آنافیلاکسی
آنافیلاکسی
آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید است که در صورت عدم درمان فوری می تواند برای زندگی فرد یک تهدید بزرگ باشد. آلرژی غذایی یکی از دلایل اصلی آنافیلاکسی است. علل دیگر عبارتند از گزش حشرات، داروها و لاتکس.
تنها درمان آنافیلاکسی اپی نفرین است که به صورت تزریقی به ران وارد می شود. حتی با درمان، فردی که آنافیلاکسی را تجربه می کند باید به نزدیکترین اورژانس مراجعه کند. با درمان سریع، اکثر افراد بهبودی کامل پیدا می کنند.
در طول آنافیلاکسی چه اتفاقی می افتد؟
وقتی به چیزی حساسیت داشته باشید، سیستم ایمنی بدن با ترشح مواد شیمیایی مانند هیستامین بیش از حد واکنش نشان می دهد. علائم آنافیلاکسی شامل تورم، خس خس سینه، تنگی نفس و مشکل در بلع است. یک واکنش آنافیلاکسی ممکن است چندین ناحیه از بدن را به طور همزمان تحت تاثیر قرار دهد.
مراحل آنافیلاکسی چیست؟
این بیماری به طور ناگهانی، سریع و بدون هشدار قبلی اتفاق می افتد. اما ممکن است علائم خفیفی مانند کهیر یا برافروختگی پوست وجود داشته باشد. برخی از پزشکان مراحل آنافیلاکسی را به چهار دسته تقسیم می کنند:
1) آنافیلاکسی خفیف اولین مرحله است و می تواند علائمی مانند بثورات پوستی یا قرمزی، خارش یا کهیر ایجاد کند.
2) آنافیلاکسی متوسط زمانی اتفاق می‌افتد که فرد علائم گسترده‌تری مانند بثورات پوستی و کهیر در حال گسترش یا تورم خفیف در لب یا زبان داشته باشد.
3) آنافیلاکسی شدید در مرحله بعدی اتفاق می‌افتد و فردی را شامل می شود که علائم دشواری در تنفس، تورم شدید، نبض ضعیف یا سرگیجه را نشان می دهد. فردی که در مرحله سوم آنافیلاکسی قرار دارد، شرایطی به نام شوک آنافیلاکسی را تجربه می کند.
4) آنافیلاکسی تهدید کننده زندگی آخرین مرحله است و شامل عدم هوشیاری، ناتوانی در تنفس و جریان خون ناکافی به اندام های حیاتی است. فرد در این مرحله برای جلوگیری از مرگ نیاز به مراقبت های پزشکی فوری دارد.
شوک آنافیلاکتیک چیست؟
فردی که واکنش آنافیلاکتیک دارد، زمانی که فشار خونش به طور خطرناکی پایین بیاید، ممکن است دچار شوک آنافیلاکسی شود. بافت های برونش، که به انتقال هوا کمک می کنند، ممکن است شروع به تورم کنند و باعث خس خس سینه، تنگی نفس و حتی عدم هوشیاری شوند. شوک آنافیلاکتیک برای نجات جان فرد نیاز به درمان فوری دارد.
علائم آنافیلاکسی چیست؟
این بیماری معمولاً با علائم پوستی کهیر یا خارش شروع می شود. در عرض چند دقیقه، ممکن است علائم شدیدتری مشاهده شود، از جمله:
- تورم در گلو، لب ها و زبان
- تنگی نفس
- کهیر
- مشکل در بلع
- بثورات قرمز
- درد شکم
- سفتی سینه
- گرفتگی
- اسهال
- احساس عذاب یا ترس
- استفراغ
- خس خس سینه
علائم شدید آنافیلاکسی چیست؟
اگر متوجه علائم شدید، شده‌اید فوراً به پزشک مراجعه کنید یا از داروهای آلرژی خود استفاده کنید. عدم درمان، علائم آنافیلاکسی شدیدتر و خطرناک‌تر زیر ممکن است رخ دهد:
- سبکی سر یا گیجی به دلیل افت فشار خون
- افزایش ضربان قلب
- ضعف ناگهانی
- بی هوشی
- ایست قلبی
علائم آنافیلاکسی از چه زمانی شروع می شود؟
معمولاً علائم در عرض 5 تا 30 دقیقه پس از تماس با آلرژن شروع می شود. برای مثال، نیش زدن توسط زنبور عسل یا مصرف غذایی که به آن حساسیت دارید مانند بادام زمینی. اما علائم گاهی ممکن است بیش از یک ساعت بعد شروع شود.
آنافیلاکسی دوفازی چیست؟
آنافیلاکسی دو فازی زمانی است که پس از از بین رفتن اولین علائم، موج دوم علائم را تجربه می کنید. این موج دوم می تواند ساعت ها یا حتی چند روز پس از موج اول باشد. حدود 20 درصد از افرادی که این بیماری را دارند به آنافیلاکسی دو فازی مبتلا می شوند.
چه عواملی باعث آنافیلاکسی می شود؟
آلرژی غذایی یکی از دلایل اصلی این عارضه است. غذاهایی که می توانند باعث این واکنش شدید شوند عبارتند از:
- شیر گاو
- تخم مرغ
- بادام زمینی
- صدف (میگو و خرچنگ)
- سویا
- آجیل درختی (مانند گردو، فندق، آجیل برزیلی و بادام هندی)
- گندم
- دانه ها (مانند کنجد و تخمه آفتابگردان)
سایر آلرژن ها که می توانند منجر به این عارضه شوند عبارتند از:
- برخی داروها و مواد، از جمله پنی سیلین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) و رنگ مورد استفاده برای سی تی اسکن.
- لاتکس که در اقلامی مانند دستکش یکبار مصرف، کاتتر و نوار چسب یافت می شود.
- نیش حشرات از زنبورها و…
چه کسانی در معرض خطر آنافیلاکسی هستند؟
افرادی که آسم دارند و قبلاً یک واکنش آلرژیک شدید داشتند، بیشتر در معرض خطر این بیماری هستند.
واکنش های آلرژیک می تواند غیرقابل پیش بینی باشد. حتی اگر بار اول علائم شدیدی را تجربه نکنید، واکنش آلرژیک دوم می تواند تهدید کننده باشد. به همین دلیل مهم است که همیشه اپی نفرین را همراه خود داشته باشید.
آیا گرده گل باعث آنافیلاکسی می شود؟
گرده گل و سایر آلرژن هایی که تنفس می کنید به ندرت باعث آنافیلاکسی می شوند. آنها می توانند علائم آلرژی ایجاد کنند، اما احتمال گرده یا سایر آلرژی های محیطی که باعث این عارضه شوند، بسیار کم است.
عوارض آنافیلاکسی چیست؟
آنافیلاکسی شدید به طور بالقوه خطرناک است، به ویژه در افرادی که شرایط پزشکی زمینه ای مانند بیماری قلبی یا بیماری ریوی (به ویژه آسم) دارند. این یک وضعیت اورژانسی است که باید جدی گرفته شود تا خطر عوارض جدی به حداقل برسد.
تشخیص و آزمایشات
اگر یک واکنش آلرژیک یا واکنش آلرژیک مشکوک به نیش غذا یا حشرات (حتی خفیف) داشته‌اید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک اغلب می تواند آنافیلاکسی را بر اساس علائم شما تشخیص دهد. آنها باید شما را به یک متخصص آلرژی ارجاع دهند، که می تواند آزمایش های اضافی را انجام دهد، محرک ها را تعیین کند و به شما توصیه کند که چگونه از این محرک ها اجتناب کنید.
چه آزمایشاتی می تواند آنافیلاکسی را تشخیص دهد؟
یک متخصص آلرژی ممکن است انجام آزمایش پوست یا آزمایش خون را برای تأیید آلرژی و شناسایی محرک آلرژیک خاص توصیه کند. آزمایش پوست مقدار کمی از آلرژن را روی پوست شما قرار می دهد تا ببیند آیا باعث واکنش می شود یا خیر. آزمایش آلرژی خون شامل آزمایش RAST جهت بررسی سطح آنتی بادی های IgE و همچنین آزمایش تریپتاز (Tryptase) جهت بررسی میزان تریپتاز در خون
آنافیلاکسی چگونه درمان می شود؟
در صورت داشتن هرگونه واکنش های آلرژیک به غذا یا یک حشره گزنده، پزشک یک تزریق خودکار اپی نفرین را تجویز می کند. برخی از افراد در صورت نیاز به دو تزریق برای کنترل علائم خود نیاز دارند.
پس از تزریق، اگر علائم بعد از 5 تا 15 دقیقه بهبود نیافت، تزریق دوم را انجام دهید. این دارو اگرچه بسیار موثر است، اما اثر آن کوتاه مدت است. بنابراین، مهم است که بلافاصله پس از واکنش آنافیلاکتیک به پزشک مراجعه کنید، حتی اگر تزریق به علائم شما کمک کند.
چگونه متوجه بشیم که کسی واکنش آنافیلاکتیک دارد؟
به دنبال علائمی باشید که معمولاً بینی، دهان، پوست یا دستگاه گوارش آنها را درگیر می کند:
- کهیر یا تورم چشم، لب یا زبان آنها
- دشواری در تنفس
- علائم فشار خون پایین، مانند نبض ضعیف، گیجی یا عدم هوشیاری
- علائم معده، مانند استفراغ، اسهال و گرفتگی عضلات
اگر فردی بدون درمان دچار شوک آنافیلاکتیک شود، چه کاری باید انجام دهم؟
اگر در نزدیکی کسی هستید که واکنش آنافیلاکتیک دارد، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. ممکن است فرد به CPR نیز نیاز داشته باشد.
راه های دیگر کمک عبارتند از:
- فرد را صاف بخوابانید، مگر اینکه در تنفس مشکل داشته باشد. در این صورت، به آنها کمک کنید تا بنشینند تا راحت تر نفس بکشند.
- اگر فرد بیهوش است، راه هوایی آنها را با بالا بردن چانه باز کنید.
درمان های دیگر در مواقع اضطراری:
- اگر فرد نمی تواند نفس بکشد، پزشک اورژانس ممکن است اقدامات زیر را انجام دهد:
- لوله ای را از طریق بینی یا دهان آنها در راه هوایی قرار دهند.
- عمل جراحی اورژانسی که تراکئوستومی نامیده می شود را انجام دهند تا لوله را مستقیماً در نای قرار دهند.
پزشکان ممکن است نیاز به درمان های دیگری برای شوک داشته باشند، از جمله:
- مایعات IV
- داروهای IV برای کمک به تقویت قلب و سیستم گردش خون
- آنتی هیستامین ها و استروئیدها برای کاهش علائم پس از ثبات فرد.
آیا می توان از آنافیلاکسی پیشگیری کرد؟
شما نمی توانید از آنافیلاکسی جلوگیری کنید، اما برخی اقدامات می تواند خطر مواجهه با این بیماری را به حداقل برساند.
برخی از نکات برای جلوگیری از محرک ها عبارتند از:
غذا: برچسب مواد غذایی را با دقت بخوانید. از رستوران ها بپرسید که چه موادی در غذاهایشان وجود دارد و چگونه آنها را تهیه می کنند. (گاهی اوقات، رستوران ها ممکن است در همان قابلمه یا ماهیتابه ای که به آن حساسیت دارید، غذای بدون آلرژی تهیه کنند.) اگر کودک شما به موادی آلرژی دارد، به مدرسه یا سایر مراقبان کودکتان از آلرژی او اطلاع دهید.
داروها: اگر به برخی داروها حساسیت دارید یا در گذشته واکنش آلرژیک داشته‌اید به پزشک خود اطلاع دهید. آنها می توانند داروهای جایگزین برای شما تجویز کنند و از هر عاملی که به آن حساسیت داشته باشید، اجتناب کنند. اما اگر هیچ داروی جایگزینی وجود نداشته باشد، آنها می توانند به طور بالقوه حساسیت زدایی دارویی را توصیه کنند.
نیش حشرات: پابرهنه روی چمن راه نروید. همچنین هوشمندانه است که از قوطی های باز آب ننوشید، زیرا حشرات می توانند در اطراف دهانه ها کمین کنند. سعی کنید از پوشیدن لباس های روشن و گلدار یا عطرها، اسپری های مو و لوسیون هایی که می توانند حشرات را جذب کنند، خودداری کنید. متخصصان آلرژی ممکن است بتوانند از ایمونوتراپی با زهر برای درمان افراد مبتلا به آلرژی به نیش حشرات استفاده کنند.
اگر آلرژی شدید دارید، مطمئن شوید که در همه جا می توانید از تزریق اپی نفرین بهره مند شوید. شما باید بدانید چه عواملی باعث آلرژی می شود و به دوستان و اعضای خانواده خود اطلاع دهید که از تزریق شما آگاه باشند.
حساسیت زدایی دارویی چیست؟
گاهی اوقات، شما نیاز به مصرف دارویی دارید که به آن حساسیت دارید. ممکن است هیچ داروی جایگزین مطمئنی وجود نداشته باشد. حساسیت زدایی از دارو به بدن شما کمک می کند تا به طور موقت دارو را بپذیرد. یک متخصص آلرژی دوزهای کوچکی از یک دارو را در مقادیر تدریجی به شما تجویز می کند تا زمانی که دوز کامل را دریافت کنید. به مصرف منظم دارو ادامه دهید. انجام این روش، شما را در حالت غیر آلرژیک موقت نگه می دارد. پس از قطع مصرف دارو، دوباره به آن حساسیت خواهید داشت.
ایمونوتراپی با زهر چیست؟
ایمونوتراپی با زهر یک روش بسیار موثر برای از بین بردن یا کاهش شدید واکنش های آنافیلاکتیک به حشرات نیش زن است. یک متخصص آلرژی دوزهای کمی از زهر را زیر پوست شما تزریق می کند. بنابراین حساسیت شما نسبت به آلرژن کاهش پیدا می کند.
ایمونوتراپی خوراکی برای آلرژی غذایی چیست؟
این درمان جدیدتر می تواند حساسیت های غذایی را در افراد مبتلا به آلرژی شدید کاهش دهد. یک متخصص آلرژی با تخصص ویژه در زمینه حساسیت زدایی مواد غذایی، ایمونوتراپی خوراکی را انجام می دهد. پزشک با دادن دوز کمی از آلرژن به شما شروع می کند، سپس به آرامی آن را در یک دوره چند ماهه افزایش می دهد. ایمونوتراپی خوراکی، آلرژی غذایی را “درمان” نمی کند، اما می تواند وقوع یا شدت مصرف تصادفی غذاهایی که باعث آنافیلاکسی می شود را کاهش دهد. افرادی که ایمونوتراپی خوراکی دارند، همچنان باید داروی اپی نفرین خود را به همراه داشته باشند.
مطالب مشابه:
فیبروز ریوی
سیفلیس
سرطان پوست
سارکوم
منبع: my.clevelandclinic
