آپاندیسیت
آپاندیسیت
آپاندیسیت التهابی است که میتواند باعث درد حاد در قسمت تحتانی شکم شود. آپاندیس یک کیسه کوچک لولهای شکل به اندازه یک انگشت است که از انتهای راست پایین روده بزرگ بیرون زده است. مدفوع که در روده بزرگ حرکت میکند، میتواند آپاندیس را مسدود یا عفونی کند و منجر به التهاب شود. التهاب باعث تورم آپاندیس میشود و زمانی که متورم میشود، میتواند بترکد.
ترکیدگی آپاندیس یک وضعیت اورژانسی است. این اتفاق باکتریها را از داخل روده در سراسر حفره شکمی پخش میکند. این عفونت (پریتونیت) سپس میتواند به جریان خون سرایت کند که میتواند منجر به عوارض تهدید کننده زندگی (سپسیس) شود. به دلیل این خطر، بهترین درمان آپاندیسیت، برداشتن آپاندیس (آپاندکتومی) است.
تفاوت آپاندیسیت حاد با آپاندیسیت مزمن چیست؟
آپاندیسیت تقریباً همیشه یک بیماری حاد است، به این معنی که به طور ناگهانی شروع میشود و به سرعت بدتر میشود. آپاندیسیت مزمن یک بیماری نادر است و زمانی اتفاق میافتد که عاملی آپاندیس شما را به صورت موقتی در مدت طولانی تحریک کند، اما هرگز بدتر نمیشود.
این بیماری حاد به ویژه در سنین 10 تا 30 سالگی شایع است. آپاندیسیت در کودکان در سنین نوجوانی شایع است، اما کودکان کوچکتر نیز ممکن است به آن مبتلا شوند.
علائم و علل
شایعترین علائم آپاندیسیت، درد شکم، حالت تهوع و بیاشتهایی است. این علائم را میتوان با روشی معمولی تشخیص داد. اما متاسفانه، فقط نیمی از افراد مبتلا به آپاندیسیت علائم بالا را دارند. کودکان، افراد مسن و افراد باردار ممکن است کمتر با علائم معمول مواجهه شوند.
علائم اولیه آپاندیسیت چیست؟
در علائم اولیه، درد شکم از وسط شکم، در اطراف ناف شروع میشود. ممکن است شناور باشد یا ممکن است چندین ساعت بیاید و برود. در نهایت، درد تشدید میشود و حالت تهوع و استفراغ ایجاد میشود. چند ساعت بعد، حالت تهوع از بین میرود و درد به سمت راست پایین شکم، جایی که آپاندیس قرار دارد، منتقل میشود. درد متمرکزتر میشود و همچنان بدتر میشود.
سایر علائم احتمالی آپاندیسیت چیست؟
سایر علائم ممکن است بعداً در برخی افراد ایجاد شود. این موارد میتواند شامل موارد زیر باشد:
تب: تا 40 درصد افراد دچار تب میشوند. این بدان معناست که سیستم ایمنی بدن شما به سرعت بالاتری میرود. همچنین ممکن است به معنای افزایش التهاب یا گسترش عفونت باشد.
بدحالی: ممکن است متوجه شوید که به طور کلی احساس ناخوشایندی دارید. ممکن است کمبود انرژی یا انگیزه داشته باشید و مانند زمانی که مریض هستید، تمایل داشته باشید که بخوابید.
شکم متورم: ممکن است شکم شما متورم به نظر برسد یا احساس نفخ کنید. این معمولاً یک علامت پیشرفته است و ممکن است نشان دهنده پارگی آپاندیس باشد.
علائم ادراری: ممکن است احساس کنید که بیش از هر موقعی نیاز به ادرار کردن دارید. اگر آپاندیسیت اعصاب متصل به مثانه را تحریک کند، ممکن است این اتفاق بیفتد.
فلج روده: زمانی که بدن جریان خون را از روده به آپاندیس هدایت میکند، رودهها میتوانند به طور موقت از حرکت بازایستند. برخی افراد دچار یبوست میشوند و احساس میکنند که نمیتوانند گاز را دفع کنند. ممکن است این احساس را داشته باشید که حرکت روده علائم شما را تسکین میدهد.
اسهال: برخی از افراد ممکن است رودههای بیش فعال و مدفوع مکرر داشته باشند. این ممکن است به این دلیل باشد که التهاب آپاندیس، قسمت انتهایی روده بزرگ در کنار آن را تحریک میکند.
چه شرایط دیگری ممکن است با آپاندیسیت اشتباه گرفته شود؟
علائم آپاندیسیت میتواند شبیه بسیاری از شرایط پزشکی دیگر باشد. این امر به ویژه در مورد زنان صادق است. پایین شکم شما نزدیک به حفره لگن قرار دارد و شرایطی که بر اندامهای لگنی شما تأثیر میگذارد ممکن است بسیار شبیه به آپاندیسیت باشد. این اندامها شامل سیستم ادراری و دستگاه تناسلی زنانه میشود. سایر اندامهای تحتانی شکم نیز ممکن است درگیر شوند.
برخی از شرایط رایج که ممکن است به راحتی با آپاندیسیت اشتباه گرفته شوند عبارتند از:
- بیماری التهابی لگن
- اندومتریوز
- کیست تخمدان
- سنگ کلیه
- عفونت دستگاه ادراری
- پانکراتیت
- بیماری التهابی روده
- دیورتیکولیت روده بزرگ
- گاستروانتریت
- انسداد روده
چه عواملی باعث آپاندیسیت میشود؟
آپاندیسیت زمانی اتفاق میافتد که آپاندیس مسدود میشود، اغلب توسط مدفوع یا سرطان. انسداد همچنین ممکن است در اثر عفونت ایجاد شود زیرا آپاندیس میتواند در پاسخ به هر عفونتی در بدن متورم شود.
برخی شرایط نیز میتوانند باعث آپاندیسیت شوند، از جمله:
سنگهای آپاندیس: مدفوع قدیمی میتواند خشک شده و به سنگهای سخت تبدیل شود و سپس در دهانه آپاندیس گیر میکند. از آنجایی که این سنگها حامل باکتری هستند و همچنین میتوانند باکتریهای دیگری را در داخل آپاندیس به وجود آورند، احتمالاً باعث التهاب میشوند.
هیپرپلازی لنفوئید: سیستم لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی است که به بدن کمک میکند مایعات را تنظیم کند، باکتریها را فیلتر کند و گلبولهای سفید خون ایجاد کند. در هیپرپلازی لنفاوی، غدد لنفاوی شروع به تولید سلولهای اضافی در پاسخ به ویروس یا عفونت میکنند. از آنجایی که آپاندیس دارای بافت لنفاوی است، ممکن است با تورم واکنش نشان دهد، حتی اگر منبع عفونت نباشد. این تورم میتواند باعث ایجاد انسداد شود که منجر به عفونت میشود.
کولیت: اگر روده بزرگ ملتهب شود، میتواند آپاندیس را از طریق گسترش عفونت یا به دلیل تحریک، تحت تاثیر قرار دهد.
تومورها: تومورها میتوانند در داخل آپاندیس رشد کنند و منجر به آپاندیسیت شوند.
انگلها: اگر یک انگل دهانه آپاندیس را مسدود کند، ممکن است ملتهب شود.
فیبروز سیستیک: برخی از افراد مبتلا به فیبروز کیستیک آپاندیس بزرگتری دارند که ممکن است خطر آپاندیسیت را در آنها افزایش دهد.
آیا آپاندیسیت ژنتیکی است؟
گاهی اوقات داشتن سابقه خانوادگی آپاندیسیت خطر ابتلا به آن را افزایش میدهد، اگرچه دلیل آن مشخص نیست. آپاندیسیت به تنهایی ارثی نیست، اما ممکن است ژنتیک در برخی از علل آن دخیل باشد.
آیا استرس میتواند باعث آپاندیسیت شود؟
گاهی اوقت ممکن است استرس شدید فیزیولوژیکی ناشی از بیماری بحرانی، باعث ایسکمی روده شود، یعنی کاهش موقت جریان خون در رودهها. کولیت ایسکمیک به ندرت ممکن است آپاندیس را تحت تاثیر قرار دهد.
آیا غذا میتواند باعث آپاندیسیت شود؟
گزارشهای نادری از گیرکردن دانه یا آجیل هضم نشده در دهانه آپاندیس و ایجاد التهاب وجود دارد. با این حال، به طور کلی، مصرف فیبر بیشتر، خطر آپاندیسیت را کاهش میدهد.
عوارض احتمالی آپاندیسیت چیست؟
آپاندیسیت میتواند به سرعت منجر به عوارض بسیار جدی شود، به همین دلیل است که پزشکان آن را به عنوان یک وضعیت اورژانسی درمان میکنند. عوارض میتواند شامل موارد زیر باشد:
ایسکمی و نکروز: تورم شدید در آپاندیس جریان خون را قطع میکند (ایسکمی) و التهاب را افزایش میدهد و در نهایت باعث میشود بافتها شروع به پوسیدگی کنند (نکروز).
گانگرن/ سوراخ شدن: هنگامی که نکروز شروع میشود، عفونت میتواند گسترش یابد. ممکن است به آهستگی از طریق قانقاریای داخلی یا به سرعت در هنگام پارگی یا ترکیدن آپاندیس (سوراخ شدن) گسترش یابد.
آبسه/ بلغم: در ابتدا، عفونت ممکن است فراتر از آپاندیس گسترش نیابد. ممکن است در قسمت بیرونی آپاندیس یک آبسه، یک کیسه چرکی ایجاد کند. آپاندیس همچنین میتواند تودهای به نام بلغم در اطراف خود ایجاد کند. این تودهها حاوی عفونت هستند، و میتوانند بترکند.
پریتونیت و عفونت در حال گسترش: هنگامی که عفونت به داخل حفره صفاقی گسترش مییابد (پریتونیت)، میتواند به سایر اندامها و حتی به جریان خون نیز سرایت کند (سپتی سمی). عفونت در جریان خون میتواند منجر به سپسیس و شوک سپتیک شود که میتواند کشنده باشد.
تشخیص و آزمایشات
پزشکان در ابتدا از بیمار علائم را جویا میشوند. سپس معاینه فیزیکی ملایمی بر روی بیمار انجام میدهند.
با چه آزمایشاتی می توان آپاندیسیت را تشخیص داد؟
آزمایش آپاندیسیت معمولاً شامل آزمایش خون و آزمایش تصویربرداری است. آزمایشهای خون میتوانند نشانههای التهاب، مانند تعداد بالای گلبولهای سفید خون یا تعداد پروتئین واکنشگر C را نشان دهند و میتوانند به شناسایی عفونت کمک کنند. آزمایشات تصویربرداری، مانند سونوگرافی شکم یا سی تی اسکن، میتواند نشان دهد که آیا آپاندیس متورم شده است یا خیر. پزشک ممکن است آزمایشهای اضافی را برای رد سایر شرایط تجویز کند.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده علائم آپاندیسیت فوراً به پزشک مراجعه کنید، از جمله:
- درد شکمی که در ربع پایین سمت راست قرار دارد.
- درد شکمی که بدتر میشود.
- حساسیت و حساسیت به لمس شکم
- درد شکمی همراه با حالت تهوع و/یا تب
مدیریت و درمان
اگر علائم به طور ناگهانی از بین برود، آپاندیسیت ممکن است خود به خود برطرف شود. این ممکن است در صورتی اتفاق بیفتد که انسداد آپاندیس از روده شما عبور کند، یا اگر عفونتی که باعث هیپرپلازی لنفوئیدی در آپاندیس شما شده است، ناگهان بهبود یابد. اما بهتر است تحت نظر پزشک بیماری خود را درمان کنید.
درمان آپاندیسیت
این بیماری یک وضعیت اورژانسی است. بنابراین، درمان استاندارد هم شامل دارو و هم جراحی است، اگرچه در تعداد کمی از موارد، دارو ممکن است کافی باشد.
دارو
تقریباً همه افراد برای آپاندیسیت به آنتی بیوتیک نیاز دارند. حتی اگر برای شروع عفونت نداشته باشند، آپاندیسیت معمولاً منجر به عفونت میشود. آنتی بیوتیکها نیز یک درمان پیشگیرانه مناسب قبل از جراحی هستند.
عمل جراحی
هنگامی که مشخص شود که مبتلا به این بیماری هستید، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. آپاندیس شما ممکن است در عرض 36 ساعت پس از اولین علائم پاره شود. جراحان معمولاً عمل آپاندکتومی را ظرف 24 ساعت پس از تشخیص پیشنهاد میکنند. آپاندکتومی یکی از رایجترین عملهای جراحی است که در سراسر جهان انجام میشود. جراحان اغلب میتوانند آن را با استفاده از روشهای کم تهاجمی مانند جراحی لاپاراسکوپی انجام دهند.
مطالب مشابه:
آمبولی ریه (PE)
عفونت کلیه (پیلونفریت)
سنگ کلیه چیست؟
بیماری کرون
منابع: mayoclinic ، my.clevelandclinic