سیروز کبدی
سیروز کبدی
سیروز کبدی یک بیماری کبدی است که در آن بافت اسکار به تدریج، جایگزین بافت سالم کبد میشود. این بیماری میتواند ناشی از عفونت، هپاتیت مزمن، التهاب کبدی و همچنین کبد چرب باشد. سیروز کبدی یک وضعیت پیشرونده است که میتواند با ایجاد بافت اسکار، بیشتر و بدتر شود. در ابتدا ممکن است فرد متوجه علائم این بیماری نشود، اما زمانی که پیشرفت کند، میتواند تهدیدکننده زندگی باشد.
علائم سیروز کبدی
این بیماری اغلب هیچ علائمی ندارد تا زمانی که آسیب کبدی شدید شده باشد. هنگامی که علائم ظاهر میشوند ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- خونریزی یا کبودی
- عدم اشتها
- حالت تهوع
- تورم در پاها، یا مچ پا که ادم نامیده میشود.
- کاهش وزن
- خارش پوست
- یرقان
- تجمع مایع در شکم، به نام آسیت
- عروق خونی عنکبوتی مانند روی پوست
- قرمزی در کف دست
- رنگ پریدگی ناخنها به خصوص انگشت شست و اشاره
- ورم کردن انگشتان، که در آن نوک انگشتان باز شده و گردتر از حد معمول میشوند.
- برای زنان، فقدان یا از دست دادن پریودهای غیر مرتبط با یائسگی
- برای مردان، از دست دادن میل جنسی، کوچک شدن بیضه یا بزرگ شدن سینه، که به عنوان ژنیکوماستی شناخته میشود.
- گیجی، خواب آلودگی یا تکلم.
علل
طیف گستردهای از بیماریها و شرایط میتواند به کبد آسیب وارد کند و منجر به سیروز کبدی شوند که شامل موارد زیر است:
- سوء مصرف طولانی مدت الکل
- هپاتیت ویروسی مداوم (هپاتیت B، C و D).
- بیماری کبد چرب غیر الکلی، وضعیتی که در آن چربی در کبد تجمع مییابد.
- هموکروماتوز، وضعیتی که باعث تجمع آهن در بدن میشود.
- هپاتیت خود ایمنی، یک بیماری کبدی است که توسط سیستم ایمنی بدن ایجاد میشود.
- تخریب مجاری صفراوی ناشی از کلانژیت صفراوی اولیه.
- سفت شدن و زخم شدن مجاری صفراوی ناشی از کلانژیت اسکلروزان اولیه.
- بیماری ویلسون، وضعیتی که در آن مس در کبد تجمع مییابد.
- فیبروز سیستیک.
- کمبود آنتی تریپسین آلفا-1
- مجاری صفراوی ضعیف، وضعیتی که به عنوان آترزی صفراوی شناخته میشود.
- اختلالات ارثی متابولیسم قند، مانند گالاکتوزمی یا بیماری ذخیره گلیکوژن.
- سندرم آلاژیل، یک اختلال گوارشی ژنتیکی.
- عفونت، مانند سیفلیس یا بروسلوز.
- داروها، از جمله متوترکسات یا ایزونیازید.
عوامل خطر
سیروز یک فرآیند زخم تدریجی است که توسط التهاب مزمن در کبد ایجاد میشود. هر بیماری مزمن کبدی که باعث هپاتیت مزمن شود، میتواند منجر به سیروز شود. شایعترین علل عبارتند از:
- هپاتیت ناشی از الکل
- استئاتوهپاتیت غیر مرتبط با الکل
- عفونت مزمن هپاتیت C و B
علل کمتر شایع سیروز عبارتند از:
- بیماری صفراوی خود ایمنی
- اختلالات ژنتیکی
- هپاتیت سمی
- بیماری قلبی عروقی
- عوارض سیروز کبدی
- فشار خون پورتال
- متورم شدن پاها و شکم
- بزرگ شدن طحال
- خونریزی
- واریس در مری و معده
- عفونتها
- سوء تغذیه
- تجمع سموم در مغز
- زردی
- بیماری پوکی استخوان
- افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد
- سیروز حاد
تشخیص
تشخیص سیروز کبدی بسیار حیاتی است. به این دلیل که آسیب کبدی ممکن است بدون علائم و یا با علائم کم وجود داشته باشد. با تشخیص اولیه این بیماری میتوان از پیشرفت آن جلوگیری و یا این بیماری را از بین برد. هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد، اما روش بیوپسی یکی از روشهای رایج جهت تشخیص سیروز، مورد استفاده قرار میگیرد.
پزشکان آزمایشات پزشکی را برای یافتن شواهدی از سیروز کبدی تجویز خواهند کرد. این آزمایشات ممکن است شامل پنل متابولیک جامع CMP باشد، این آزمایشات عبارتند از:
- آزمایش آلانین آمینوترانسفراز ALT
- آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز AST
- تست آلکالین فسفاتاز ASP
- آزمایش بیلی روبین کل
- تست آلبومین
- آزمایش شمارش کامل خون CBC
- آزمایش پروترومبین PT
- تستهای تصویربرداری
- بیوپسی
پیشگیری
با انجام این اقدامات برای مراقبت از کبد، خطر ابتلا به سیروز را کاهش دهید:
- از مصرف الکل اجتناب کنید
- داشتن یک رژیم غذایی سالم
- وزن سالم
- خطر ابتلا به هپاتیت را کاهش دهید
درمان سیروز کبدی
این بیماری شامل زخم دائمی در کبد است اما قابل درمان نیست. در حالی که کبد به طور کلی قدرت خوددرمانی بالایی دارد، اما سیروز مرحلهای از بیماری است که در آن سلولهای سالم کافی برای بهبود وجود ندارد. با این تفاسیر، ممکن است با استفاده از برخی درمانها بتوانید از پیشرفت این بیماری جلوگیری یا آن را متوقف کنید. درمانهای زیر بستگی به این دارد که چه عاملی باعث ایجاد این بیماری شده است، عامل آن چقدر قابل درمان است و تا چه حد میتواند به درمان پاسخ دهد.
درمان سیروز کبدی شامل موارد زیر است:
یافتن و مدیریت علت بیماری
رژیم غذایی سالم برای کاهش استرس بر روی کبد
مدیریت یا غربالگری برای عوارض سیروز
پیوند کبد، به عنوان آخرین مرحله درمان
درمان علت بیماری
داروها میتوانند انواع خاصی از بیماریهای کبدی را با سطوح مختلف درمان کنند. برای مثال، داروهای ضد ویروسی میتوانند هپاتیت C مزمن را درمان کنند، اما هپاتیت B مزمن را سرکوب میکنند و درمان قطعی ندارد.
اگر بیماری کبدی مرتبط با الکل دارید، اجتناب از مصرف الکل تنها راه درمان است. اگر بیماری کبدی غیر مرتبط با الکل دارید، مدیریت عوامل متابولیک مانند کلسترول، قند خون و اضافه وزن میتواند به تسکین آن کمک کند. برخی از افراد ممکن است برای کمک به مدیریت این عوامل به دارو نیاز داشته باشند.
مطالب مشابه:
آزمایش SGPT
سرطان معده
آزمایش Copper
آزمایش بیلی روبین تام
منابع: mayoclinic ، my.clevelandclinic