بوتولیسم
بوتولیسم
بوتولیسم یک بیماری نادر، اما جدی است که توسط باکتری به نام کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می شود. این باکتری ها یک سم تولید می کنند که می تواند به سیستم عصبی بدن حمله کند. در صورت عدم درمان، بوتولیسم می تواند کشنده باشد. علائم این بیماری ممکن است شامل، افتادگی پلک و سایر علائمی باشد که بر عضلات صورت، چشم ها و گلو تأثیر می گذارد. در نهایت می تواند بر عضلات مربوط به تنفس تأثیر بگذارد.
انواع مختلفی از بوتولیسم وجود دارد. شایع ترین انواع آن عبارتند از: بوتولیسم غذایی، بوتولیسم نوزاد و بوتولیسم زخم. بوتولیسم یاتروژنیک و بوتولیسم توکسمی روده، بالغ تر از دیگر اشکال نادر بوتولیسم هستند.
بوتولیسم غذایی:
این بیماری ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که شما غذاهای آلوده به باکتری کلستریدیوم بوتولینوم مصرف کنید. هنگامی که غذا به طور نامناسب نگهداری شود، باکتری ها می توانند رشد کنند. همانطور که باکتری ها رشد می کنند، سموم را در غذای شما آزاد می کنند.
سایر منابع بوتولیسم ناشی از غذا عبارتند از:
- روغن های دم کرده با گیاهان
- سیب زمینی پخته شده در فویل آلومینیومی
- سس پنیر کنسروی
- سیر بسته‌بندی
- کنسرو گوجه فرنگی
- آب هویج
- غذاهایی که برای مدت طولانی گرم یا در یخچال باقی می مانند.
بوتولیسم نوزاد:
این نوع بیماری ممکن است زمانی رخ دهد که باکتری کلستریدیوم بوتولینوم بلعیده شود. وقتی باکتری ها به روده کودک می رسد، رشد کرده و سم را آزاد می کند. این باکتری ها معمولاً در خاک و گرد و غبار یافت می شوند. هنگامی که خاک و گرد و غبار به هوا منتقل می شود، کودک ممکن است آنها را تنفس کند.
این باکتری ممکن است در عسل نیز وجود داشته باشد. مصرف باکتری بوتولینوم در کودکان بزرگتر و بزرگسالان سالم باعث بوتولیسم نمی شود. اما به دلایل نامعلوم، این سم در نوزادان کمتر از 12 ماه ترشح می شود. به همین دلیل است که کارشناسان توصیه می کنند که نوزادان حداقل تا یک سالگی عسل نخورند.
بوتولیسم زخم:
این نوع بیماری زمانی ایجاد می شود که اسپور کلستریدیوم بوتولینوم وارد زخم شود. وقتی باکتری ها وارد زخم می شوند، می توانند رشد کرده و سموم را در جریان خون آزاد کنند.
بوتولیسم زخم اغلب در افرادی رخ می دهد که از سوزن برای تزریق دارو به رگ های خود استفاده می کنند. در موارد نادر، ممکن است پس از جراحی یا آسیب جدی نیز ایجاد شود.
بوتولیسم یاتروژنیک:
این بیماری زمانی رخ می دهد که سم بوتولینوم (Botox®) بیش از حد تزریق شده باشد. بوتاکس از شکل خالص و به شدت رقیق کلستریدیوم بوتولینوم استفاده می کند. ممکن است به دلایل زیبایی، مانند چین و چروک، درمان های سم بوتولینوم را دریافت کنید. یا ممکن است آنها را به دلایل پزشکی مانند سردردهای میگرنی دریافت کنید.
بوتولیسم توکسمی روده بزرگسالان:
بوتولیسم توکسمی روده بزرگسالان به عنوان کلونیزاسیون روده بزرگسالان نیز شناخته می شود. این یک نوع بسیار نادر است و می تواند زمانی اتفاق بیفتد که هاگ کلستریدیوم بوتولینوم وارد روده شود.
علائم و نشانه های بوتولیسم (کلستریدیوم بوتولینوم) چیست؟
علائم بوتولیسم نوزادان می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. نشانه ها ممکن است بین 3 تا 30 روز پس از قرار گرفتن در معرض اسپورهای کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد شوند. علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- افتادگی پلک (پتوز)
- تغییر حالت چهره
- آب دهان
- گریه ضعیف
- تغذیه آهسته یا ضعیف
- کاهش عق زدن
- یبوست
- ضعف یا شلی
- دشواری در تنفس
علائم بوتولیسم در کودکان بزرگتر و بزرگسالان معمولاً از عضلات صورت، چشم ها و گلو شروع می شود. عدم درمان، علائم می توانند به سایر قسمت های بدن سرایت کنند. همچنین علائم می تواند از چند ساعت تا چند روز پس از مصرف باکتری ظاهر شود. علائم عبارتند از:
- افتادگی پلک (پتوز)
- دید دوتایی یا تاری
- خشکی دهان
- گفتار نامفهوم
- مشکل در بلع (دیسفاژی)
- دشواری در تنفس
- ضعف یا فلج بازوها یا پاها
- حالت تهوع و استفراغ
چه عواملی باعث بوتولیسم می شود؟
باکتری به نام کلستریدیوم بوتولینوم باعث این بیماری می شود. گاهی اوقات باکتری های کلستریدیوم بوتیریکوم یا کلستریدیوم باراتی منجر به این بیماری می شوند.
این باکتری ها سمومی را آزاد می کنند که به سرعت در جریان خون پخش می شوند و به اعصاب می چسبند. سپس بوتولیسم زمانی ایجاد می شود که اعصاب آن ناحیه، دیگر کار نکند. شرایطی که به باکتری اجازه رشد می دهد، عبارتند از:
- اکسیژن کم
- اسیدیته کم، شکر یا نمک
- دمای پخت و پز بسیار پایین
- مقادیری در آب
- دمای نگهداری خیلی گرم
چگونه به بوتولیسم مبتلا می شویم؟
شما می توانید باکتری کلستریدیوم بوتولینوم را از زخم عفونی یا مصرف غذای آلوده دریافت کنید. باکتری ها سمومی را آزاد می کنند که اگر از طریق دهان وارد بدن شما شوند یا وارد زخم پوست شوند، می توانند شما را بیمار کنند.
باکتری کلستریدیوم بوتولینوم معمولاً در چه چیزی است؟
اسپورهای باکتری کلستریدیوم بوتولینوم معمولاً در خاک یافت می شوند، اما به ندرت شما را بیمار می کنند. گاهی اوقات در سبزیجات، ماهی یا گوشت های کنسروی یافت می شود. غذاهایی که با روش های کنسرو خانگی نگهداری می شوند، بیشتر از غذاهایی که در فروشگاه های مواد غذایی یافت می شوند، آلوده‌اند. نوزادان زیر یک سال می توانند سموم کلستریدیوم بوتولینوم را از عسل دریافت کنند.
تشخیص و آزمایشات
برای تشخیص این بیماری پزشک از شما در مورد علائم سوال می پرسد و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد.
این بیماری می تواند شبیه علائم سایر بیماری ها از جمله سکته مغزی، مننژیت و سندرم گیلن باره باشد. بنابراین، پزشک ممکن است نیاز به انجام آزمایش های بیشتری برای تأیید تشخیص بوتولیسم داشته باشد.
چه آزمایشاتی برای تشخیص بوتولیسم انجام می شود؟
برای تأیید تشخیص، پزشک می تواند آزمایشی را انجام دهد که نشان می دهد سم در خون، مدفوع یا استفراغ شما وجود دارد. همچنین نمونه های غذای مشکوک به باکتری را نیز می توان از نظر سم، مورد آزمایش قرار داد.
سایر آزمایشاتی که پزشک ممکن است تجویز کند، عبارتند از:
- اسکن مغز
- معاینه مایع نخاعی
- آزمایشات عملکرد عصب و عضله
درمان
بسته به علت و شدت بوتولیسم شما، پزشک ممکن است از گزینه های درمانی مختلفی استفاده کند. در رایج ترین درمان، پزشک دارویی به نام آنتی توکسین تجویز می کند. آنتی توکسین ها فعالیت سم را در جریان خون مسدود می کنند. این دارو از آسیب بیشتر سموم جلوگیری می کند. اما آنتی‌توکسین نمی تواند نقاطی را که قبلاً آسیب دیده‌اند، درمان کند. در این صورت ممکن است لازم باشد تا هفته ها یا ماه ها در بیمارستان بستری شوید.
اگر این بیماری در شما مشکلات تنفسی ایجاد کرده باشد، ممکن است پزشک استفاده از دستگاه اکسیژن را توصیه کند. ونتیلاتور دستگاهی است که به شما کمک می کند راحت تر نفس بکشید. تا زمانی که فلجی که بر تنفس شما اثر گذاشته است از بین برود.
اگر به بوتولیسم زخم مبتلا هستید، ممکن است نیاز به عمل جراحی برای برداشتن قسمت آلوده زخم خود داشته باشید. پس از عمل، ممکن است برای جلوگیری از عود عفونت، آنتی بیوتیک مصرف کنید.
هیچ درمان خاصی نمی تواند این بیماری را درمان کند، اما آسیب خفیف عصبی، می تواند بهبود یابد. آنتی توکسین ها می توانند آسیب بیشتر از سم را متوقف کنند.
عوارض
این بیماری می تواند ماهیچه هایی را که به شما در بلع و تنفس کمک می کنند، فلج کند. در حالی که آنتی‌توکسین‌ها می‌توانند در بسیاری از موارد کمک کنند، برخی از افراد به دلیل مشکلات تنفسی و عفونت‌ها جان خود را از دست می‌دهند. علاوه بر این، مشکلات سلامتی که ممکن است در نتیجه بوتولیسم ایجاد شود عبارتند از:
- خستگی شدید
- ضعف دراز مدت
- تنگی نفس
- پنومونی آسپیراسیون و عفونت
- مشکلات سیستم عصبی
پیشگیری
شما می توانید اقداماتی را برای جلوگیری از این بیماری انجام دهید:
- ظرف دو ساعت پس از پخت، غذاها را در یخچال قرار دهید. سرد کردن مناسب از تولید باکتری ها جلوگیری می کند.
- غذا را کاملاً بپزید.
- از ظروف مواد غذایی که به نظر آسیب دیده یا برآمده به نظر می رسند، خودداری کنید. (اینها می توانند نشانه های گاز تولید شده توسط باکتری باشند.)
- غذاهای کنسروی خانگی را در یک زودپز در دمای 250 درجه فارنهایت (121 درجه سانتیگراد) به مدت 30 دقیقه استریل کنید.
- غذاهای بدبو را دور بریزید.
- به نوزادان زیر یک سال عسل ندهید.
- در صورت بروز بوتولیسم، به نوزاد خود شیر دهید تا شروع بیماری را کاهش دهید.
- از داروهای تزریقی سوء استفاده نکنید.
- برای زخمی با علائم عفونت از جمله قرمزی، حساسیت، تورم یا چرک، به دنبال درمان پزشکی باشید.
- زخم های آلوده به خاک را کاملاً تمیز کنید.
- تزریق بوتاکس را فقط از متخصصان پزشکی مجاز دریافت کنید.
مطالب مشابه:
