کم خونی پرنیشیوز
کم خونی پرنیشیوز
کم خونی پرنیشیوز، یکی از دلایل کمبود ویتامین B12، یک بیماری خودایمنی است که بدن را از جذب ویتامین B12 باز می دارد. در صورت عدم درمان، می تواند باعث مشکلات پزشکی جدی، از جمله آسیب غیر قابل برگشت سیستم عصبی شود.
بدن بدون ویتامین B12 کافی، گلبول های قرمز کمتری دارد که اکسیژن را در سراسر بدن حمل می کنند.
کم خونی پرنیشیوز، باعث آسیب به چندین سیستم بدن می شود از جمله:
- مشکلات سیستم گوارشی که باعث تهوع، نفخ و کاهش وزن می شود.
- آسیب سیستم عصبی که باعث ضعف عضلانی، بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست ها و پاها، از دست دادن حافظه و زوال عقل می شود.
- مشکلات قلبی که می توانند باعث تپش قلب شوند.
- ضعف و خستگی
علائم کم خونی پرنیشیوز
به طور کلی، هرچه مدت بیشتری بدون ویتامین B12 کافی بمانید، علائم جدی تر می شود. در اوایل، افراد ممکن است علائم خفیفی داشته باشند، مانند:
- اسهال یا یبوست
- سرگیجه در هنگام ایستادن یا در هنگام فعالیت
- عدم اشتها
- رنگ پریدگی پوست
- تنگی نفس بیشتر در حین ورزش
- سوزش سر دل
- تورم، زبان قرمز یا خونریزی لثه ها
علائم کم خونی پرنیشیوز ناشی از سطوح پایین ویتامین B12 چیست؟
سطوح پایین ویتامین B12 ناشی از کم خونی پرنیشیوز می تواند بر سیستم عصبی شما تأثیر بگذارد. علائم مشکلات احتمالی سیستم عصبی عبارتند از:
- گیجی
- عدم حافظه کوتاه مدت
- افسردگی
- عدم تعادل
- بی حسی و گزگز در دست ها و پاها
- مشکلات تمرکز
- تحریک پذیری
- توهمات
- دژنراسیون عصب بینایی
به طور معمول، بدن ما ویتامین B12 را از هرآنچه که می خوریم دریافت و ذخیره می کند. سپس در طول زمان به آرامی از آن استفاده می کند. حتی ممکن است 3 تا 5 سال طول بکشد تا بدن ما از ذخایر ویتامین B12 استفاده کند. پس از آن، ممکن است چندین سال طول بکشد تا علائم کم خونی پرنیشیوز ایجاد شود.
چه عواملی باعث کم خونی پرنیشیوز می شود؟
کم خونی پرنیشیوز یک وضعیت خود ایمنی است و زمان اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن، آنتی بادی هایی تولید کند که به سلول های پوشش مخاطی معده و سلول های عصبی حمله می کند. در این هنگام، پاسخ سیستم ایمنی بر توانایی بدن جهت جذب ویتامین B12 تاثیر می گذارد.
آنتی بادی ها همچنین پروتئین حیاتی به نام فاکتور داخلی را مسدود می کنند. به طور معمول، فاکتور داخلی ویتامین B12 را که ما از غذا دریافت می کنیم، به سلول های ویژه روده کوچک منتقل می کند. از آنجا، ویتامین B12 به جریان خون منتقل می شود. سپس سایر پروتئین ها، ویتامین B12 را به مغز استخوان می برند، جایی که این ویتامین برای ساخت گلبول های قرمز جدید استفاده می شود. زمانی که سیستم ایمنی بدن، فاکتور داخلی را مسدود کند، این فرآیند نمی تواند اتفاق بیفتد.
همچنین ممکن است دچار کمبود ویتامین B12 شوید اگر:
- برای برداشتن قسمتی یا تمام معده تحت عمل جراحی قرار بگیرید که سلول هایی را که باعث جذب ویتامین B12 می شوند، از بین می رود. حدود نیمی از افرادی که برای درمان چاقی جراحی بای پس معده انجام می دهند، سلول هایی را که باعث جذب ویتامین B12 می شوند را از دست می دهند.
- بخشی یا تمام روده کوچک را با جراحی برداشته باشید که توانایی روده کوچک برای جذب ویتامین B12 کاهش می یابد.
- رشد بیش از حد باکتری روده کوچک (SIBO) داشته باشید. این اتفاق زمانی رخ می دهد که تعداد زیادی از باکتری های نامناسب در روده کوچک خود داشته باشید. این باکتری اغلب قبل از اینکه روده کوچک بتواند این ویتامین را جذب کند، از ویتامین B12 استفاده می کند.
- برخی داروها، از جمله آنتی بیوتیک برای عفونت ها و داروهای دیابت و تشنج را مصرف می کنید که بر سطح ویتامین B12 تاثیر می گذارد.
- به عفونت کرم نواری مبتلا هستید. با مصرف ماهی های آلوده که درست پخته نشدند، می توانید به عفونت کرم نواری مبتلا شوید. کرم های نواری از ویتامین B12 تغذیه می کنند.
- از یک رژیم غذایی وگان (گیاه خواری) استفاده می کنید که حاوی ویتامین B12 کافی نیست.
- شرایط پزشکی دارید که بر سیستم گوارش تاثیر می گذارد، مانند بیماری سلیاک یا بیماری کرون که جذب ویتامین B12 کافی را برای بدن سخت می کند.
- مبتلا به بیماری های خود ایمنی غدد درون ریز مانند هیپوپاراتیروئیدیسم و بیماری گریوز هستید که خطر ابتلا به کم خونی پرنیشیوز را افزایش می دهد.
در بزرگسالان، علائم کم خونی پرنیشیوز معمولاً تا بعد از 30 سالگی مشاهده نمی شود. میانگین سن تشخیص 60 سالگی است.
برخی از بیماری های دیگر نیز می توانند خطر ابتلا به این کم خونی را افزایش دهند. آنها عبارتند از:
- بیماری آدیسون
- کم کاری پاراتیروئید
- کم کاری تیروئید
- میاستنی گراویس
- عدم عملکرد طبیعی تخمدان ها قبل از 40 سالگی (نارسایی اولیه تخمدان)
- دیابت نوع 1
- اختلال عملکرد بیضه
- ویتیلیگو
- سندرم شوگرن
- بیماری هاشیموتو
تشخیص و آزمایشات
در ابتدا، پزشک یک معاینه فیزیکی کامل انجام می دهد و در مورد سابقه پزشکی شما سوال می پرسد تا ببیند آیا شما شرایط دیگری دارید که ممکن است خطر کمبود ویتامین B12 را افزایش دهد یا خیر. آنها ممکن است سوالاتی در مورد حافظه و تمرکز از شما بپرسند. همچنین ممکن است به دنبال علائم مشکلات سیستم عصبی باشند. آزمایشات دیگری که ممکن است انجام دهند شامل:
- سنجش سطح ویتامین B12
- شمارش کامل خون (CBC): این آزمایش خون نوع و میزان کم خونی را مشخص می کند.
- شمارش رتیکولوسیت ها: این آزمایش نشان می دهد که آیا مغز استخوان می تواند گلبول های قرمز جدید تولید کند.
- تست لاکتات دهیدروژناز (LDH): لاکتات دهیدوژناز آنزیمی است که بسیاری از سلول ها آن را تولید می کنند. سطوح بسیار بالای LDH ممکن است نشان دهنده کم خونی پرنیشیوز باشد.
- سنجش سطح بیلی روبین سرم
- آزمایش متیل مالونیک اسید (MMA): سطوح بالای MMA، کمبود ویتامین B12 را نشان می دهد.
- تست هموسیستئین: سطوح بالای هموسیستئین ممکن است نشانه کمبود ویتامین B12 باشد.
- آزمایش هایی برای وجود آنتی بادی هایی که به سلول های جداری در معده حمله می کنند و از عملکرد فاکتور داخلی جلوگیری می کنند.
- آندوسکوپی فوقانی: پزشکان از ابزاری نازک و لوله مانند با نور و عدسی برای مشاهده داخل معده استفاده می کنند و به دنبال علائم انحطاط یا آتروفی پوشش داخلی معده هستند.
درمان کم خونی پرنیشیوز
از آنجایی که جذب ویتامین B12 مسدود شده است، پزشک ممکن است تزریق عضلانی ویتامین B12 را تجویز کند. در هنگام تحت نظر داشتن بیمار، پس از اینکه ذخایر ویتامین B12 به حالت عادی برگردد، ممکن است داروی خوراکی ویتامین B12 را توصیه کند. آنها تا زمان اتمام دوره بیمار را تحت نظر خواهند داشت. اگر باکتری در روده وجود داشته باشد که مانع از جذب ویتامین B12 می شود، ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.
پیشگیری
شما نمی توانید از بروز کم خونی پرنیشیوز جلوگیری کنید. اما می توانید با آگاهی از شرایط پزشکی، درمان ها و فعالیت هایی که ممکن است بر توانایی بدن در جذب ویتامین B12 تاثیر می گذارد، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
اقدامات احتیاطی برای کاهش خطر کم خونی پرنیشیوز
اگر به این نوع کم خونی مبتلا هستید، باید تا مادام‌العمر به طور منظم مکمل های ویتامین B12 مصرف کنید. سایر علل کمبود B12 ممکن است با افزایش ویتامین B12 در رژیم غذایی شما جبران کننده باشد مانند:
- غلات صبحانه با ویتامین B12
- گوشت هایی مانند گوشت گاو، جگر، مرغ و ماهی
- تخم مرغ و لبنیات مانند شیر، ماست و پنیر
- غذاهای غنی شده با ویتامین B12، مانند نوشیدنی های حاوی سویا و برگرهای گیاهی
مطالب مشابه:
