آزمایش کلسترول

آزمایش کلسترول، که به آن پانل لیپیدی یا پروفایل لیپیدی نیز می‌گویند، یک آزمایش خون است که می‌تواند میزان کلسترول و تری گلیسیرید را در خون اندازه گیری کند.

تست کلسترول می‌تواند به تعیین خطر تجمع رسوبات چربی (پلاک) در شریان‌ها کمک کند که می‌تواند منجر به باریک شدن یا مسدود شدن شریان‌ها در سراسر بدن شود (آترواسکلروز).

آزمایش کلسترول یک ارزیابی مهم است. سطوح بالای کلسترول اغلب یک عامل خطر مهم برای بیماری عروق کرونر است.

کلسترول

کلسترول یک ماده مومی شکل و چربی مانند است که در تمام سلول‌های بدن شما وجود دارد. بدن شما برای ساختن هورمون‌ها، ویتامین D و موادی که به هضم غذاها کمک می‌کند، به مقداری کلسترول نیاز دارد. بدن شما تمام کلسترول مورد نیاز خود را می‌سازد. این ماده همچنین در مواد غذایی از منابع حیوانی مانند زرده تخم مرغ، گوشت و پنیر یافت می‌شود.

کلسترول بیش از حد در خون، می‌تواند با سایر مواد موجود در خون ترکیب شود و پلاک تشکیل دهد. پلاک به دیواره رگ‌های شما می‌چسبد. این تجمع پلاک به عنوان آترواسکلروز شناخته می‌شود. این می‌تواند منجر به بیماری عروق کرونر شود، وضعیتی که در آن عروق کرونر شما باریک یا حتی مسدود می‌شوند.

کلسترول بالا چیست؟

اگر بزرگسال یا کودک هستید، کلسترول بالا به معنای داشتن کلسترول تام بالای 200 میلی گرم در دسی لیتر است. به این وضعیت هیپرلیپیدمی نیز می‌گویند.

HDL، LDL و VLDL چیست؟

HDL، LDL و VLDL لیپوپروتئین هستند. آنها ترکیبی از چربی (لیپید) و پروتئین هستند. لیپیدها باید به پروتئین‌ها متصل شوند تا بتوانند در خون حرکت کنند. انواع مختلف لیپوپروتئین‌ها اهداف مختلفی دارند:

HDL مخفف لیپوپروتئین با چگالی بالا است. کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) به عنوان کلسترول “خوب” شناخته می‌شود، زیرا به حذف سایر اشکال کلسترول از جریان خون شما کمک می‌کند. سطوح بالاتر کلسترول HDL با کاهش خطر بیماری قلبی مرتبط است.

LDL مخفف لیپوپروتئین با چگالی کم است. گاهی اوقات به آن کلسترول “بد” می‌گویند زیرا سطح بالای LDL منجر به ایجاد پلاک در شریان‌ها می‌شود.

VLDL مخفف لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم است. لیپوپروتئین‌ها از کلسترول، تری گلیسیرید و پروتئین تشکیل شدند. آنها کلسترول، تری گلیسیرید و سایر لیپیدها (چربی‌ها) را در سراسر بدن حرکت می‌دهند.

VLDL یکی از سه نوع اصلی لیپوپروتئین است. VLDL حاوی بالاترین میزان تری گلیسیرید بوده و نوعی “کلسترول بد” است، زیرا به تجمع کلسترول در دیواره رگ‌ها کمک می‌کند.

سطح بهینه کلسترول

کلسترول طبیعی

حدود 150 میلی گرم در دسی لیتر

کلسترول HDL (خوب)

حداقل mg/dL 40 در مردان و 50 mg/dL در زنان

کلسترول LDL(بد)

حدود 100 میلی گرم در دسی لیتر

کلسترول VLDL(بد)

کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر

چه عاملی باعث کلسترول بالا می‌شود؟

شایع‌ترین علت کلسترول بالا، سبک زندگی ناسالم است. این می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

عادات غذایی ناسالم، مانند مصرف مقدار زیادی چربی‌های اشباع شده: این چربی‌ها در گوشت قرمز، محصولات لبنی پرچرب، شکلات، برخی از محصولات پخته شده و بسیاری از غذاهای سرخ شده و فرآوری شده یافت می‌شوند. مصرف بیش از حد چربی‌های اشباع شده می‌تواند کلسترول LDL (بد) را افزایش دهد.

عدم فعالیت بدنی، با نشستن زیاد و ورزش کم: این باعث کاهش کلسترول HDL (خوب) شما می‌شود.

استعمال سیگار: کلسترول HDL را به ویژه در زنان کاهش می‌دهد. همچنین کلسترول LDL شما را افزایش می‌دهد.

استرس: ممکن است سطح برخی از هورمون‌ها مانند کورتیکواستروئیدها را افزایش دهد. اینها می‌توانند باعث شوند بدن شما کلسترول بیشتری بسازد.

مصرف بیش از حد الکل: می‌تواند سطح کلسترول شما را افزایش دهد.

ژنتیک: ممکن است باعث شود افراد کلسترول بالا داشته باشند. به عنوان مثال، هیپرکلسترولمی خانوادگی (FH) یک بیماری ارثی است که باعث سطوح بسیار بالای کلسترول در خون می‌شود. سایر شرایط پزشکی و برخی داروها نیز ممکن است سطح کلسترول LDL را افزایش دهند یا سطح کلسترول HDL را کاهش دهند.

چه عاملی می‌تواند خطر کلسترول بالا را افزایش دهد؟

موارد مختلفی می‌تواند خطر ابتلا به کلسترول بالا را افزایش دهد:

سن: با افزایش سن، سطح کلسترول شما افزایش می‌یابد. اگرچه این اتفاق کمتر شایع است. زیرا افراد جوانتر از جمله کودکان و نوجوانان نیز ممکن است کلسترول بالایی داشته باشند.

جنسیت: بین سنین 20 تا 39، مردان بیشتر از زنان در معرض خطر کلسترول تام بالا هستند. اما پس از یائسگی، خطر ابتلا در زنان افزایش می‌یابد. این به این دلیل اتفاق می افتد که یائسگی سطح هورمون‌های زنانه را کاهش می‌دهد که ممکن است در برابر کلسترول خون بالا محافظت کنند.

سابقه خانوادگی: کلسترول خون بالا می‌تواند در خانواده‌ها وجود داشته باشد.

سایر شرایط سلامتی: شرایطی مانند دیابت، بیماری مزمن کلیه، HIV و لوپوس می‌توانند خطر ابتلا به کلسترول بالا را افزایش دهند.

داروها: برخی داروها می‌توانند سطح کلسترول LDL شما را افزایش دهند یا سطح کلسترول HDL را کاهش دهند، از جمله:

استروئیدها
برخی از داروهای شیمی درمانی
داروهایی که پس از پیوند عضو مصرف می‌شوند
داروهایی برای برخی بیماری‌های قلبی
برخی از داروهای آکنه

نژاد یا قومیت: افراد از گروه‌های نژادی یا قومی خاص ممکن است در معرض افزایش خطر کلسترول بالا باشند. به عنوان مثال، آمریکایی‌های آسیایی-آمریکایی بیشتر از سایر گروه‌ها دارای سطوح بالای کلسترول LDL هستند. افراد سفیدپوست غیر اسپانیایی بیشتر از سایر گروه‌ها دارای سطوح بالای کلسترول تام هستند.

وزن: اضافه وزن یا چاقی سطح کلسترول شما را بالا می‌برد.

کلسترول بالا چه مشکلات سلامتی می‌تواند ایجاد کند؟

کلسترول بالای خون مشخص نشده یا درمان نشده می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود:

اگر رسوبات زیادی از پلاک در شریان‌های خود داشته باشید، ناحیه‌ای از پلاک می‌تواند پاره شود (باز شود). این می‌تواند باعث ایجاد لخته خون در سطح پلاک شود. اگر لخته به اندازه کافی بزرگ شود، می‌تواند عمدتاٌ یا به طور کامل جریان خون را در شریان کرونر مسدود کند.

اگر جریان خون غنی از اکسیژن به ماهیچه قلب شما کاهش یابد یا مسدود شود، می‌تواند باعث آنژین (درد قفسه سینه) یا حمله قلبی شود.

پلاک همچنین می‌تواند در سایر شریان‌های بدن شما ایجاد شود، از جمله شریان‌هایی که خون غنی از اکسیژن را به مغز و اندام‌های شما می‌آورند. این می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند بیماری شریان کاروتید، سکته مغزی و بیماری شریان محیطی شود.

کلسترول بالا چگونه مشخص می‌شود؟

معمولاً هیچ علامت یا نشانه‌ای وجود ندارد که نشان دهد کلسترول شما بالا است. با آزمایش خون می‌توان سطح کلسترول را تشخیص داد.

سطح کلسترول زمان و تعداد دفعات انجام این آزمایش به سن، عوامل خطر و سابقه خانوادگی شما بستگی دارد. توصیه‌های کلی عبارتند از:

برای افرادی که 19 سال یا کمتر دارند:

اولین آزمایش باید بین سنین 9 تا 11 باشد.

کودکان باید هر 5 سال یک بار دوباره این آزمایش را انجام دهند.

اگر سابقه خانوادگی کلسترول خون بالا، حمله قلبی یا سکته مغزی وجود داشته باشد، ممکن است برخی از کودکان از سن 2 سالگی این آزمایش را انجام دهند.

برای افراد 20 تا 65 ساله:

بزرگسالان جوان باید هر 5 سال یک بار این آزمایش را انجام دهند.

مردان 45 تا 65 ساله و زنان 55 تا 65 ساله باید هر 1 تا 2 سال یکبار انجام دهند.

برای افراد بالای 65 سال:

آنها باید هر سال آزمایش شوند.

پیشگیری از کلسترول بالا

شما می‌توانید کلسترول خود را از طریق تغییرات سبک زندگی سالم برای قلب کاهش دهید. آنها شامل برنامه غذایی سالم برای قلب، مدیریت وزن و فعالیت بدنی منظم هستند.

اگر تغییرات سبک زندگی به تنهایی کلسترول شما را به اندازه کافی کاهش نمی‌دهد، ممکن است نیاز به مصرف دارو نیز داشته باشید. انواع مختلفی از داروهای کاهش دهنده کلسترول از جمله استاتین‌ها وجود دارد. اگر داروهایی برای کاهش کلسترول خود مصرف می‌کنید، همچنان باید به تغییرات سبک زندگی خود ادامه دهید.

برخی از افراد مبتلا به هیپرکلسترولمی خانوادگی (FH) ممکن است درمانی به نام آفرزیس لیپوپروتئین دریافت کنند. این درمان از یک دستگاه فیلتر برای حذف کلسترول LDL از خون استفاده می‌کند. سپس دستگاه بقیه خون را به فرد برمی‌گرداند.

بهترین رژیم غذایی برای کاهش کلسترول

هیچ اتفاق نظری در مورد بهترین رژیم غذایی وجود ندارد. موثرترین رژیم غذایی برای کاهش کلسترول تام و LDL، رژیم گیاهخواری است. با این حال، پیروی از این رژیم آسان نیست.

بسیاری از مردم رژیم غذایی “به سبک مدیترانه‌ای” را ترجیح می‌دهند. هیچ تعریف دقیقی برای آنچه باید در این نوع رژیم غذایی گنجانده شود وجود ندارد. به طور کلی این به این معناست که مصرف اکثر کالری‌های غذایی روزانه از منابع گیاهی، به ویژه میوه‌ها و سبزیجات، غلات، لوبیا، آجیل و دانه‌ها اثربخشی بیشتری دارد.

استفاده از روغن زیتون به عنوان چربی اصلی، جایگزین سایر چربی‌ها و روغن ها.

مصرف روزانه مقداری پنیر کم چرب و/یا ماست.

مصرف ماهی حداقل دو بار در هفته

محدود کردن غذاهای فرآوری شده

مصرف الکل در حد اعتدال مگر اینکه از نظر پزشکی توصیه نشده باشد. بیش از دو نوشیدنی در روز برای مردان و یک نوشیدنی در روز برای زنان مجاز نیست.

برای حفظ وزن مطلوب، باید فقط به اندازه کالری که در روز می‌سوزانید، دریافت کنید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، باید کالری کمتری نسبت به کالری که می‌سوزانید دریافت کنید.

افرادی که مطمئن نیستند چگونه از چنین رژیم غذایی پیروی کنند، ممکن است کار با یک پزشک مانند یک متخصص تغذیه، مفید باشد.

علاوه بر تغییرات رژیم غذایی، باید روزانه حداقل 30 دقیقه ورزش با شدت متوسط مانند پیاده روی سریع داشته باشید.

نتیجه گیری

برای مشخص شدن سطح کلسترول خود بایستی به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا پس از تجویز برخی آزمایش‌ها سطح کلسترول شما مشخص شود. در غیر این صورت از مصرف داروها و درمان‌ها بدون تجویز پزشک خودداری کنید و توصیه‌های پزشک را دنبال کنید تا به نتیجه مطلوب برسید.

مطالب مشابه:

Blog