تب دنگی
تب دنگی
تب دنگی بیماری است که فرد میتواند از نیش پشه حامل یکی از چهار نوع ویروس دنگی به آن مبتلا شود. این ویروس بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری از جمله آمریکای مرکزی و جنوبی، آفریقا، بخشهایی از آسیا و جزایر اقیانوس آرام یافت میشود.
تب دنگی از فردی به فرد دیگر مسری نیست، اما اگر مادر باردار به این ویروس مبتلا باشد، ممکن است به جنین منتقل کند.
نوع خفیف این ویروس باعث تب بالا و علائمی شبیه آنفولانزا میشود. نوع شدید این ویروس که به آن تب خونریزی دهنده دنگی نیز میگویند، میتواند باعث خونریزی جدی، افت ناگهانی فشار خون (شوک) و مرگ شود.
محققان در حال کار بر روی واکسن تب دنگی هستند. در حال حاضر، در مناطقی که این ویروس شایع است، بهترین راه برای جلوگیری از عفونت، اجتناب از گزیده شدن توسط پشه و اتخاذ اقداماتی برای کاهش جمعیت پشه است.
علائم تب دنگی
بسیاری از افراد هیچ علامت یا نشانهای از عفونت دنگی را مشاهده نمیکنند.
هنگامی که علائم ظاهر میشوند، ممکن است با سایر بیماریها – مانند آنفولانزا، اشتباه گرفته شوند و معمولاً 4 تا 10 روز پس از گزش، توسط پشه آلوده، شروع میشوند.
این ویروس باعث تب شدید – 104 فارنهایت (40 درجه سانتیگراد) – و هر یک از علائم و نشانههای زیر میشود:
- سردرد
- درد عضلانی، استخوانی یا مفصلی
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد پشت چشم
- غدد متورم
- کهیر
اکثر افراد در عرض یک هفته یا بیشتر بهبود مییابند. در برخی موارد، علائم بدتر میشود و میتواند کشنده باشد. این بیماری دنگی شدید، تب خونریزی دهنده دنگی یا سندرم شوک دنگی نامیده میشود.
دنگی شدید زمانی اتفاق میافتد که رگهای خونی آسیب ببینند و نشت کنند. سپس تعداد سلولهای تشکیل دهنده لخته (پلاکتها) در جریان خون کاهش مییابد. این اتفاق میتواند منجر به شوک، خونریزی داخلی، نارسایی اندامها و حتی مرگ شود.
علائم هشدار دهنده تب شدید دنگی، که یک وضعیت اورژانسی است، میتواند به سرعت ایجاد شود. علائم هشداردهنده معمولاً 1 یا 2 روز اول پس از بهبودی تب شروع میشود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- معده درد شدید
- استفراغ مداوم
- خونریزی از لثه یا بینی
- وجود خون در ادرار، مدفوع یا استفراغ
- خونریزی زیر پوست، که ممکن است شبیه کبودی باشد.
- تنفس دشوار یا سریع
- خستگی
- تحریک پذیری یا بیقراری
زمان مراجعه به پزشک
تب دنگی شدید یک اورژانس پزشکی است. اگر اخیراً به منطقهای مراجعه کردهاید که این ویروس در آن رخ میدهد، تب داشتهاید و هر یک از علائم هشداردهنده را مشاهده کردهاید، فوراً به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید. علائم هشدار دهنده شامل درد شدید معده، استفراغ، مشکل در تنفس، یا وجود خون در بینی، لثه، استفراغ یا مدفوع است.
علل
این بیماری توسط یکی از چهار نوع ویروس دنگی ایجاد میشود. امکان مبتلا شدن به این ویروس از فردی به فرد دیگر وجود ندارد. در عوض، از طریق نیش پشه منتقل میشود.
دو نوع پشه که اغلب ویروسهای دنگی را منتقل میکنند، هم در داخل و هم در اطراف اقامتگاههای انسانی رایج هستند. هنگامی که پشه فردی را که به ویروس دنگی مبتلا شده است نیش میزند، ویروس وارد پشه میشود. سپس وقتی پشه مبتلا، فرد دیگری را نیش میزند، به این ترتیب، ویروس وارد جریان خون آن فرد شده و باعث عفونت میشود.
پس از بهبودی از ویروس دنگی، نسبت به نوع ویروسی که شما را آلوده کرده است مصونیت طولانیمدتی دارید، اما در برابر سه نوع دیگر ویروس تب دنگی خیر. این بدان معنی است که میتوانید در آینده دوباره توسط یکی از سه نوع ویروس دیگر مبتلا شوید. اگر برای بار دوم، سوم یا چهارم به این ویروس مبتلا شوید، خطر ابتلا به نوع شدید آن افزایش مییابد.
عوامل خطر
در صورتی که:
- شما در مناطق گرمسیری زندگی میکنید یا سفر میکنید. خطر قرار گرفتن در معرض ویروسی که باعث تب دنگی میشود، افزایش مییابد. مناطق پرخطر شامل جنوب شرقی آسیا، جزایر غربی اقیانوس آرام، آمریکای لاتین و آفریقا است.
- شما در گذشته تب دنگی داشتهاید، عفونت قبلی با ویروس تب دنگی خطر ابتلا به علائم شدید را در صورت ابتلا مجدد به ویروس دنگی افزایش میدهد.
عوارض
تب دنگی شدید میتواند باعث خونریزی داخلی و آسیب اندام شود. فشار خون میتواند به سطوح خطرناک کاهش یابد و باعث شوک شود. در برخی موارد، نوع شدید آن میتواند منجر به مرگ شود.
زنانی که در دوران بارداری به این ویروس مبتلا میشوند، ممکن است بتوانند ویروس را در هنگام زایمان به جنین منتقل کنند. علاوه بر این، نوزادان زنانی که در دوران بارداری تب دنگی میگیرند، در معرض خطر زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد یا سایر شرایط دیگر هستند.
تشخیص و آزمایشات
تب دنگی با آزمایش خون شناسایی میشود. همچنین ممکن است مشخص کند که کدام یک از چهار نسخه را دارید. پزشک میتواند از آزمایش خون برای یافتن ویروسهای دیگری که باعث علائم مشابه میشوند، استفاده کند.
مدیریت و درمان
هیچ دارویی برای درمان تب دنگی وجود ندارد. پزشک توصیههایی در مورد نحوه مدیریت علائم و اینکه آیا و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید، به شما میدهد.
چگونه علائم تب دنگی را مدیریت کنیم؟
مدیریت علائم تنها راه برای درمان تب دنگی است. توصیههای پزشک خود را دنبال کنید، که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- با مصرف آب و مایعات فراوان، خود را هیدراته نگه دارید.
- تا حد امکان استراحت کنید.
- درمان درد فقط با استامینوفن
- ایبوپروفن یا آسپرین مصرف نکنید. این میتواند خطر خونریزی داخلی را افزایش دهد.
پیشگیری
واکسن
واکسن تب دنگی ممکن است برای افراد 6 تا 60 ساله در دسترس باشد. این واکسن، مجموعهای از دو یا سه دوز است که در طی ماهها دریافت میکنید. این واکسنها برای افرادی است که در جایی زندگی میکنند که ویروسهای دنگی شایع هستند و حداقل یک بار قبلاً تب دنگی داشتهاند.
از نیش پشه جلوگیری کنید.
سازمان جهانی بهداشت تاکید میکند که واکسن به تنهایی ابزار موثری برای کاهش تب دنگی در مناطقی نیست که این بیماری شایع است. پیشگیری از نیش پشه و کنترل جمعیت پشه همچنان روشهای اصلی برای جلوگیری از شیوع تب دنگی است.
اگر در منطقه ای زندگی یا سفر میکنید که تب دنگی در آن شایع است، این نکات ممکن است به کاهش خطر نیش پشه کمک کند:
در خانههای دارای تهویه مطبوع مناسب بمانید: پشههای حامل ویروس دنگی، بیشترین فعالیت را از صبح تا غروب دارند، اما میتوانند در شب هم نیز نیش بزنند.
لباس محافظ بپوشید: وقتی به مناطق آلوده به پشه میروید، پیراهن آستین بلند، شلوار بلند، جوراب و کفش بپوشید.
از مواد دافع پشه استفاده کنید: موادهای دافع پشه را میتوان روی لباس، کفش، وسایل کمپینگ و روتختیها استفاده کرد. همچنین برای محافظت از پوست خود از یک دافع پشه حاوی حداقل 10 درصد غلظت DEET استفاده کنید.
زیستگاه پشهها را کاهش دهید: پشههایی که حامل ویروس دنگی هستند معمولاً در خانهها و اطراف آن زندگی میکنند و در آب راکد پرورش مییابند که میتواند در مواردی مانند لاستیکهای مستعمل خودرو جمع شود. شما میتوانید با حذف زیستگاههایی که پشهها در آن تخم میگذارند به کاهش آنها کمک کنید. حداقل هفتهای یک بار ظروف خالی و تمیزی را که آب راکد در آنها وجود دارد، مانند ظروف کاشت، ظروف حیوانات و گلدانهای گل را شستشو دهید.
مطالب مشابه:
آسم چیست؟
آمبولی ریه (PE)
تب مالت (Brucellosis)
بیماری پروانه ای
منابع: mayoclinic ، my.clevelandclinic