بیماری زونا
بیماری زونا
بیماری زونا توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد میشود، همان ویروسی که باعث آبله مرغان میشود. درمانهایی برای علائم زونا مانند: واکسنهایی علیه زونا و نورالژی پس از تبخال وجود دارد.
زونا چیست؟
زونا (هرپس زوستر) یک عفونت ویروسی است که باعث شیوع یک بثورات دردناک یا تاول روی پوست میشود. بثورات اغلب به صورت نواری از بثورات یا تاول در یک ناحیه از بدن شما ظاهر میشود.
چگونه به زونا مبتلا میشویم؟
هنگامی که در کودکی به آبله مرغان مبتلا میشوید، بدن شما با ویروس واریسلا زوستر مبارزه میکند و علائم فیزیکی آبله مرغان از بین میرود، اما ویروس همیشه در بدن شما باقی میماند. در بزرگسالی، گاهی اوقات ویروس دوباره فعال میشود. این بار ویروس واریسلا زوستر برای دومین بار به شکل زونا ظاهر میشود.
چه کسانی در خطر ابتلا به زونا هستند؟
افرادی که آبله مرغان داشتهاند و بیشتر در معرض ابتلا به زونا هستند عبارتند از:
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند افراد مبتلا به سرطان، HIV، گیرندگان پیوند عضو یا کسانی که شیمی درمانی میشوند).
سن بالای 50 سال
افراد دارای سابقه بیماری
کسانی که تروما داشتند.
کسانی که تحت استرس هستند.
ویروس آبله مرغان پس از ابتلا به آبله مرغان از بدن شما خارج نمیشود. در عوض، ویروس در بخشی از ریشه عصبی نخاعی شما به نام گانگلیون ریشه پشتی باقی میماند. برای اکثریت مردم، ویروس بی سر و صدا در آنجا باقی میماند و مشکلی ایجاد نمیکند. محققان همیشه مطمئن نیستند که چرا ویروس دوباره فعال میشود، اما این معمولاً در مواقع استرس رخ میدهد.
علائم بیماری زونا
نشانههای اولیه زونا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب
- لرز
- سردرد
- احساس خستگی
- حساسیت به نور
- ناراحتی معده
علائم و نشانههای دیگری که چند روز پس از علائم اولیه ظاهر میشوند عبارتند از:
- احساس خارش، سوزن سوزن شدن یا سوزش در ناحیهای از پوست.
- قرمزی روی پوست در ناحیه آسیب دیده
- ایجاد بثورات در ناحیه کوچکی از پوست
- تاولهای پر از مایع که باز و پوسته پوسته میشوند
- درد خفیف تا شدید در ناحیه آسیب دیده پوست
شیوع زونا چقدر طول میکشد؟
از زمانی که علائم را احساس میکنید تا زمانی که بثورات کاملاً ناپدید شوند، ممکن است سه تا پنج هفته طول بکشد.
ابتدا، چند روز قبل از ظاهر شدن بثورات، ممکن است در ناحیهای از پوست خود احساس درد کنید. درد به صورت خارش، سوزش و… توصیف میشود. این معمولاً قبل از ظهور بثورات رخ میدهد.
در مرحله بعد، بثورات برجسته به صورت نوار یا لکه، معمولاً در یک طرف بدن ظاهر میشود. بثورات معمولاً در اطراف کمر یا در یک طرف صورت، گردن یا روی تنه (سینه/شکم/کمر) ظاهر میشوند، اما نه همیشه. ممکن است در نواحی دیگر از جمله بازوها و پاهای شما رخ دهد.
در عرض سه تا چهار روز، بثورات به صورت تاولهای قرمز، پر از مایع، دردناک و باز تبدیل میشوند.
معمولاً این تاولها در عرض حدود 10 روز شروع به خشک شدن و پوسته شدن میکنند.
پوستهها حدود دو تا سه هفته بعد از بین میروند.
گاهی اوقات، برخی از افراد دچار جوش نمیشوند. اگر هر یک از علائم دیگر زونا (حتی بدون بثورات پوستی) را دارید، زودتر به پزشک مراجعه کنید. درمانهای مؤثری وجود دارد که میتوانید در مراحل اولیه برای زونا انجام دهید. حتی اگر زونا ندارید، مراجعه به پزشک کمک میکند تا بیماری خود را تشخیص و درمان کنید.
آیا زونا مسری است؟
فرد مبتلا به زونا نمیتواند زونا را به فرد دیگری منتقل کند، اما میتواند آبله مرغان را منتقل کند. ویروس واریسلا زوستر از طریق تماس مستقیم پوست به پوست با مایعی که از تاولها ترشح میشود، پخش میشود. زونا به ندرت از طریق تنفس در ویروس واریسلا زوستر به روشی که ویروسهای موجود در هوا پخش میشوند، منتقل میشود. چنانچه بثورات شما در مرحله تاول است، از کسانی که آبله مرغان یا واکسن آبله مرغان نزدند دوری کنید و بثورات خود را بپوشانید.
اگر زونا دارید تا چه مدت مسری هستید؟
اگر زونا دارید، تا زمانی که بثورات خشک شده و پوسته پوسته نشده باشند، مسری هستید. ویروس واریسلا زوستر فقط در افرادی میتواند باعث آبله مرغان شود که هرگز آبله مرغان نداشتهاند یا علیه آبله مرغان واکسینه نشدند.
تشخیص زونا
زونا را میتوان از طریق نحوه پخش بثورات در بدن تشخیص داد. تاولهای بثورات زونا معمولاً به صورت نواری در یک طرف بدن ظاهر میشوند. زونا همچنین ممکن است در آزمایشگاه با استفاده از خراش دادن یا سواب مایع از تاولها مشخص شود.
درمان زونا
هیچ درمانی برای زونا وجود ندارد، اما درمانهایی برای مدیریت علائم وجود دارد.
داروهای ضد ویروسی
این داروها ممکن است علائم و ناراحتی را کاهش و متوقف کنند، به خصوص اگر آنها را در عرض 72 ساعت پس از اولین نشانه زونا شروع کنید. این داروها همچنین ممکن است به جلوگیری از دردی به نام نورالژی پس از هرپس کمک کنند.
سایر داروها
در صورت بروز عفونت باکتریایی به دلیل بثورات زونا ممکن است داروهای ضد باکتری تجویز شوند. در صورتی که زونا بر چشم یا سایر قسمتهای صورت تأثیر بگذارد، ممکن است داروهای ضد التهابی تجویز شود.
عوارض زونا چیست؟
پس از ناپدید شدن بثورات زونا، ممکن است همچنان درد عصبی در همان ناحیه داشته باشید. نورالژی پس از هرپس میتواند ماه ها یا سالها طول بکشد و بسیار شدید شود.
بیش از 10 درصد از افرادی که به زونا مبتلا میشوند دچار نورالژی پس از تبخال میشوند. محققان نمیدانند چرا برخی افراد به نورالژی پس از تبخال مبتلا میشوند. ممکن است اعصاب حساستر شود یا ویروس به سیستم عصبی مرکزی حمله کرده و به آن آسیب برساند.
سایر عوارض عبارتند از:
- انواع دیگر مشکلات عصبی مانند بیحسی یا خارش.
- عفونت باکتریایی بثورات زونا.
- التهاب چشم و گوش.
درمان نورالژی پس از تبخال
درمانها شامل لوسیونها یا کرمها (مانند لیدوکائین یا کپسایسین) و/یا سایر داروهایی است که به طور خاص برای درد استفاده نمیشوند، مانند داروهای ضد افسردگی یا داروهای صرع. مسکنهای معمولی معمولاً برای این نوع درد موثر نیستند.
اگر درد شما کاهش پیدا نکرد، ممکن است پزشک درمانهایی مانند بلوکهای عصبی یا تزریق استروئید در نزدیکی ناحیهای که اعصاب از ستون فقرات خارج میشوند را امتحان کند.
پیشگیری از بیماری زونا
شینگریکس (واکسن نوترکیب زوستر) به صورت واکسن دو دوز در بالای بازو تزریق میشود. شما باید دوز دوم را دو تا شش ماه پس از دریافت نوبت اول دریافت کنید. نشان داده شده است که شینگریکس بیش از 90 درصد در پیشگیری از زونا و نورالژی پس از تبخال موثر است. اثربخشی آن حداقل تا چهار سال پس از دریافت واکسن بالای 85 درصد باقی میماند.
چه کسانی باید با شینگریکس واکسینه شوند؟
واکسن شینگریکس برای افراد بالای 50 سال که از سلامت خوبی برخوردار هستند توصیه میشود.
چه کسانی کاندیدای تزریق واکسن شینگریکس هستند؟
افرادی که قبلاً به زونا مبتلا شدند.
در گذشته از واکسن Zostavax (واکسن زنده زوستر) استفاده کردند. اگر این واکسن را تزریق کردهاید، حداقل 8 هفته قبل از واکسینه شدن با شینگریکس صر کنید.
افرادی که مطمئن نیستند قبلاً آبله مرغان داشتند.
اگر قبلاً واکسینه شدید، به پزشک خود اطلاع دهید.
چه کسانی نباید واکسن شینگریکس تزریق کنند؟
حساسیت به واکسن یا ترکیبات آن
مادران باردار و یا شیرده
افرادی که در حال حاضر زونا دارند.
افرادی که بیمار هستند و تب بالایی دارند
تست ایمنی نسبت به ویروس واریسلا زوستر منفی بوده است (به جای آن واکسن آبله مرغان را تزریق کنید).
از پزشک خود در مورد مزایای دریافت واکسن و خطرات احتمالی بپرسید.
عوارض جانبی واکسن شینگریکس:
- تورم صورت یا گلو
- دشواری در تنفس
- کهیر
- ضربان قلب سریع
- سرگیجه، سبکی سر، ضعف
زونا میتواند یک بیماری بسیار دردناک باشد. اگر فکر میکنید علائم زونا را دارید، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. شروع زودهنگام داروهای ضد ویروسی میتواند ناراحتی شما را کاهش دهد و علائم را زودتر خاتمه دهد.
یک رویکرد بهتر برای زونا این است که اقدامات لازم را انجام دهید و هر کاری که میتوانید برای کاهش خطر ابتلا به آن انجام دهید. اگر در گذشته هرگز به زونا یا آبله مرغان مبتلا نشدید، با پزشک خود در مورد دریافت واکسن صحبت کنید.
آیا زونا خطرناک یا حتی کشنده است؟
اگر زونا چشم شما را درگیر کند، میتواند منجر به نابینایی شود. در موارد نادر، زونا میتواند منجر به مشکلات شنوایی، ذات الریه، التهاب مغز (آنسفالیت) و حتی مرگ شود.
در صورت ابتلا به زونا چه زمانی بازگشت به محل کار بی خطر است؟
زمانی میتوانید به کار خود بازگردید که احساس خوبی داشته باشید و دیگر مسری نباشید. این بدان معنی است که راشهای تاول دار شما خشک شده و پوسته پوسته شدند. این معمولاً تا 10 روز از اولین بار ظاهر شدن بثورات طول میکشد.
راههای طبیعی برای تقویت سیستم ایمنی بدن برای کمک به کاهش ابتلا به زونا:
استرس یک عامل خطر برای ابتلا به زونا است، بنابراین محدود کردن استرس میتواند مفید باشد. مدیتیشن، یوگا یا سایر روشهای آرامش بخش را امتحان کنید.
کارهای دیگری که میتوانید انجام دهید عبارتند از:
- رژیم غذایی سالم
- وزن سالم
- ورزش منظم
- هر شب هفت تا نه ساعت بخوابید.
- عدم استعمال سیگار
اینها همه نکاتی برای یک سبک زندگی کلی سالم هستند، نه فقط برای کاهش شانس ابتلا به زونا.
تفاوت بین هرپس زوستر و واریسلا زوستر چیست؟
هرپس زوستر نام پزشکی دیگری برای زونا است. واریسلا زوستر ویروسی است که هم باعث زونا و هم آبله مرغان میشود.
آیا سرخک و زونا با هم مرتبط هستند؟
اگرچه هر دو بیماری باعث ایجاد بثورات میشوند، سرخک و زونا بیماریهای کاملاً متفاوت و نامرتبط هستند. زونا توسط ویروس واریسلا زوستر و سرخک توسط ویروس سرخجه ایجاد میشود.
نتیجه گیری
اگر به آبله مرغان مبتلا شدید، در معرض خطر ابتلا به زونا در آینده هستید. زونا باعث ایجاد جوشهایی میشود که مسری و دردناک است. این بیماری میتواند عوارض جدی داشته باشد. بهترین کاری که میتوانید برای کاهش خطر انجام دهید، تزریق واکسن زونا است. واکسنها بی خطر و موثر هستند.
مطالب مشابه:
آزمایش SGOT
آزمایش HPV
سرطان تخمدان
آزمایش Uric Acid
منبع: my.clevelandclinic
