لوسمی سلول مویی
لوسمی سلول مویی
لوسمی سلول مویی نوع نادری از سرطان خون است و زمانی اتفاق می‌افتد که مغز استخوان فرد سلول‌های B غیرطبیعی (لنفوسیت‌های B) می‌سازد. اینها نوعی از گلبول‌های سفید خون هستند که با عفونت‌ها مبارزه می‌کنند. نام این بیماری از برآمدگی‌های کوچک مو مانند روی سلول‌های B غیرطبیعی گرفته شده است که آسیب شناسان می‌توانند هنگام مشاهده سلول‌ها در زیر میکروسکوپ آنها را ببینند.
لنفوسیت‌های B در مغز استخوان، غدد لنفاوی و طحال وجود دارد. علائم لوسمی سلول مویی زمانی اتفاق می‌افتد که لنفوسیت‌های B طبیعی به لنفوسیت‌های غیرطبیعی تبدیل می‌شوند. وقتی این اتفاق می‌افتد:
سلول‌های غیرطبیعی در مغز استخوان مانند علف‌های هرز عمل می‌کنند. آنها فضای زیادی را در مغز استخوان اشغال می‌کنند، به طوری که جایی برای گلبول‌های سفید خون، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌های سالم باقی نمی‌ماند.
سلول‌های موجود در غدد لنفاوی و طحال تقسیم و تکثیر می‌شوند و باعث تورم آنها می‌شوند.
سلول‌های موجود در جریان خون ممکن است به کبد گسترش یابند و باعث آسیبی شوند که منجر به آسیت (تجمع مایع در شکم) می‌شود.
علائم و علل لوسمی سلول مویی
این بیماری ممکن است علائمی ایجاد نکند، اما علائم احتمالی، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
خستگی: این می‌تواند در صورت کم‌خونی (سطح پایین گلبول‌های قرمز خون) رخ دهد.
تب و عفونت های مکرر: ممکن است فرد به عفونت‌های جدی مبتلا شود که باعث تب می‌شوند، زیرا گلبول‌های سفید خون کافی برای مبارزه با عفونت ندارد.
درد در سمت چپ پایین: سلول‌های غیرطبیعی در طحال ممکن است باعث تورم طحال شوند، بنابراین در سمت چپ درد وجود دارد. طحال ممکن است به شکم فشار وارد کند، به طوری که حتی زمانی که غذای زیادی مصرف نمی شود، فرد احساس سیری می‌کند. حتی ممکن است بدون هیچ تلاشی وزن کم کند.
درد در سمت راست پایین: کبد ممکن است بزرگتر شود و باعث درد در سمت راست شود.
تنگی نفس: این یکی دیگر از علائم کم‌خونی ناشی از سطح پایین گلبول‌های قرمز خون است.
تورم غدد لنفاوی: اینها توده‌های بدون درد در گردن، زیر بغل و معده هستند.
کبودی یا خونریزی غیرمعمول: لوسمی سلول مویی مانع از تولید پلاکت کافی توسط مغز استخوان می‌شود که به کاهش یا توقف خونریزی کمک می‌کند.
چه عواملی باعث لوسمی سلول مویی می‌شود؟
تحقیقات نشان می‌دهد که ۹۰٪ از افراد مبتلا به این بیماری دارای جهش ژنتیکی هستند که بر ژن BRAF تأثیر می‌گذارد. این ژن به رشد سلول کمک می‌کند. وقتی تغییر می‌کند، سلول‌های غیرطبیعی ایجاد می‌کند که به طور غیرقابل کنترل رشد و تکثیر می‌شوند. این تغییر پس از تولد اتفاق می‌افتد. محققان مطمئن نیستند که چه عللی باعث ایجاد این تغییر می‌شود، اما عوامل خطری وجود دارد که احتمال ابتلا به لوسمی سلول مویی را افزایش می‌دهد.
عوامل خطر
سن: این بیماری اغلب افراد 40 تا 70 ساله را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به طور متوسط، بیشتر افراد مبتلا به لوسمی سلول مویی هنگام تشخیص 58 سال سن دارند.
جنسیت: این بیماری مردان را بیشتر از زنان تحت تأثیر قرار می‌دهد.
قرار گرفتن در معرض عامل نارنجی: محققان معتقدند که بین این ماده شیمیایی و لوسمی و لنفوم مزمن سلول B، از جمله لوسمی سلول مویی، ارتباطی وجود دارد.
عوارض لوسمی سلول مویی چیست؟
این بیماری خطر ابتلا به عفونت‌ها را افزایش می‌دهد، زیرا بیمار سطح بسیار پایینی از گلبول‌های سفید خون که با عفونت مبارزه می‌کنند، دارد. این عفونت‌ها شامل عفونت‌های باکتریایی، عفونت‌های ویروسی یا عفونت‌های قارچی هستند که ممکن است تهدیدکننده باشند.
علاوه بر این، محققانی که افراد مبتلا به لوسمی سلول مویی را پیگیری کردند، دریافتند که برخی از افراد تومورهای سرطانی داشتند که 10 تا 20 سال پس از درمان موفقیت‌آمیز این بیماری ظاهر شدند.
تشخیص و آزمایش‌ها
پزشکان در مورد زمان شروع تشخیص، علائم بیماری را از بیماران سوال می‌کنند و سابقه پزشکی آنها را بررسی می‌کنند. آنها همچنین معاینه فیزیکی انجام می‌دهند. آنها ممکن است غدد لنفاوی، طحال و کبد را برای علائم تورم لمس کنند.
همچنین ممکن است آزمایشاتی را برای تشخیص دقیق تر درخواست کنند. این آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
شمارش کامل خون (CBC) با افتراق: این آزمایش تعداد گلبول‌های قرمز و سفید و پلاکت‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. افتراق، انواع مختلف گلبول‌های سفید خون را اندازه‌گیری می‌کند.
اسمیر خون محیطی: آسیب‌شناسان سلول‌های خون را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند و به دنبال سلول‌های غیرطبیعی هستند که دارای برآمدگی‌های ریز مو مانند هستند که نام لوسمی سلول مویی را به خود گرفته است.
آسپیراسیون و بیوپسی مغز استخوان: این آزمایش‌ها سلول‌های غیرطبیعی را در مغز استخوان تشخیص می‌دهند.
سی‌تی اسکن: سی‌تی اسکن تصاویر دقیقی از نواحی داخل بدن تهیه می‌کند. پزشک ممکن است این آزمایش یا سونوگرافی شکمی را برای بررسی اندازه طحال، کبد و غدد لنفاوی تجویز کند.
فلوسیتومتری: پاتولوژیست‌ها خون و مغز استخوان را برای یافتن نشانه‌هایی از سلول‌های مویی غیرطبیعی بررسی می‌کنند. آنها اندازه و شکل سلول‌ها را بررسی می‌کنند و به دنبال تومورمارکرها می‌گردند. این مارکرها ممکن است به پروتئین‌هایی اشاره داشته باشند که سلول‌های سرطانی می‌سازند.
آزمایشات خون تکمیلی در لوسمی سلول مویی (HCL)
- CBC (شمارش کامل سلول‌های خونی)
- Peripheral Blood Smear (اسمیر خون محیطی)
- آزمایش‌های ایمونوفنوتیپینگ (فلوسیتومتری)
- شناسایی مارکرهای سطحی خاص سلول‌های B مانند:
CD11c, CD25, CD103, CD19, CD20
- BMP (آزمایشات متابولیک پایه)
- کراتینین و اوره (BUN) برای بررسی عملکرد کلیه
- الکترولیت‌ها (Na, K, Ca) برای ارزیابی تعادل بدن
- آزمایش عملکرد کبد
- اسید اوریک و LDH
- بیوپسی مغز استخوان
کنترل و درمان
ممکن است برای درمان فوری عفونت و سپس درمان‌های دیگر برای کنترل علائم لوسمی سلول مویی نیاز باشد. اما این بیماری همیشه علائم ایجاد نمی‌کند. در این صورت، متخصص خون یا انکولوژی ممکن است نظارت فعال را توصیه کند. در صورت وجود علائم، ممکن است دارو توصیه کنند.
نظارت فعال
لوسمی سلول مویی بسیار آهسته رشد می‌کند. ممکن است سال‌ها قبل از بروز علائم، به آن مبتلا باشید. درمان سرطان با عوارض جانبی و عوارض احتمالی همراه است.
در نظارت فعال، هر سه تا شش ماه یکبار به متخصص انکولوژی خود مراجعه خواهید کرد. در طول این معاینات، آنها:
سلامت کلی شما را در نظر می گیرند، به خصوص اگر بیش از حد معمول احساس خستگی می‌کنید.
معاینه فیزیکی انجام می‌دهند و کبد و طحال شما را از نظر علائم تورم بررسی می‌کنند.
آزمایش خون برای بررسی سطح سلول‌های خونی و پلاکت تجویز می‌کنند.
دارو
شیمی درمانی رایج‌ترین درمان اولیه برای افرادی است که علائم لوسمی سلول مویی دارند.
اگر شیمی درمانی مؤثر نباشد یا بیماری عود کند، ممکن است درمان‌های دیگری برای این بیماری تجویز شود. گزینه‌های درمانی عبارتند از:
ایمونوتراپی: ریتوکسیماب (Rituxan®) یک درمان آنتی‌بادی مونوکلونال برای لوسمی سلول مویی است. پزشک ممکن است این درمان را با شیمی درمانی به عنوان درمان اولیه یا در صورت عود بیماری پس از درمان ترکیب کند. نوع دیگری از ایمونوتراپی، اینترفرون آلفا-2b نوترکیب (اینترون A®) است.
درمان هدفمند: متخصصان انکولوژی ممکن است لوسمی سلول مویی عودکننده را با ریتوکسیماب و موکستوموماب پاسودوتوکس (لوموکسیتی®)، نوعی داروی ترکیبی آنتی‌بادی، درمان کنند.
اسپلنکتومی: به ندرت، اگر درمان‌های پزشکی مانند شیمی‌درمانی مؤثر نباشند و سلول‌های غیرطبیعی در طحال همچنان باعث تورم آن شوند، پزشک ممکن است این روش را توصیه کند.
مطالب مشابه:
