سرطان اثنی عشر
سرطان اثنی عشر
سرطان اثنی عشر بیماری است که در قسمت اول روده کوچک (دوازدهه) رخ می دهد. این بیماری در مراحل اولیه خود اغلب هیچ علائمی ایجاد نمی کند. با رشد تومور، ممکن است هضم مناسب غذا را مختل کند. همچنین ممکن است علائمی مانند حالت تهوع، درد شکم یا یبوست ایجاد کند.
اثنی عشر چیست؟
اثنی عشر بخش کوچکی به شکل نعل اسب در روده کوچک است. این بخش در طول هضم غذا از معده دریافت می‌کند.
مواد شیمیایی و آنزیم های موجود در دوازدهه غذا را تجزیه می‌کنند و ویتامین‌ها و سایر مواد مغذی را از غذا به بدن می‌فرستند. سپس، دوازدهه غذا را به قسمت بعدی روده کوچک، ژژونوم، منتقل می‌کند.
انواع سرطان اثنی عشر چیست؟
اثنی عشر حاوی انواع مختلفی از سلول‌ها است، بنابراین انواع مختلفی از سرطان‌ها می‌توانند از آنجا شروع شوند. چهار نوع اصلی سرطان دوازدهه عبارتند از:
آدنوکارسینوم بر سلول هایی که مواد شیمیایی، آنزیم‌ها و سایر مایعات تجزیه‌کننده غذا را تولید می‌کنند، تأثیر می‌گذارد.
تومورهای کارسینوئید تومورهایی با رشد آهسته هستند که اغلب در دستگاه گوارش (GI) شروع می‌شوند و در سراسر بدن گسترش می‌یابند.
لنفوم در سلول های سیستم ایمنی بدن که با عفونت مبارزه می‌کنند، شروع می‌شود.
سارکوم در استخوان‌ها یا بافت‌های نرم، مانند عضلات یا رگ‌های خونی شروع می‌شود. شایع‌ترین نوع سارکوم دستگاه گوارش، تومور استرومایی دستگاه گوارش است.
چه کسی بیشتر احتمال دارد به سرطان اثنی عشر مبتلا شود؟
کارشناسان دقیقاً نمی‌دانند که چرا برخی از افراد به سرطان دوازدهه مبتلا می‌شوند. اما برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند، از جمله:
سن: بیشتر سرطان های اثنی عشر در افراد 60 تا 80 ساله رخ می دهد.
شرایط سلامتی: برخی بیماری های روده‌ای، مانند بیماری سلیاک یا بیماری کرون می توانند خطر ابتلا را افزایش دهند.
عادات سلامتی: سیگار، الکل و رژیم غذایی پرنمک ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
بیماری های ژنتیکی: برخی اختلالات ژنتیکی، از جمله پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP)، سندرم لینچ و فیبروز کیستیک، خطر ابتلا به سرطان اثنی عشر را افزایش می دهد.
جنسیت: سرطان دوازدهه در مردان کمی شایع تر است.
علائم و علل سرطان اثنی عشر
اغلب، وقتی تومور کوچک است، هیچ علامتی از سرطان اثنی عشر وجود ندارد. با رشد تومور، ممکن است موارد زیر ایجاد شود:
- درد شکم
- رفلاکس اسید
- خون در مدفوع
- یبوست
- حالت تهوع یا استفراغ
- کاهش وزن
چه عواملی باعث سرطان اثنی عشر می‌شود؟
متخصصان فکر می‌کنند که سرطان اثنی عشر با رشدهای کوچک (پولیپ‌ها) که در پوشش داخلی روده تشکیل می‌شوند، شروع می‌شود.
تشخیص و آزمایش‌ها
پزشکان از فرآیندی به نام مرحله‌بندی برای تشخیص سرطان استفاده می‌کنند:
مرحله 0 تا 1 به این معنی است که فرد فقط در یک قسمت از بدن خود سرطان دارد.
مراحل 2 تا 3 به این معنی است که سرطان از طریق عضله گسترش یافته و/یا به اندام‌ها/ساختارهای مجاور از جمله غدد لنفاوی حمله کرده است.
مرحله 4 به این معنی است که سرطان به قسمت‌های دور بدن گسترش یافته است.
برای تشخیص سرطان و تعیین مرحله آن، پزشک ممکن است از چندین آزمایش استفاده کند، از جمله:
آزمایشات تکمیلی خون در سرطان اثنی عشر:
1. CBC (شمارش کامل سلول‌های خونی)
کم‌خونی شایع است، به‌خصوص اگر تومور باعث خونریزی گوارشی مزمن شده باشد.
کاهش هموگلوبین، هماتوکریت و گلبول‌های قرمز.
بررسی گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها (در صورت متاستاز مغز استخوانی یا عفونت).
2. PMP یا CMP (پانل متابولیک پایه / کامل)
کراتینین، BUN: بررسی عملکرد کلیه
الکترولیت‌ها: به‌ویژه اگر بیمار تهوع، استفراغ یا انسداد داشته باشد.
آزمایش های کبدی (AST, ALT, ALP, بیلی‌روبین): بررسی متاستاز به کبد یا انسداد مجاری صفراوی
3. آزمایش مارکرهای توموری (Tumor Markers)
CEA اغلب در آدنوکارسینوم‌ها بالا می‌رود.
CA 19-9 بیشتر در سرطان پانکراس و مجاری صفراوی، اما ممکن است در سرطان اثنی‌عشر هم بالا رود.
4. آزمایش آهن و فریتین
کم‌خونی فقر آهن می‌تواند از اولین علائم باشد (به علت خونریزی مزمن از تومور).
آزمایش‌هایی شامل: آهن، فریتین، TIBC، ترانسفرین اشباع‌شده
5. آزمایش Coagulation (انعقادی)
PT, PTT, INR: در صورت اختلال کبدی یا برنامه‌ریزی برای جراحی
6. آزمایش آلبومین و پروتئین تام
در بیمارانی که دچار سوءتغذیه یا جذب ناقص (Malabsorption) شده‌اند.
سایر آزمایش‌های تکمیلی (در صورت نیاز):
آزمایش خون مخفی در مدفوع (FOBT): در صورت مشکوک بودن به خونریزی گوارشی پنهان.
ویتامین B12 و فولات: اگر جذب در روده دچار اختلال شده باشد.
CRP یا ESR: شاخص‌های التهابی غیراختصاصی، ولی ممکن است در بیماری‌های بدخیم بالا باشند.
آزمایش‌های تصویربرداری، مانند MRI و سی‌تی‌اسکن
آندوسکوپی فوقانی
آزمایش بلع باریم
بیوپسی
کنترل و درمان
برنامه درمانی بیمار بسته به مرحله سرطان متفاوت است. پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- جراحی: جراح تا حد امکان تومور را با حفظ بافت سالم برمی‌دارد. در موارد شدید، ممکن است عمل ویپل انجام گردد که در آن جراح اثنی عشر، کیسه صفرا و بخش کوچکی از پانکراس را برمی‌دارد.
- شیمی‌درمانی
- پرتودرمانی
آیا سرطان اثنی عشر همان سرطان پانکراس است؟
خیر. سرطان دوازدهه در قسمت اول روده کوچک رخ می‌دهد. سرطان پانکراس در پانکراس، اندامی که در پشت قسمت پایینی معده قرار دارد، رخ می‌دهد.
پیشگیری
هیچ راه تضمین‌شده‌ای برای پیشگیری از سرطان اثنی عشر وجود ندارد. اما برخی اقدامات می‌توانند خطر کلی ابتلا به سرطان دستگاه گوارش را کاهش دهند، مانند:
- رژیم غذایی کم گوشت قرمز و پر از پروتئین بدون چربی، میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل
- ترک سیگار و استفاده از محصولات دخانیات
- کاهش مصرف الکل
مطالب مشابه:
