سرطان مثانه
سرطان مثانه
سرطان مثانه از بافت مثانه شروع می شود و می تواند باعث علائم ادراری و سایر علائم مانند کمردرد و خستگی شود. درمان آن می تواند به مرحله و نوع سرطان بستگی داشته باشد.
این بیماری زمانی رخ می دهد که سلول های غیر طبیعی مثانه شروع به تقسیم و رشد خارج از کنترل می کنند. آنها ممکن است تومور تشکیل دهند و با گذشت زمان به عضلات و اندام های اطراف گسترش یابند.
انواع سرطان مثانه
پزشکان بر اساس اینکه کدام سلول‌ها غیرطبیعی هستند، به انواع این سرطان اشاره می‌کنند. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
کارسینوم سلول انتقالی
کارسینوم سلول انتقالی یا کارسینوم اوروتلیال شایع‌ترین نوع سرطان مثانه است. این سرطان در سلول‌های انتقالی در لایه داخلی مثانه شروع می‌شود. سلول‌های انتقالی سلول‌هایی هستند که بدون آسیب دیدگی هنگام کشش بافت، تغییر شکل می‌دهند.
کارسینوم سلول سنگفرشی
کارسینوم سلول سنگفرشی زمانی شروع می‌شود که سلول‌های سنگفرشی نازک و مسطح پس از عفونت یا تحریک طولانی مدت در مثانه تشکیل می‌شوند.
آدنوکارسینوم
آدنوکارسینوم زمانی شروع می‌شود که سلول‌های غده‌ای پس از تحریک و التهاب طولانی مدت مثانه تشکیل می‌شوند. سلول‌های غده‌ای، غدد ترشح کننده مخاط در بدن را تشکیل می‌دهند.
کارسینوم سلول کوچک
کارسینوم سلول کوچک در سلول‌های عصبی-غددی شروع می‌شود. این سلول‌ها پس از سیگنال‌های سیستم عصبی، هورمون‌هایی را به جریان خون آزاد می‌کنند.
علائم سرطان مثانه چیست؟
این سرطان می‌تواند علائمی ایجاد کند که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خون در ادرار، که ممکن است به رنگ تیره، قرمز روشن یا غیرقابل مشاهده باشد.
- ادرار دردناک
- تکرر ادرار
- نیاز ناگهانی و شدید به دفع ادرار
- عدم کنترل مثانه (بی‌اختیاری ادرار)
این بیماری همچنین ممکن است علائمی ایجاد کند که سایر قسمت‌های بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به خصوص اگر سرطان به خارج از مثانه گسترش یافته باشد. این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد در ناحیه شکم
- درد در ناحیه کمر در یک طرف بدن
- خستگی
- کاهش وزن ناخواسته
- کاهش اشتها
- درد یا حساسیت استخوان
- تورم پاها
چه عللی باعث سرطان مثانه می‌شود؟
سرطان زمانی رخ می‌دهد که جهش‌های سلولی باعث رشد و تکثیر سریع و غیرقابل کنترل سلول‌های غیرطبیعی می‌شوند. سپس آنها به بافت‌های دیگر گسترش می‌یابند.
در حالی که عوامل خاصی می‌توانند خطر ابتلا به نوعی از آسیب DNA که باعث این جهش‌ها می‌شود را افزایش دهند، جهش‌ها ممکن است به صورت اتفاقی نیز رخ دهند. افراد می‌توانند بدون داشتن عوامل خطر شناخته شده به این سرطان مبتلا شوند، در حالی که برخی دیگر که چندین عامل خطر سرطان مثانه دارند، ممکن است اصلاً به این سرطان مبتلا نشوند.
عوامل خطر
برخی عوامل ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. این عوامل می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- استعمال سیگار
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سرطان‌زا، مانند نفت، لاستیک، فلزات، محصولات رنگی، رنگ‌ها یا دود دیزل
- سابقه خانوادگی سرطان مثانه
- داشتن تغییرات ژنتیکی خاص
- ابتلا به شیستوزومیازیس، عفونت مثانه ناشی از یک انگل خاص
- استفاده از آب آلوده به آرسنیک یا کلر
- برخی داروها و مکمل‌های گیاهی
- درمان قبلی با داروهای شیمی‌درمانی سیکلوفسفامید (سیتوکسان) یا ایفوسفامید (ایفکس)
- پرتودرمانی قبلی برای درمان سرطان در ناحیه لگن
- عفونت‌های مزمن مثانه یا استفاده طولانی مدت از کاتترهای ادراری
- داشتن نقص مثانه
افرادی که سیگار می‌کشند ممکن است حداقل سه برابر بیشتر از افرادی که سیگار نمی‌کشند، در معرض ابتلا به این سرطان باشند.
این بیماری همچنین در گروه‌های خاصی از افراد بیشتر رخ می‌دهد که عبارتند از:
- مردان
- سن ۵۵ سال یا بالاتر
- سفید پوستان
تشخیص و آزمایش ها
اگر علائم یا نتایج آزمایشگاهی مانند نتایج آزمایش ادرار دارید که نشان دهنده سرطان مثانه است، پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. این معاینه ممکن است شامل لمس واژن یا رکتوم شما برای یافتن توده باشد. آنها همچنین ممکن است آزمایش‌هایی را برای تشخیص این سرطان تجویز کنند. آزمایش‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
آزمایشات خون تکمیلی در سرطان مثانه
CBC (شمارش کامل سلول‌های خون):
بررسی کم‌خونی، عفونت یا کاهش پلاکت که ممکن است به‌دلیل خونریزی، التهاب یا اثرات جانبی درمان باشد.
آزمایش عملکرد کلیه (BUN، کراتینین):
سرطان مثانه ممکن است باعث انسداد مسیر ادراری شود و بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارد.
آزمایش الکترولیت‌ها (سدیم، پتاسیم، کلر، بی‌کربنات):
برای بررسی تعادل مایعات و وضعیت کلی متابولیکی بدن، به‌ویژه در افرادی که تحت شیمی‌درمانی قرار دارند.
Liver Function Tests (AST, ALT, ALP, Bilirubin):
در صورت احتمال متاستاز سرطان به کبد یا بررسی تحمل دارویی استفاده می‌شود.
LDH (Lactate Dehydrogenase):
یک مارکر غیراختصاصی است که می‌تواند در برخی سرطان‌ها از جمله سرطان مثانه افزایش یابد.
آزمایش مارکرهای توموری (در برخی موارد خاص):
NMP22 (Nuclear Matrix Protein 22):
مارکری است که ممکن است در سرطان مثانه در ادرار افزایش یابد، ولی به‌صورت آزمایش خون هم قابل بررسی است.
CEA (Carcinoembryonic Antigen):
در برخی موارد پیشرفته یا متاستاتیک برای پیگیری مفید است.
سیستوسکوپی:
شامل قرار دادن یک لوله باریک که دارای یک دوربین کوچک است که از طریق مجرای ادرار برای مشاهده داخل مثانه استفاده می شود.
بیوپسی:
شامل گرفتن نمونه کوچکی از بافت مثانه برای آزمایش سرطان است.
سی تی اسکن یا پیلوگرام داخل وریدی (IVP):
برای مشاهده مثانه.
پزشک معمولاً آزمایش‌های تکمیلی را برای مرحله‌بندی این سرطان تجویز می‌کند. این آزمایش‌ها به دنبال علائم سرطان در سایر نواحی بدن هستند. این آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سی‌تی‌اسکن
- اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- عکسبرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه
- اسکن استخوان
پزشکان از یک سیستم مرحله‌بندی برای تعیین میزان گسترش سرطان در مثانه، غدد لنفاوی و سایر اندام‌های شما استفاده می‌کنند. سیستم‌های مرحله‌بندی متعددی برای این سرطان وجود دارد. مراحل می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
0: سرطان از پوشش مثانه فراتر نرفته است.
1: سرطان از پوشش مثانه فراتر رفته است، اما به لایه عضله مثانه نرسیده است.
2: سرطان به لایه عضله مثانه گسترش پیدا کرده است.
3: سرطان به بافت‌هایی که مثانه را احاطه کرده‌اند گسترش پیدا کرده است.
4: سرطان از مثانه به نواحی مجاور بدن گسترش یافته است.
همچنین ممکن است این مرحله برای توصیف دقیق‌تر گسترش سرطان به زیرگروه‌هایی تقسیم شود.
درمان
پزشک بر اساس نوع و مرحله سرطان، علائم و سلامت کلی شما، بهترین درمان را تعیین می کند.
درمان مرحله 0 و 1
درمان سرطان مثانه در مرحله 0 و 1 ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- جراحی برای برداشتن تومور
- شیمی درمانی
- ایمونوتراپی، که شامل مصرف دارویی است که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن به سلول‌های سرطانی حمله کند. پزشک ممکن است ایمونوتراپی‌های مهارکننده باسیلوس کالمت-گرین (BCG) یا PD-1 یا PD-L1 را برای درمان این بیماری توصیه کند.
درمان‌های مرحله 2 و 3
درمان در مرحله 2 و 3 ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- برداشتن بخشی از مثانه
- برداشتن کل مثانه (سیستکتومی رادیکال) و به دنبال آن جراحی برای ایجاد راه جدیدی برای خروج ادرار از بدن
- شیمی درمانی
- پرتودرمانی
- ایمونوتراپی
پزشک ممکن است شیمی درمانی، پرتودرمانی و ایمونوتراپی را برای اهداف متعددی توصیه کند، از جمله:
- کوچک کردن تومور قبل از جراحی
- درمان سرطان در زمانی که جراحی گزینه مناسبی نیست
- درمان سلول‌های سرطانی باقی مانده پس از جراحی
- جلوگیری از عود سرطان
درمان سرطان مثانه مرحله 4
درمان در مرحله 4 ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سیستکتومی رادیکال و برداشتن غدد لنفاوی اطراف، و به دنبال آن جراحی برای ایجاد راه جدیدی برای خروج ادرار از بدن
- شیمی‌درمانی
- پرتودرمانی
- ایمونوتراپی
- داروهای کارآزمایی بالینی
بسته به سلامت کلی شما، درمان ممکن است بر از بین بردن سلول‌های سرطانی یا تسکین علائم و افزایش طول عمر شما متمرکز باشد.
سرطان مثانه با چه سرعتی پیشرفت می‌کند؟
سرعت گسترش، به نوع سرطان بستگی دارد. انواعی که سریع‌ترین گسترش را دارند، کارسینوم سلول کوچک، آدنوکارسینوم و کارسینوم سلول سنگفرشی هستند.
تفاوت علائم سرطان مثانه در زنان و مردان چیست؟
علائم این بیماری صرف نظر از جنسیت بیولوژیکی یکسان است. این علائم شامل خون در ادرار، تکرر ادرار و درد هنگام ادرار است. با این حال، سرطان مثانه تقریباً سه برابر بیشتر در مردان، نسبت به زنان شایع است.
در مراحل نهایی سرطان مثانه چه اتفاقی می‌افتد؟
علاوه بر علائم معمول سرطان مثانه، در مراحل پیشرفته، ممکن است کاهش وزن، درد استخوان، تورم پا، درد کمر در یک طرف، عدم اشتها و موارد دیگر را نیز تجربه کنید.
مطالب مشابه:
