سرطان واژن
سرطان واژن
سرطان واژن اغلب در سلول های پوشاننده واژن رخ می دهد. واژن اندامی لوله ای شکل است که دهانه رحم (قسمت پایینی رحم) را به فرج (اندام تناسلی) متصل می کند.
سرطان هایی که در سایر قسمت های بدن شروع می شوند، مانند سرطان دهانه رحم یا سرطان رحم، گاهی اوقات به واژن سرایت می کنند.
سرطان واژن معمولاً در افراد بالای 60 سال و افرادی که به HPV مبتلا هستند، بیشتر امکان پذیر است. این بیماری همیشه علائمی ایجاد نمی کند، به همین دلیل بهتر است که معاینات منظم لگن و آزمایش پاپ اسمیر را برای تشخیص زودهنگام سرطان انجام دهید.
انواع مختلف سرطان واژن چیست؟
انواع مختلفی از این بیماری وجود دارد. نام آنها از سلول‌های واژن که سرطان از آنها شروع می‌شود، گرفته شده است.
کارسینوم سلول سنگفرشی: در سلول‌های مسطحی که واژن را می‌پوشانند، به نام سلول‌های سنگفرشی، شروع می‌شود. کارسینوم سلول سنگفرشی شایع‌ترین نوع سرطان واژن است. تقریباً 90٪ از کل موارد را تشکیل می‌دهد.
آدنوکارسینوم: در سلول‌های غده‌ای واژن شروع می‌شود. این سرطان بیشتر در افراد بالای 50 سال شایع است.
آدنوکارسینوم سلول شفاف: استثنا است و اغلب افراد زیر 50 سالی را که در دوران رشد در رحم در معرض دارویی به نام دی اتیل استیل بسترول (DES) قرار گرفتند، تحت تأثیر قرار می‌دهد.
ملانوما: در سلول‌هایی که به واژن رنگ می‌دهند (ملانوسیت‌ها) شروع می‌شود. ملانوماهای واژن بسیار نادر هستند.
سارکوم در بافت همبند و بافت عضلانی: که دیواره واژن را تشکیل می‌دهند، شروع می‌شود. مانند ملانوماهای واژن، سارکوم‌های واژن بسیار نادر هستند. انواع مختلفی از سارکوم وجود دارد. رابدومیوسارکوم شایع‌ترین نوع است و بیشتر در کودکان رخ می‌دهد. لیومیوسارکوم اغلب در افراد بالای 50 سال رخ می‌دهد.
چه کسانی به سرطان واژن مبتلا می‌شوند؟
احتمال ابتلا به سرطان واژن در صورت وجود موارد زیر افزایش می‌یابد:
خطر ابتلا به سرطان واژن با افزایش سن (بالای 60 سال) افزایش می‌یابد. میانگین سنی که افراد مبتلا به کارسینوم سلول سنگفرشی (شایع‌ترین نوع) تشخیص داده می‌شوند، 60 سال است. گاهی اوقات، افراد زیر 60 سال به سرطان واژن مبتلا می‌شوند.
HPV یک ویروس مقاربتی است که ممکن است خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و سرطان واژن را افزایش دهد. داشتن شرکای جنسی متعدد و واکسینه نشدن در برابر HPV افراد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت قرار می‌دهد.
ابتلا به نئوپلازی داخل اپیتلیال واژن (VAIN)، با VAIN، سلول‌هایی در پوشش واژن هستند که طبیعی نیستند، اما سلول‌های سرطانی هم نیستند. VAIN در برخی افراد به سرطان واژن تبدیل می‌شود اما در برخی دیگر خیر. محققان مطمئن نیستند که چرا. اما اگر فرد HPV داشته باشد، احتمال ابتلا به VAIN در او بیشتر است.
ابتلا به سرطان دهانه رحم یا دیسپلازی دهانه رحم (CIN)، پس از درمان سرطان دهانه رحم، احتمال ابتلا به سرطان واژن وجود دارد. سلول‌های غیرطبیعی در دهانه رحم یا دیسپلازی دهانه رحم، ممکن است خطر ابتلا به سرطان واژن را افزایش دهند.
مصرف دی اتیل استیل بسترول (DES)، نوعی استروژن مصنوعی است که بین سال‌های 1940 تا 1971 برای جلوگیری از عوارض بارداری تجویز می‌شد. اگر مادر در دوران بارداری DES مصرف کرده و فرد در معرض آن قرار گرفته باشد، در معرض خطر ابتلا به آدنوکارسینوم قرار می گیرد.
استعمال سیگار، سیگار خطر ابتلا به سرطان واژن را دو برابر می‌کند.
علائم و علل سرطان واژن
این بیماری همیشه علائمی ایجاد نمی‌کند. ممکن است تا زمانی که پزشک در طول غربالگری روتین متوجه سلول‌های غیرطبیعی نشود، فرد متوجه ابتلا به آن نشود. به همین دلیل است که معاینه منظم اهمیت دارد. پزشک می‌تواند سرطان واژن را حتی زمانی که بدن به فرد هشدار نمی‌دهد که مشکلی وجود دارد، تشخیص دهد.
علائم عبارتند از:
- خونریزی واژن (غیرمرتبط با قاعدگی) پس از مقاربت.
- خونریزی واژن پس از یائسگی.
- ترشحات واژن که آبکی، خونی یا بدبو است.
- درد در هنگام مقاربت.
- وجود توده قابل توجه در واژن.
- ادرار دردناک یا احساس نیاز مکرر به ادرار.
- یبوست یا مدفوع سیاه رنگ.
- احساس نیاز به دفع مدفوع در حالی که روده‌ها خالی است.
- درد لگن.
اگرچه از هر 10 نفر مبتلا به سرطان تهاجمی واژن، 8 نفر یک یا چند مورد از این علائم را دارند، اما این علائم به ندرت نشان دهنده بیماری جدی مانند سرطان واژن هستند. با این حال، اگر متوجه این علائم شدید، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
چه عواملی باعث سرطان واژن می‌شود؟
محققان به طور قطع نمی‌دانند چه عللی باعث این بیماری می‌شود. با این حال، مانند سرطان دهانه رحم، احتمالاً رابطه‌ای بین سرطان واژن و سویه‌های پرخطر HPV وجود دارد. مطالعات نشان داده است که بسیاری از افراد مبتلا به این سرطان، آزمایش آنتی‌بادی‌های مرتبط با انواع HPV مرتبط با سرطان دهانه رحم را نیز مثبت داشته‌اند.
سرطان واژن چگونه گسترش می‌یابد؟
سلول‌های سرطان واژن مانند همه سلول‌های سرطانی رفتار می‌کنند. سلول‌های سرطانی به جای رشد، تکثیر و در نهایت مرگ مانند یک سلول طبیعی، به رشد خود ادامه می‌دهند. سلول‌ها تا زمانی که تومور تشکیل دهند، تکثیر می‌شوند. با گذشت زمان، این تومورها ممکن است به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند و به بافت‌های سالم حمله کنند.
تشخیص و آزمایش‌ها
پزشک به احتمال زیاد چندین آزمایش برای بررسی سرطان یا سلول‌های پیش‌سرطانی تجویز خواهد کرد. روش‌های تصویربرداری می‌توانند به پزشک کمک کنند تا ببیند آیا سرطان گسترش پیدا کرده است یا خیر.
آزمایش
احتمالاً معاینه لگن و پاپ اسمیر (آزمایش پاپ اسمیر) انجام خواهید داد. اگر پزشک سلول‌های غیرطبیعی پیدا کند، ممکن است به آزمایش‌های بیشتری مانند کولپوسکوپی و بیوپسی واژن نیاز داشته باشید. بیوپسی تنها آزمایشی است که می‌تواند تشخیص سرطان را تأیید کند.
معاینه لگن: پزشک، فرج را به صورت بصری بررسی می‌کند و دو انگشت خود را داخل واژن قرار می‌دهد تا هرگونه ناهنجاری را احساس کند. آنها از ابزاری به نام اسپکولوم برای گشاد کردن واژن استفاده می‌کنند تا مشاهده کانال واژن و دهانه رحم آسان‌تر شود.
پاپ اسمیر: در حالی که پزشک واژن را با اسپکولوم باز نگه می‌دارد، از ابزاری شبیه کاردک و یک برس برای تراشیدن سلول‌های دهانه رحم استفاده می‌کند. این سلول‌ها در آزمایشگاه برای علائم سرطان یا HPV آزمایش می‌شوند.
کولپوسکوپی: در این روش، پزشک از ابزاری نورانی به نام کولپوسکوپ برای جستجوی سلول‌های غیرطبیعی در واژن و دهانه رحم استفاده می‌کند.
بیوپسی: بیوپسی اغلب همراه با کولپوسکوپی انجام می‌شود. پزشک نمونه‌ای از بافت را برمی‌دارد که به آزمایشگاه ارسال شده و برای سلول‌های سرطانی آزمایش می‌شود.
آزمایشات خون تکمیلی سرطان واژن
1. CBC (شمارش کامل سلول‌های خونی)
- بررسی کم‌خونی (به‌ویژه در مراحل پیشرفته)
- تشخیص احتمال عفونت یا کاهش گلبول‌های سفید (در اثر درمان)
2. تست‌های عملکرد کبد (LFTs)
- بررسی احتمال گسترش متاستاز به کبد
- ارزیابی عملکرد کبد پیش از شروع شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی
3. تست‌های عملکرد کلیه (BUN، کراتینین)
- ضروری پیش از شروع درمان‌های دارویی یا پرتودرمانی ناحیه لگن
4. آزمایشات الکترولیت‌ها و قند خون
- بررسی وضعیت متابولیکی بدن
- تشخیص اختلالات ناشی از بیماری یا درمان‌ها
5. CRP و ESR
- نشانگرهای التهابی غیر اختصاصی
- کمک به ارزیابی شدت التهاب یا پاسخ به درمان
6. HPV-DNA Test
- به‌ویژه در سرطان‌های مرتبط با ویروس HPV (شایع‌ترین عامل سرطان واژن نوع سنگفرشی)
7. تومورمارکرها (مثل CEA، CA-125)
- در موارد مشکوک به انتشار یا برای پایش پاسخ به درمان گاهی درخواست می‌شوند.
مرحله‌بندی
مرحله‌بندی به پزشک این امکان را می‌دهد که میزان پیشرفت سرطان را تعیین کند. سرطان واژن به سه روش مرحله‌بندی می‌شود، بر اساس میزان پیشرفت تومور در واژن، اینکه آیا به غدد لنفاوی گسترش یافته است یا خیر، و اینکه آیا به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کرده است یا خیر. این سه دسته T (تومور)، N (گره‌ها) و M (اینکه آیا گسترش پیدا کرده است یا متاستاز داده است) نامیده می‌شوند.
پزشک می‌تواند با استفاده از اطلاعات حاصل از نتایج آزمایش و با انجام رویه‌هایی که به آنها امکان مشاهده داخل بدن را می‌دهد، سرطان را مرحله‌بندی کند.
روش‌های تصویربرداری مورد استفاده برای مرحله‌بندی سرطان شامل اشعه ایکس، سی‌تی اسکن، MRI و اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) است. MRI جزئیاتی در مورد اندازه تومور ارائه می‌دهد. اسکن PET می‌تواند غدد لنفاوی غیرطبیعی را نشان دهد.
سیستوسکوپی می‌تواند نشان دهد که آیا سرطان به مثانه گسترش پیدا کرده است یا خیر. برای این روش، یک لوله کوچک مجهز به نور و دوربین وارد مثانه می‌شود.
پروکتوسکوپی می‌تواند نشان دهد که آیا سرطان به روده کوچک یا رکتوم گسترش یافته است یا خیر. برای این روش، یک لوله کوچک مجهز به نور و دوربین وارد رکتوم می‌شود.
درمان
درمان سرطان واژن به نوع سرطان، مرحله سرطان و سن بیمار بستگی دارد. بسته به سن، درمان ممکن است به این بستگی داشته باشد که آیا فرد مایل به بچه‌دار شدن است یا خیر.
به طور کلی، جراحی لیزر و درمان‌های موضعی برای درمان سلول‌های پیش سرطانی استفاده می‌شوند. سرطان واژن تهاجمی اغلب نیاز به جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی دارد. بنابراین، ممکن است درمان‌های متنوعی دریافت گردد.
جراحی
برداشتن موضعی گسترده: پزشک تومور را به همراه مقداری از بافت سالم اطراف آن برمی‌دارد.
واژینکتومی (جزئی یا رادیکال): پزشک بسته به اندازه و محل تومور، تمام یا بخشی از واژن را برمی‌دارد. بسته به میزان گسترش سرطان، پزشک ممکن است برداشتن غدد لنفاوی (برش غدد لنفاوی) و رحم و دهانه رحم (هیسترکتومی) را توصیه کند.
تخلیه لگن: در این جراحی، چندین اندام از لگن، از جمله قسمت پایین روده بزرگ (رکتوم)، مثانه، رحم، دهانه رحم، واژن، تخمدان‌ها و غدد لنفاوی مجاور، برداشته می‌شود. پزشک شکافی در شکم ایجاد می‌کند که به بیمار امکان ادرار و مدفوع می‌دهد (به نام استوما یا کیسه استومی). این نوع جراحی در صورت عود سرطان می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
پرتودرمانی
پرتودرمانی از پرتوهای انرژی هدفمند، مانند اشعه ایکس، برای حذف سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از تقسیم آنها استفاده می‌کند.
پرتو درمانی خارجی: دستگاهی در خارج از بدن پرتوهای تابش پرانرژی را به سمت تومور هدایت می‌کند.
پرتودرمانی داخلی: سیم‌ها یا کاتترهای مهر و موم شده حاوی مواد رادیواکتیو در داخل واژن، داخل یا نزدیک تومور قرار می‌گیرند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی از داروها برای حذف سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند و به تنهایی درمان موثری برای سرطان واژن نیست، اما ممکن است در کنار پرتودرمانی برای افزایش اثربخشی آن استفاده شود. گاهی اوقات، از شیمی درمانی برای درمان تومورهایی استفاده می‌شود که با درمان از بین می‌روند و بعداً برمی‌گردند.
پیشگیری
شما نمی‌توانید از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنید، اما می‌توانید خطر ابتلا به آن را کاهش دهید.
- معاینه لگن و آزمایش پاپ اسمیر را به طور منظم انجام دهید.
- واکسن HPV را دریافت کنید.
- سیگار نکشید.
مطالب مشابه:
