شکاف لب و کام
شکاف لب و کام
شکاف لب و کام، شکاف هایی در لب بالایی یا سقف دهان (کام) نوزاد هستند. آنها ناهنجاری های مادرزادی هستند که در حین رشد جنین در رحم ایجاد می شوند. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که بافت های لب بالایی و سقف دهان در طول رشد جنین به درستی به هم متصل نشوند. جراحی می تواند شکاف لب و/یا شکاف کام را ترمیم کند.
شکاف لب چیست؟
لب های جنین بین هفته های چهارم تا هفتم بارداری تشکیل می شوند. بافت های هر طرف سر در مرکز صورت به هم متصل می شوند تا لب ها و دهان را تشکیل دهند. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که بافت هایی که لب‌ها را می‌سازند به طور کامل به هم متصل نشوند.
در نتیجه، یک شکاف یا فاصله بین دو طرف لب بالایی ایجاد میشود. شکاف می‌تواند از یک فرورفتگی کوچک تا یک شکاف بزرگ که به بینی می‌رسد، متغیر باشد. این جدایی می‌تواند شامل لثه یا کام (سقف دهان) باشد.
شکاف کام چیست؟
سقف دهان (کام) بین هفته ششم تا نهم بارداری تشکیل می شود. شکاف کام، شکاف یا بازشدگی در سقف دهان است که در طول رشد جنین ایجاد می شود. همچنین این عارضه می تواند شامل کام سخت (قسمت استخوانی جلویی سقف دهان) و/یا کام نرم (قسمت نرم پشتی سقف دهان) باشد.
شکاف لب و شکاف کام می توانند در یک یا هر دو طرف دهان رخ دهند. از آنجا که لب و کام به طور جداگانه رشد می کنند، ممکن است موارد زیر وجود داشته باشد:
- شکاف لب بدون شکاف کام
- شکاف کام بدون شکاف لب
- هم شکاف لب و هم شکاف کام که شایع تر است.
چه عواملی باعث شکاف لب و کام می شود؟
در بیشتر موارد، هیچ علت شناخته‌شده‌ای برای این عارضه وجود ندارد و والدین نمی‌توانند از آن جلوگیری کنند. اکثر دانشمندان معتقدند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی باعث ایجاد این مشکل می شوند. به نظر می‌رسد اگر خواهر و برادر، والدین یا یکی دیگر از اقوام، شکاف لب و کام داشته باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که نوزاد نیز شکاف لب و کام داشته باشد.
عوامل خطر چیست؟
اگر در دوران بارداری داروهای خاصی مصرف کنید، ممکن است احتمال بیشتری برای داشتن نوزادی با شکاف لب و کام داشته باشید، از جمله:
- داروهای ضد تشنج
- داروهای درمان آکنه حاوی آکوتان
- متوترکسات، دارویی که معمولاً برای درمان سرطان، آرتروز و پسوریازیس استفاده می شود.
سایر عوامل (مربوط به مادر در حال زایمان) عبارتند از:
- کمبود اسید فولیک
- چاقی
- استعمال سیگار یا مصرف دخانیات در دوران بارداری
- اختلال سوء مصرف مواد، قرار گرفتن در معرض ویروس ها یا مواد شیمیایی خاص در دوران بارداری
آیا شکاف لب و کام ژنتیکی است؟
برخی مطالعات نشان می دهند که شکاف لب و شکاف کام یک جزء ژنتیکی دارند. اگر شما یا همسرتان با این عارضه متولد شده‌اید، احتمال داشتن نوزادی با شکاف حدود ۲ تا ۸ درصد است. اگر قبلاً فرزندی با این ناهنجاری داشته‌اید، احتمال داشتن فرزند دیگری با این بیماری کمی بیشتر است.
عوارض این بیماری چیست؟
نوزادانی که با شکاف لب یا کام متولد می‌شوند، ممکن است در خوردن غذا (هم از سینه مادر و هم از شیشه شیر) مشکل داشته باشند. آنها همچنین ممکن است در صحبت کردن مشکل داشته باشند و اغلب مایعی در پشت پرده گوش خود دارند که می‌تواند بر شنوایی آنها تأثیر بگذارد. برخی نیز با دندان های خود مشکل دارند.
تشخیص و آزمایش ها
سونوگرافی قبل از تولد می تواند اکثر شکاف های لب را تشخیص دهد. زیرا این شکاف ها باعث تغییرات فیزیکی در صورت جنین می شوند. تشخیص شکاف کام جدا شده (بدون وجود شکاف لب) از طریق سونوگرافی دشوارتر است. تنها ۷ درصد از این موارد در سونوگرافی قبل از تولد ظاهر می شوند.
اگر سونوگرافی قبل از تولد شکافی را تشخیص ندهد، معاینه فیزیکی دهان، بینی و کام می تواند این بیماری را پس از تولد تشخیص دهد.
در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش آمنیوسنتز را برای بررسی شرایط ژنتیکی مرتبط توصیه کند. آمنیوسنتز روشی برای خارج کردن مایع آمنیوتیک از کیسه آمنیوتیک است.
آیا می توان شکاف لب را قبل از تولد تشخیص داد؟
بیشتر پزشکان، شکاف لب را در سونوگرافی ۲۰ هفتگی (اسکن آناتومی) که بین ۱۸ تا ۲۲ هفته بارداری رخ می‌دهد، تشخیص می دهند. برخی پزشکان ممکن است آن را در اوایل ۱۲ هفته تشخیص دهند.
درمان شکاف لب و کام
جراحی، شکاف لب و/یا شکاف کام را درمان می‌کند. جزئیات دقیق درمان به میزان شکاف، سن فرزند و سایر نیازهای خاص یا شرایط سلامتی بستگی دارد. فرزند شما در بیمارستان و تحت بیهوشی جراحی خواهد شد.
ترمیم شکاف لب
ترمیم شکاف لب ممکن است به یک یا دو جراحی نیاز داشته باشد. اولین جراحی معمولاً زمانی انجام میشود که نوزاد بین ۳ تا ۶ ماهگی باشد. این جراحی لب او را می‌بندد. جراحی دوم، در صورت لزوم، معمولاً زمانی انجام می شود که فرزند ۶ ماهه باشد.
چندین تکنیک می توانند در صورت استفاده مناسب قبل از جراحی، نتایج ترمیم شکاف لب و کام را بهبود بخشند. این تکنیک ها غیرتهاجمی هستند و می توانند شکل لب، بینی و دهان نوزاد را به طور چشمگیری تغییر دهند. به عنوان مثال:
- یک چسب مخصوص لب می تواند شکاف لب کودک را باریک کند.
- لیفت بینی به شکل‌گیری بینی نوزاد به شکل طبیعی‌تر کمک می کند.
- دستگاه قالب‌گیری بینی-آلوئولار (NAM) می‌تواند به شکل‌دهی بافت های لب در موقعیت مطلوب‌تر کمک کند تا برای جراحی ترمیم لب آماده شوند.
ترمیم شکاف کام
ترمیم شکاف کام معمولاً زمانی انجام میشود که کودک به ۱۲ ماهگی رسیده باشد. هدف از این عمل، ایجاد یک کام عملکردی و فعال است که بتواند در فرآیند گفتار و تغذیه به خوبی عمل کند. این جراحی همچنین به کاهش احتمال تجمع مایع در گوش میانی کمک می‌کند.
برای پیشگیری از این تجمع، بسیاری از کودکان دارای شکاف کام به لوله های تهویه مخصوص نیاز دارند که در پرده گوش قرار می‌گیرند تا مایع به راحتی تخلیه شود. پزشکان به طور معمول، سالی یک بار وضعیت شنوایی این کودکان را بررسی می‌کنند تا از سلامت گوش و عملکرد شنوایی اطمینان حاصل شود.
تا ۴۰٪ از کودکانی که شکاف کام دارند برای بهبود گفتار خود به جراحی های بیشتری نیاز دارند. یک متخصص گفتاردرمانی، گفتار کودک را بین ۴ تا ۵ سالگی ارزیابی می کند. آنها ممکن است از یک اسکوپ نازوفارنکس برای بررسی حرکت کام و گلوی آنها استفاده کنند. اگر کودک برای بهبود گفتار خود به جراحی نیاز داشته باشد، معمولاً حدود ۵ سالگی انجام میشود.
کودکانی که شکافی در خط لثه دارند، ممکن است در سنین ۶ تا ۱۰ سالگی به پیوند استخوان نیز نیاز داشته باشند. این عمل، خط لثه بالایی را پر می‌کند تا بتواند از دندان های دائمی پشتیبانی کند و فک بالا را تثبیت کند. پس از رشد دندان های دائمی، کودک اغلب به بریس برای صاف کردن دندان های خود و یک وسیع‌کننده کام برای وسیع‌تر کردن کام خود نیاز دارد.
کودک ممکن است به جراحی های بیشتری برای موارد زیر نیاز داشته باشد:
- بهبود ظاهر لب و بینی
- بستن دهانه‌های بین دهان و بینی
- بهبود تنفس
- تثبیت و صاف کردن فک
خطرات احتمالی جراحی شامل خونریزی، عفونت و آسیب به اعصاب، بافت‌ها یا سایر ساختارها است. جراحی شکاف لب و شکاف کام معمولاً موفقیت‌آمیز است و خطرات آن کم است. جراحی شکاف لب یک جای زخم صورتی کوچک باقی می‌گذارد که با رشد کودک باید کمتر قابل توجه باشد.
چه درمان های غیرجراحی به شکاف لب و کام کمک می‌کند؟
کودکان اغلب برای شکاف لب یا کام به درمانی فراتر از جراحی نیاز دارند. برخی از درمان‌های دیگری که ممکن است پزشک توصیه کنند، گفتاردرمانی و درمان ارتودنسی است.
چه پزشکانی کودکانی را که شکاف لب و کام دارند، درمان می کند؟
به‌دلیل وجود طیف گسترده‌ای از مشکلات دهانی، دندانی و پزشکی در کودکان مبتلا به شکاف لب یا شکاف کام، درمان آنها نیازمند همکاری یک تیم تخصصی چندرشته‌ای است. این تیم با طراحی یک برنامه مراقبتی جامع، فرآیند درمان را از دوران نوزادی آغاز کرده و معمولاً تا اوایل بزرگسالی ادامه می‌دهد تا بهترین نتایج در زمینه سلامت، گفتار و زیبایی حاصل شود.
اعضای تیم پزشکی آنها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- جراح پلاستیک کودکان
- متخصص اطفال
- متخصص گوش و حلق و بینی
- پزشکان کمک به تغذیه در اوایل زندگی
- متخصص ارتودنسی برای صاف کردن و جابجایی دندان‌ها
- دندانپزشک یا دندانپزشک کودکان برای انجام مراقبت‌های معمول دندانپزشکی
- متخصص پروتز دندان برای ساخت دندان مصنوعی و لوازم دندانپزشکی
- متخصص گفتاردرمانی برای ارزیابی مشکلات گفتاری
- شنوایی‌سنجی برای بررسی و نظارت بر شنوایی
- یک مددکار اجتماعی/روانشناس برای حمایت از خانواده و توجه به هرگونه مشکل سازگاری
- مشاوران ژنتیک برای کمک به والدین و بیماران بزرگسال در درک احتمال داشتن فرزندانی با شکاف کام یا لب شکری در آینده.
پیشگیری
شما نمی‌توانید از ابتلای کودکتان به شکاف لب/شکاف کام جلوگیری کنید. با این حال، ممکن است بتوانید با عدم مصرف سیگار، الکل و برخی داروها در دوران بارداری، خطر این عارضه را کاهش دهید. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.
مطالب مشابه:
