واسکولیت روماتوئید
واسکولیت روماتوئید
واسکولیت روماتوئید نوعی واسکولیت (التهاب رگ‌های خونی) است. این بیماری افرادی را که مدت طولانی (معمولاً 10 سال یا بیشتر) به آرتریت روماتوئید (RA) مبتلا بوده‌اند، تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری باعث ایجاد بثورات پوستی، زخم‌ها و تغییر رنگ، معمولاً روی یا اطراف انگشتان دست، دست‌ها، پاها و انگشتان پا می‌شود. کنترل آرتریت روماتوئید می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به واسکولیت و کاهش شدت آن کمک کند.
آرتریت روماتوئید (RA) آرتریتی است که زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به بافت مفاصل آسیب می‌رساند.
واسکولیت روماتوئید، آرتریت روماتوئید و سایر انواع واسکولیت همگی بیماری‌های خودایمنی هستند. بیماری‌های خودایمنی زمانی اتفاق می‌افتند که سیستم ایمنی بدن به جای محافظت از بدن، به طور تصادفی به آن حمله می‌کند.
علائم و علل واسکولیت روماتوئید
برخی از شایع‌ترین علائم واسکولیت روماتوئید عبارتند از:
- زخم‌های پوستی، به خصوص روی یا نزدیک نوک انگشتان.
- بثورات یا برآمدگی‌های پوستی.
- تغییر رنگ یا کبودی.
- درد در دست‌ها، انگشتان دست، پاها یا انگشتان پا.
- بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن (معمولاً در دست‌ها و پاها).
- ضعف عضلانی.
موارد شدید واسکولیت روماتوئید می‌تواند علائم دیگری از جمله موارد زیر را ایجاد کند:
- درد شکم.
- سرفه.
- بی‌اشتهایی.
- کاهش وزن.
- درد قفسه سینه.
- تب.
- خستگی.
چه عواملی باعث واسکولیت روماتوئید می‌شود؟
واسکولیت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است. این اتفاق زمانی می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به رگ‌های خونی حمله می‌کند.
عوامل خطر
هر کسی که مبتلا به آرتریت روماتوئید باشد می‌تواند به RV مبتلا شود، اما برخی از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید در معرض خطر بیشتری هستند، از جمله کسانی که موارد زیر را دارند:
- RA شدید.
- RA در بسیاری از مفاصل (پلی آرتریت).
- به مدت طولانی (10 سال یا بیشتر) RA داشته باشد.
- سندرم فلتی (یک عارضه آرتریت روماتوئید که باعث بزرگ شدن طحال و کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌شود).
- ندول‌های روماتوئید (برجستگی‌هایی درست زیر سطح پوست در نزدیکی مفاصلی که RA دارند).
- سیگار یا استفاده از سایر محصولات دخانی.
عوارض واسکولیت روماتوئید چیست؟
این بیماری در صورت عدم تشخیص و درمان می‌تواند عوارض شدیدی ایجاد کند. این عوارض نادر هستند، اما می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- نکروز (مرگ بافت) در پوست اطراف رگ‌های خونی آسیب‌دیده.
- حملات قلبی.
- سکته مغزی.
تشخیص و آزمایش‌ها
پزشک با معاینه فیزیکی و انجام برخی آزمایش‌ها، این بیماری را تشخیص می‌دهد. پزشک ممکن است از چند آزمایش برای تشخیص واسکولیت روماتوئید استفاده کند، از جمله:
آزمایش های تکمیلی واسکولیت روماتوئید:
آزمایشات خونی و التهابی:
- ESR (سرعت رسوب گلبول قرمز)
- CRP (پروتئین واکنشی C)
- CBC (شمارش کامل سلول‌های خونی)
- آلبومین و سطح پروتئین‌های کلی
آزمایشات خودایمنی و اختصاصی‌تر:
- RF (فاکتور روماتوئید): معمولاً مثبت در بیماران RA و واسکولیت روماتوئیدی.
- Anti-CCP: آنتی‌بادی اختصاصی‌تر برای RA، معمولاً در بیماران مبتلا به واسکولیت مثبت است.
- ANA (آنتی‌نوکلئر آنتی‌بادی): برای رد سایر بیماری‌های خودایمنی.
- ANCA (آنتی‌نیوتروفیل سیتوپلاسم آنتی‌بادی): به‌ویژه برای افتراق واسکولیت‌های دیگر مانند گرانولوماتوز وگنر.
- کمپلمان (C3، C4): ممکن است کاهش یابند که نشانه فعالیت سیستم ایمنی است.
آزمایش‌های ارزیابی اندام‌ها (در صورت درگیری):
- آزمایش عملکرد کلیه (BUN، کراتینین، بررسی ادرار): برای بررسی واسکولیت کلیوی.
- آنالیز ادرار: وجود پروتئین، خون، یا سیلندرهای کلیوی ممکن است مشاهده شود.
- آزمایش های کبدی (AST, ALT): برای ارزیابی آسیب کبدی احتمالی.
- آزمایش‌های عملکرد عصبی یا عضلانی: در صورت درگیری اعصاب محیطی یا عضلات (مانند EMG/NCV).
آزمایش‌های تخصصی‌تر یا بافت‌برداری:
- بیوپسی پوست یا بافت درگیر: تایید واسکولیت با مشاهده التهاب عروق در نمونه.
- ایمونوفلورسانس مستقیم روی بیوپسی پوست: برای ارزیابی رسوب کمپلکس‌های ایمنی.
تصویربرداری تکمیلی در صورت نیاز:
- MRI یا CT Scan از اندام‌های درگیر
- آنژیوگرافی: برای مشاهده التهاب یا انسداد رگ‌ها، مخصوصاً در رگ‌های متوسط و بزرگ.
درمان
پزشک درمان‌هایی را برای کنترل علائم توصیه می‌کند. آن‌ها درمان هایی را تجویز می کنند که از آسیب به رگ‌های خونی و اندام‌های شما جلوگیری می‌کند. کنترل علائم آرتریت روماتوئید اغلب می‌تواند این بیماری را نیز درمان کند.
اگر به درمان‌های خاصی برای واسکولیت روماتوئید نیاز دارید، پزشک ممکن است داروهای تجویزی از جمله موارد زیر را پیشنهاد کند:
- کورتیکواستروئیدها.
- داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی یا داروهای بیولوژیک.
- مهارکننده‌های ACE.
- ترک سیگار (و سایر محصولات دخانی) می‌تواند شدت واسکولیت روماتوئید را کاهش دهد. همچنین ممکن است قبل از بروز این بیماری از آن جلوگیری کند.
نتیجه گیری
واسکولیت روماتوئید یک بیماری مزمن است که حدود 1% از افراد مبتلا به RA را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تعدادی از عوامل بر خطر ابتلای فرد تأثیر می‌گذارند، از جمله سابقه RA شدید، سیگار، مردان و داشتن ندول‌های روماتوئید.
علائم این نوع واسکولیت بسته به ناحیه‌ای از بدن که تحت تأثیر قرار می‌گیرد، متفاوت است. درمان بر کنترل بیماری و کاهش آسیب به رگ‌های خونی تمرکز دارد. فرد ممکن است ترکیبی از داروها را برای این منظور مصرف کند.
نظارت مکرر بر افراد مبتلا به این بیماری ضروری است، زیرا این امر به پزشکان اجازه می‌دهد تا تغییرات در وضعیت را زود تشخیص داده و عوارض جانبی داروها را بررسی کنند.
مطالب مشابه:
