آزمایش فسفر
آزمایش فسفر
آزمایش فسفر اغلب همراه با آزمایشهای دیگر، مانند آزمایشهای کلسیم، هورمون پاراتیروئید (PTH) و/یا ویتامین D برای کمک به تشخیص و/یا نظارت بر درمان شرایط مختلف که باعث عدم تعادل کلسیم و فسفر میشوند، تجویز میشوند.
در حالی که آزمایشهای فسفر معمولاً روی نمونههای خون انجام میشود، گاهی اوقات در نمونههای ادرار بررسی میشود تا دفع آن توسط کلیهها کنترل شود.
آزمایش فسفر چه چیزی را بررسی میکند؟
فسفاتها برای تولید انرژی، عملکرد عضلات و اعصاب و رشد استخوان، حیاتی هستند. آنها همچنین نقش مهمی به عنوان یک بافر دارند و به حفظ تعادل اسید و باز بدن کمک میکنند.
ما فسفر مورد نیاز خود را از طریق غذاهایی که میخوریم دریافت میکنیم. فسفر در بسیاری از غذاها یافت میشود و به راحتی توسط دستگاه گوارش جذب میشود. بیشتر فسفاتهای بدن با کلسیم ترکیب میشوند تا به شکل گیری استخوانها و دندانها کمک کنند. مقادیر کمتری در بافت عضلانی و عصبی یافت میشود. بقیه در سلولهای بدن یافت میشود که عمدتاً برای ذخیره انرژی استفاده میشود.
تنها حدود 1 درصد از کل فسفات بدن در خون وجود دارد. غذاهای مختلفی مانند لوبیا، نخود و مغزها، غلات، لبنیات، تخم مرغ، گوشت گاو، مرغ و ماهی حاوی مقادیر قابل توجهی فسفر هستند.
بدن سطوح فسفر/فسفات خون را با تنظیم میزان جذب آن از رودهها و دفع آن از طریق کلیهها حفظ میکند. سطح فسفات نیز تحت تأثیر تعامل PTH، کلسیم و ویتامین D قرار میگیرد.
کمبود فسفر (هیپوفسفاتمی) ممکن است همراه با سوءتغذیه، سوء جذب، عدم تعادل اسید و باز، افزایش کلسیم خون و اختلالاتی که بر عملکرد کلیه تأثیر میگذارد مشاهده شود. فسفر اضافی (هیپرفسفاتمی) ممکن است با افزایش مصرف مواد معدنی، کلسیم پایین خون و اختلال عملکرد کلیه مشاهده شود.
افرادی که کمبود فسفر خفیف تا متوسط دارند، اغلب علائمی ندارند. با کمبود شدید فسفر، علائم ممکن است شامل ضعف و گیجی عضلانی باشد. فسفر بیش از حد ممکن است علائمی مشابه علائمی که با کلسیم پایین مشاهده میشود، از جمله گرفتگی عضلات، گیجی و حتی تشنج ایجاد کند.
زمان مراجعه برای آزمایش فسفر:
سطوح غیر طبیعی خفیف فسفر معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمیکند. بنابراین آزمایش فسفر معمولاً در پی آزمایش غیرطبیعی کلسیم و/یا زمانی که علائم کلسیم غیرطبیعی مانند خستگی، ضعف عضلانی، گرفتگی یا مشکلات استخوانی وجود دارد، انجام میشود.
آزمایش فسفر نیز ممکن است همراه با سایر آزمایشات زمانی که علائم نشان دهنده اختلالات کلیوی و گوارشی باشد، تجویز شود.
این آزمایش زمانی که سطوح غیر طبیعی فسفر و یا کلسیم مشخص میشود، برای هر دو ممکن است در فواصل منظم برای نظارت بر اثربخشی درمان تجویز شود.
هنگامی که فردی دیابت یا علائم عدم تعادل اسید و باز دارد، پزشک ممکن است گاهی اوقات سطح فسفر را کنترل کند.
انواع تست فسفر
اگر فقط قصد دارید سطح فسفر خود را بررسی کنید، میتوانید یک آزمایش ساده ویتامین D انجام دهید. اگر علاقه مند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد سلامت جسمانی خود هستید، یک شمارش خون یا آزمایش سلامت جامع میتواند سطح فسفر و معیارهای اضافی را اندازه گیری کند.
این آزمایشات شامل موارد زیر است:
شمارش کامل خون: این پانل سطوح پایین گلبولهای قرمز، غلظت بالای گلبولهای سفید و اختلالات مرتبط با این معیارها را بررسی میکند.
پانل جامع متابولیک: این غربالگری گسترده 14 ماده مختلف مرتبط با سطح گلوکز، عملکرد کلیه، عملکرد کبد و عدم تعادل الکترولیتها را بررسی میکند. این نتایج برای نظارت بر شرایطی مانند دیابت، بیماری کبد و بیماری کلیوی استفاده میشود.
پانل کلسترول: این پانل شامل تعداد تری گلیسیرید، لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) و همچنین نسبت LDL به HDL است که کلسترول کل شما را تشکیل میدهد. این اطلاعات میتواند یک نمای کلی از سلامت قلب و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی ارائه دهد.
تجزیه و تحلیل ادرار: آزمایش ادرار ویژگیهای خاصی را در ادرار شما که با شرایطی مانند دیابت، بیماری کبد و بیماری کلیوی مرتبط است بررسی میکند.
هموگلوبین A1C: این آزمایش میانگین سطح قند خون شما را در سه ماه گذشته نشان میدهد که میتواند برای پیش بینی پیش دیابت و دیابت نوع 2 استفاده شود.
CRP با حساسیت بالا: پروتئین واکنشگر C (CRP) در جریان خون شما در پاسخ به التهاب، عفونت و آسیبهای فیزیکی خاص مانند حمله قلبی یا جراحی افزایش مییابد. سطوح پایین CRP با خطر بیشتر بیماری قلبی عروقی، مرتبط است.
میانگین حجم پلاکت: این آزمایش خون میانگین اندازه پلاکت خون شما را اندازه گیری میکند، که میتواند بینشی در مورد عملکرد ورزشی، لخته شدن خون و حساسیت به التهاب ارائه دهد.
غربالگری بیومتریک: این قسمت از نمایه قد، وزن، اندازه کمر و فشار خون شما را ثبت میکند.
ارزیابی خطر سلامت: این نظرسنجی شامل سؤالاتی در مورد سابقه سلامت خانوادگی، سلامت فعلی و رفتارهای شماست.
امتیاز ضریب سلامت: وقتی همه نتایج شما محاسبه شد، این متریک اختصاصی Quest بر اساس سلامت کلی شما بین 1 تا 100 رتبه بندی میکند. نمره بالاتر به معنای کاهش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن است.
نمونههای خون و ادرار برای تکمیل مشخصات مورد نیاز است. ناشتا بودن تا 12 ساعت قبل از ارسال نمونه توصیه میشود.
انجام آزمایش فسفر
نمونه خون با وارد کردن یک سوزن در رگ بازوی شما گرفته میشود. اگر نیاز به نمونه ادرار زمانبندی شده باشد، از شما خواسته میشود که تمام ادرار خود را در یک دوره معین (معمولاً 24 ساعت) ذخیره کنید.
شرایط پیش از آزمایش فسفر
ممکن است لازم باشد 12 تا 24 ساعت قبل از نمونه برداری ناشتا باشید. حتماً هر دستورالعملی را که پزشک دستور میدهد، دنبال کنید.
تفسیر نتایج آزمایش فسفر
سطوح پایین فسفر (هیپوفسفاتمی) در خون ممکن است به دلیل یا مرتبط با موارد زیر باشد:
افزایش کلسیم خون (هیپرکلسمی)، به ویژه به دلیل پرکاری پاراتیروئید
استفاده بیش از حد از دیورتیکها
سوء تغذیه، سوء جذب
الکلیسم مزمن
سوختگی شدید
کتواسیدوز دیابتی (پس از درمان)
کم کاری تیروئید
کاهش پتاسیم خون (هیپوکالمی)
مصرف مزمن آنتی اسید
راشیتیسم و استئومالاسی (به دلیل کمبود ویتامین D)
همودیالیز
سطوح بالاتر از حد طبیعی فسفر (هیپر فسفاتمی) در خون ممکن است به دلیل یا مرتبط با موارد زیر باشد:
نارسایی کلیه
بیماریهای کبدی (مانند سیروز)
کم کاری پاراتیروئید
کتواسیدوز دیابتی
افزایش مصرف رژیم غذایی (مکمل فسفات)
سندرم لیز تومور (پس از درمان سرطان)
گسترش سرطان به استخوان
سمیت ویتامین D (مصرف بیش از حد ویتامین D)
نتیجه گیری
برای بررسی سطوح فسفر میتوانید یک آزمایش ویتامین D با تجویز پزشک انجام دهید. این آزمایش در بیمارستان، مطب و آزمایشگاه انجام میشود. ممکن است پزشک برای بررسی کلی وضعیت جسمانی شما، آزمایشهای دیگری را همراه با تست فسفر تجویز کند، حتماٌ، دستورالعملهای پزشک خود را دنبال کنید.
مطالب مشابه:
آزمایش کلسیم
رتینوپاتی مرتبط با دیابت
آزمایش کلسترول
آزمایش تری گلیسیرید Triglycerides
منبع: testing
