایشات تخصصی

پزشکان ممکن است آزمایش‌های تخصصی را توصیه کند، از جمله:

محتوای الکل خون (BAC): این آزمایش میزان الکل موجود در سیستم فرد را اندازه گیری می‌کند.

فریتین: اگر آزمایشات CBC نشان دهد که آهن کافی ندارید، ممکن است آزمایش فریتین انجام دهید.

در صورت داشتن استرس هنگام آزمایش خون چه کاری باید انجام داد؟

بسیاری از افراد هنگام آزمایش احساس ترس و اضطراب دارند. برخی از راه‌های مقابله عبارتند از:

درک اینکه چرا آزمایش انجام می‌دهید.
هنگامی که سوزن به بازو می‌رود، نفس عمیق بکشید.
به دور نگاه کنید تا نبینید که سوزن وارد بازوی شما می‌شود.
یافتن راهی برای منحرف کردن حواس‌تان، مانند شمردن بی‌صدا تا 10.

مطالب مشابه:

آزمایش BUN

آزمایش CBC (شمارش کامل خون)

سرطان سینه

آزمایش آلکالین فسفاتاز ALP

منابع: my.clevelandclinic