کیست هیداتید
کیست هیداتید
کیست هیداتید یک آلودگی انگلی توسط کرم نواری از جنس اکینوکوکوس است که معمولاً در بدن گوسفندان و سگ ها یافت می شوند. اگر انسان به طور اتفاقی هر چیز آلوده به انگلی را بخورد یا بنوشد، ممکن است به این بیماری مبتلا شود. این بیماری که اکینوکوکوز کیستیک یا هیداتیدوز نیز نام دارد، باعث ایجاد کیست در کبد یا سایر اندام ها می شود. کیست هیداتید در صورت عدم درمان می تواند منجر به عوارض جدی برای سلامتی شود.
این بیماری در مناطق روستایی، فقیرنشین و توسعه نیافته، رخ می دهد. این امر به ویژه میان افرادی که دامپروری دارند و گوسفند یا دام های دیگر پرورش می دهند و سگ دارند، رایج است. گوسفند میزبان اصلی انگل است که سگ ها با مصرف یک گوسفند آلوده به انگل می توانند مبتلا شوند.
خطر ابتلا به کیست هیداتید در موارد زیر افزایش می یابد:
- نگهداری از سگ های مبتلا به انگل
- داشتن فضای مشترک با سگ های مبتلا به انگل
- زندگی در محیط غیر بهداشتی
- ذبح گوسفندان و سایر دام ها برای غذا
آیا بیماری هیداتید واگیردار است؟
کیست هیداتید مسری نیست، به این معنی که از طریق تماس فرد به فرد سرایت نمی کند. بنابراین، شما نمی توانید با لمس فردی که مبتلا به این بیماری است، به آن مبتلا شوید. در واقع فرد باید انگل را خورده باشد که به این بیماری مبتلا شود.
تفاوت بین اکینوکوکوز کیستیک و اکینوکوکوز آلوئولار چیست؟
اکینوکوکوز آلوئولار (AE) نوع دیگری از عفونت انگلی است که توسط کرم‌های نواری از جنس اکینوکوکوس ایجاد می شود. اما AE معمولاً از طریق روباه و کایوت به انسان منتقل می شود نه گوسفند. AE از اکینوکوکوز کیستیک (CE) جدی تر است. AE می تواند منجر به کیست در کبد، ریه ها و مغز شود. اما این کیست ها سرطانی نیستند، اما به طور مشابه به تومورهای مهاجم گسترش می یابند.
چه تفاوتی بین کیست هیداتید و کیست ساده کبدی وجود دارد؟
کیست هیداتید نتیجه یک عفونت انگلی است. از طرف دیگر کیست های ساده کبدی معمولاً در بدو تولد به وجود می آیند. کیست های هیداتیک می توانند به اندازه ای بزرگ شوند که بر عملکرد کبد تأثیر بگذارند. اما کیست های ساده کبدی به ندرت بزرگ می شوند. کیست های هیداتیک و کیست های ساده کبدی نیز به درمان های متفاوتی نیاز دارند.
علائم کیست هیداتید چیست؟
این بیماری ممکن است برای چندین سال هیچ علامتی ایجاد نکند. اما با رشد کیست های هیداتید در کبد، ریه ها یا سایر اندام ها ممکن است باعث ایجاد موارد زیر شود:
- مدفوع خونی
- سرفه
- ناراحتی در شکم یا قفسه سینه
- کهیر یا بثورات پوستی
- زردی پوست
- ایجاد توده یا تومور در قسمت میانی بدن
- حالت تهوع و استفراغ
- تنگی نفس
- کاهش وزن ناگهانی
عوارض بالقوه کیست هیداتید چیست؟
کیست ها می توانند به اندازه کافی بزرگ شوند تا از عملکرد صحیح اندام های آسیب دیده جلوگیری کنند. کیست ها همچنین می توانند پاره شوند که می تواند منجر به عوارض جبران ناپذیر شود. علائم پارگی کیست هیداتید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک جدی)
- درد شدید شکم
- مرگ ناگهانی
بیماری هیداتید چگونه منتقل می شود؟
افراد در صورت تماس با مدفوع سگ حاوی تخم های انگل، ممکن است به بیماری هیداتید مبتلا شوند. با گذشت زمان، انگل ها بزرگتر می شوند و به کیست تبدیل می شوند. انتقال می تواند از طریق:
- استفاده از آب کثیف
- مصرف خاک موجود در سبزیجات، سبزی ها یا توت ها
- نوازش یا لمس سگ مبتلا به انگل
تشخیص و آزمایشات
آزمایش های تصویربرداری و آزمایش خون رایج ترین راه های تشخیص کیست هیداتید هستند. آزمایش خون می تواند سطوح بالایی از آنتی بادی ها را برای عفونت اکینوکوک نشان دهد. معاینات تصویربرداری اندازه، شکل و محل کیست ها را نشان می دهد.
پزشک از اشعه ایکس، سی تی اسکن یا سونوگرافی برای بررسی کیست ها استفاده می کند. کیست های هیداتیک دارای چند ویژگی هستند که باعث می شود در اسکن های تصویربرداری متفاوت از کیست های ساده کبدی ظاهر شوند، از جمله:
- کیست فرو ریخته در داخل دیواره کیست
- دیواره کیست چند لایه
- دیواره کیست ضخیم یا کلسیفیه
کنترل و درمان کیست هیداتید
درمان بستگی به اندازه و محل کیست دارد. رایج ترین درمان ها عبارتند از:
دارو: کیست های کوچک و سطحی در یک محل ممکن است به داروهای ضد انگلی پاسخ دهند. این داروها انگل ها را از بین می برند و کیست ها را کوچک می کنند. پزشک ممکن است دارو را با آسپیراسیون یا جراحی ترکیب کند.
PAIR (پنکسیون، آسپیراسیون، تزریق، آسپیراسیون مجدد): در روش PAIR از یک سوزن یا کاتتر برای تخلیه کیست استفاده می شود. یک ماده شیمیایی ضد انگل قبل از تخلیه مجدد کیست به داخل کیست تزریق می شود. پزشک این روند را تا زمانی که کیست به طور کامل تخلیه شود تکرار می کند.
جراحی: کیست های بزرگ و عمیق ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. برداشتن کیست با جراحی شامل برداشتن بخشی یا تمام کیست یا بخشی از کبد است. جراحی خطر نفوذ انگل ها را در حفره شکمی به دنبال دارد، بنابراین فقط یک پزشک با تجربه باید این روش را انجام دهد.
پیشگیری
جلوگیری از انتشار انگل ها تنها راه کنترل کیست هیداتید است. افرادی که در معرض خطر ابتلا به عفونت هستند باید:
- از خوردن یا نوشیدن هر چیزی که ممکن است با مدفوع سگ تماس داشته باشد خودداری کنند.
- سگ ها را توسط دامپزشک آموزش دیده و نه در خانه کرم زدایی کنند.
- با سگ هایی که ممکن است مبتلا باشند تماس نداشته باشند.
- از ذبح گوسفند یا دام دیگر در خانه خودداری کنند.
- از خوردن گوشت گوسفند آلوده توسط سگ خودداری کنند.
- میوه ها و سبزیجات را قبل از مصرف بشویند.
- دست های خود را به طور مکرر با آب و صابون بشویند، به خصوص قبل از تهیه غذا یا بعد از لمس سگ.
مطالب مشابه:
