کم خونی آپلاستیک
کم خونی آپلاستیک
کم خونی آپلاستیک یک اختلال خونی نادر، اما جدی است. این اختلال زمانی اتفاق می افتد که مغز استخوان نیم تواند سلول های خونی و پلاکت های کافی تولید کند. افراد مبتلا به کم خونی آپلاستیک در معرض خطر بیشتری برای عفونت های جدی، مشکلات خونریزی، مشکلات قلبی و سایر عوارض هستند. درمان هایی برای مدیریت علائم کم خونی آپلاستیک وجود دارد، اما پیوند سلول های بنیادی تنها درمان است.
علائم کم خونی آپلاستیک
علائم این بیماری معمولاً طی هفته ها و ماه ها ایجاد می شوند، بنابراین ممکن است فوراً متوجه تغییرات در بدن خود نشوید. در برخی موارد، افراد علائم شدید فوری دارند. اگر علائمی بروز کنند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عفونت های ویروسی مکرر و طولانی مدت غیر معمول
- خستگی
- خونریزی یا کبودی آسان
- تنگی نفس
- سرگیجه
- سردرد
- تب
علت کم خونی آپلاستیک چیست؟
این بیماری معمولاً زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن به مغز استخوان حمله می کند تا نتواند سلول های بنیادی بسازد. برخی شرایط پزشکی، شرایط ژنتیکی، درمان های پزشکی و قرار گرفتن در معرض برخی مواد سرطان، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
شرایط پزشکی
انواع شرایط پزشکی که می توانند خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهند عبارتند از:
- بیماری های خودایمنی مانند لوپوس
- عفونت های ویروسی مانند ویروس اپشتین بار، سیتومگالوویروس (CMV)، پاروویروس B19 و ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV).
- هموگلوبینوری حمله‌ای شبانه، یک اختلال اکتسابی است که در آن گلبول های قرمز خون، خیلی سریع تجزیه می شوند.
- بارداری
شرایط ژنتیکی
کارشناسان کم خونی آپلاستیک را به چندین سندرم نارسایی مغز استخوان ارثی، مرتبط می دانند.نارسایی مغز استخوان زمانی اتفاق می افتد که مغز استخوان، سلول های بنیادی کافی تولید نمی کند. شرایط ژنتیکی عبارتند از:
- کم خونی فانکونی
- دیسکراتوز مادرزادی
- سندرم شواخمن-دیاموند
- کم خونی دیاموند-بلک فن
- سندرم پیرسون
درمان های پزشکی
برخی از درمان های پزشکی افراد را در معرض خطر بیشتر برای ابتلا به این نوع کم خونی قرار می دهندف عبارتند از:
- درمان های بیماری های خودایمنی
- پرتودرمانی یا شیمی درمانی برای درمان سرطان
- قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مواد سرطان زا مانند آرسنیک و بنزن
عوارض کم خونی آپلاستیک
افراد مبتلا به این بیماری ممکن است عوارض زیر را تجربه کنند که برخی از آنها ممکن است تهدید کننده حیات باشند، مانند:
- کم خونی
- عفونت های شدید
- خونریزی بیش از حد
- آریتمی یا نارسایی قلبی
- سندرم میلودیسپلاستیک
تشخص و آزمایش ها
کم‌خونی آپلاستیک چگونه مشخص می شود؟ پزشکان با انجام معاینات فیزیکی، آزمایش خون و آزمایش های ژنتیکی، این نوع کم‌خونی را تشخیص می دهند. انواع آزمایش ها شامل:
شمارش کامل خون (CBC) با افتراق: این آزمایش سلول های خون، از جمله هر پنج نوع گلبول سفید خون را اندازه‌گیری می کند.
لام خون محیطی: پاتولوژیست سلول های خون و پلاکت ها را زیر میکروسکوپ بررسی می کنند.
شمارش رتیکولوسیت: این آزمایش تعداد گلبول های قرمز نابالغ (رتیکولوسیت ها) را شمارش می کند.
آسپیراسیون مغز استخوان و بیوپسی مغز استخوان: پزشکان این روش ها را برای به دست آوردن بافت مغز استخوان انجام می دهند که پاتولوژیست آن را زیر میکروسکوپ بررسی می کنند.
درمان
درمان کم خونی آپلاستیک بسته به وضعیت فرد متفاوت است. بهعنوان مثال، برخی از افراد به دلیل انجام درمان های سرطان یا بیماری های خود ایمنی، دچار این نوع کم خونی می شوند. در این صورت، پزشکان ممکن است بتوانند با تغییر درمان ها، کم خونی آپلاستیک را درمان کنند.
اگر آزمایشات نشان دهند که سطح سلول های خون شما پایین از حد معمول است و علائمی ندارید، پزشکان ممکن است کم خونی آپلاستیک متوسط را گزارش کنند. در این صورت، پزشک ممکن است توصیه کند که سلامت کلی و شمارش سلول های خون خود را به طور منظم کنترل کنید.
درمان انواع جدی کم خونی آپلاستیک عبارتند از:
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی: این داروها سیستم ایمنی را مهار می کنند تا حمله به سلول های بنیادی متوقف شود.
تزریق خون: تزریق خون، گلبول های قرمز و پلاکت ها را جایگزین می کند. تزریق خون، کم خونی آپلاستیک را درمان نمی کند، اما ممکن است برخی از علائم آن را کاهش دهد.
آنتی بیوتیک ها: این نوع کم خونی، خطر ابتلا به عفونت باکتریایی را افزایش می دهد. آنتی بیوتیک ها به درمان عفونت ها کمک می کنند.
پیوند سلول های بنیادی آلوژنیک: پزشکان، سلول های بنیادی آسیب دیده در مغز استخوان را با سلول های بنیادی سالم از خون یا مغز استخوان اهدایی، جایگزین می کنند.
عوارض جانبی درمان
عوارض جانبی به نوع درمان بستگی دارد:
- بیماری پیوند علیه میزبان، عارضه ای از پیوند سلول های بنیادی آلوژنیک
- افزایش خطر عفونت ناشی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
- هموکروماتوز ناشی از تزریق خون
مطالب مشابه:
