سرطان نازوفارنکس (NPC) ؛ علل، علائم و تشخیص

سرطان نازوفارنکس (NPC)

سرطان نازوفارنکس (NPC) نوع نادری از سرطان است که از نازوفارنکس، بافتی که پشت بینی را به پشت دهان متصل می‌کند، شروع می‌شود. شایع‌ترین علامت آن، یک توده بدون درد در پشت گردن است، اما ممکن است بر گوش‌ها نیز تأثیر بگذارد و باعث کاهش شنوایی یا عفونت‌های مزمن گوش شود. همچنین می‌تواند باعث درد و بی‌حسی صورت شود.
سرطان نازوفارنکس (NPC)، که به عنوان کارسینوم نازوفارنکس نیز شناخته می‌شود، نوعی نادر از سرطان سر و گردن است.

سرطان نازوفارنکس زمانی شروع می‌شود که سلول‌های غیرطبیعی در نازوفارنکس شروع به رشد خارج از کنترل می‌کنند و تومورهای سرطانی تشکیل می‌دهند که می‌توانند به غدد لنفاوی، کبد، ریه‌ها و استخوان‌ها گسترش یابند.

انواع سرطان نازوفارنکس (NPC)

انواع مختلفی از بافت در نازوفارنکس وجود دارد و هر نوع شامل انواع مختلفی از سلول‌ها است. هر نوع سلول هنگام مشاهده در زیر میکروسکوپ متفاوت به نظر می‌رسد. زیرگروه‌های سرطان نازوفارنکس بر اساس نوع سلول آسیب دیده طبقه‌بندی می‌شوند. طبق اظهارات سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سرطان سلول سنگفرشی غیرکراتینیزه کننده (NPC) به سه زیرگروه طبقه‌بندی می‌شود:

1) کارسینوم سلول سنگفرشی کراتینیزه کننده (WHO نوع 1): سلول‌های سرطانی در بافت پوشاننده نازوفارنکس که با کراتین پوشانده شدند. کراتین پروتئینی در مو و ناخن است.

2) کارسینوم سلول سنگفرشی غیرکراتینه کننده (WHO نوع 2): سلول‌های سرطانی در بافت‌های نازوفارنکس که با کراتین پوشیده نشدند.

3) کارسینوم تمایز نیافته یا با تمایز ضعیف، از جمله لنفواپیتلیوما و انواع آناپلاستیک (WHO نوع 3): اینها سلول‌های سرطانی هستند که هنگام مشاهده در زیر میکروسکوپ بسیار متفاوت از سلول‌های سالم به نظر می‌رسند. سلول‌های سرطانی با تمایز ضعیف یا تمایز نیافته خیلی سریع رشد و گسترش می‌یابند.

علائم سرطان نازوفارنکس (NPC) چیست؟

در بیشتر موارد، افراد مبتلا به این بیماری متوجه توده‌ای در پشت گردن خود می‌شوند. ممکن است یک یا چند توده وجود داشته باشد و معمولاً دردناک نیستند. این توده‌ها زمانی ظاهر می‌شوند که سرطان به غدد لنفاوی گردن گسترش پیدا کرده و باعث تورم آنها می‌شود.

همچنین چندین علامت هشدار دهنده دیگر مانند موارد زیر وجود دارد:

وزوز گوش یا زنگ زدن گوش.
کاهش شنوایی.
کیپ بودن گوش.
عفونت گوش که از بین نمی‌رود.
سردرد.
گرفتگی بینی.
خونریزی بینی.
مشکل در باز کردن دهان.
درد صورت.
بی‌حسی صورت.
مشکل در تنفس یا صحبت کردن.

چه عواملی باعث سرطان نازوفارنکس می‌شود؟

متخصصان دقیقاً مطمئن نیستند که چه عللی باعث این بیماری می‌شود. با این حال، برخی از رفتارهای سبک زندگی و شرایط پزشکی می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند، از جمله:

استعمال زیاد سیگار یا استفاده از هرگونه محصول دخانیاتی.
مصرف مکرر و زیاد نوشیدنی‌های حاوی الکل.
ابتلا به ویروس اپشتین بار (EBV)، این همان ویروسی است که باعث مونونوکلئوز می‌شود. EBV در افرادی که به سرطان نازوفارنکس مبتلا هستند، شایع است.
مصرف منظم غذاهای نمک سود شده، افرادی که رژیم‌های غذایی سرشار از گوشت و ماهی نمک سود شده دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا به این سرطان را دارند.
قرار گرفتن در معرض گرد و غبار و دود زیاد ممکن است خطر را افزایش دهد.
داشتن سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده به سرطان نازوفارنکس مبتلا باشد، احتمال ابتلا به این بیماری در فرد بیشتر است.
جنسیت: مردان حدود سه برابر بیشتر از زنان در معرض ابتلا به این سرطان هستند.

تشخیص و آزمایش‌ها

در صورتی که پزشک به سرطان نازوفارنکس مشکوک باشد، در مورد سابقه خانوادگی بیمار سؤال خواهد کرد و معاینه فیزیکی کاملی انجام می‌دهد. آنها نازوفارنکس، سر، گردن، دهان، گلو، بینی، عضلات صورت و غدد لنفاوی را معاینه می‌کنند. ممکن است آزمایش شنوایی انجام دهند. سایر آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

آزمایشات تکمیلی خون در سرطان نازوفارنکس

1. CBC (شمارش کامل سلول‌های خون)
بررسی کم‌خونی، کاهش گلبول سفید یا پلاکت‌ها (در اثر بیماری یا درمان‌ها مانند شیمی‌درمانی).

2. ESR و CRP
شاخص‌های التهابی که ممکن است در افراد مبتلا به سرطان افزایش یابد.

3. Liver Function Tests (AST, ALT, ALP, Bilirubin)
بررسی عملکرد کبد و ارزیابی احتمال متاستاز کبدی.

4. Renal Function Tests (BUN, Cr)
بررسی سلامت کلیه پیش از تجویز داروهای شیمی‌درمانی یا تصویربرداری با ماده حاجب.

5. Electrolytes (Na, K, Ca, Mg)
بررسی تعادل الکترولیتی، به‌ویژه قبل و حین درمان.

6. LDH (لاکتات دهیدروژناز)
ممکن است به عنوان نشانگر غیر اختصاصی برای میزان پیشرفت بیماری یا پاسخ به درمان استفاده شود.

7. آزمایش‌های EBV (ویروس اپشتین-بار):
بسیار مهم در سرطان نازوفارنکس، چرا که این سرطان به‌شدت با EBV مرتبط است:

EBV VCA-IgA (Viral Capsid Antigen IgA)
EBV EA-IgA (Early Antigen IgA)
EBV DNA Quantification (بار ویروسی در خون)

این آزمایش‌ها هم در تشخیص و هم در پایش بیماری استفاده می‌شوند.

8. Tumor Markers

CEA (به‌صورت مکملی و برای بررسی دیگر سرطان‌های همراه)

9. آزمایش‌های تیروئیدی (TSH, Free T4)

به‌ویژه اگر ناحیه گردن در معرض پرتودرمانی قرار گیرد، عملکرد تیروئید باید بررسی شود.

سایر ابزارهای تشخیصی مکمل:

بیوپسی نازوفارنکس (اصلی‌ترین روش تأیید تشخیص)
MRI و CT Scan (برای بررسی گسترش موضعی)
PET Scan (برای بررسی متاستاز)

پزشکان از نتایج آزمایش برای مرحله‌بندی سرطان نازوفارنکس استفاده می‌کنند. سیستم‌های مرحله‌بندی سرطان به پزشک کمک می‌کنند تا درمان را برنامه‌ریزی کرده و پیش‌آگهی را تخمین بزنند.

مراحل سرطان نازوفارنکس چیست؟

مرحله‌بندی توسط عوامل مختلفی تعیین می‌شود، از جمله اندازه و محل تومور و میزان گسترش سلول‌های سرطانی.

0: سرطان فقط لایه بالایی سلول‌های داخل نازوفارنکس را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

I: تومور به ساختارهای مجاور، مانند پشت گلو یا حفره بینی، گسترش یافته است.

II: سرطان به یک یا چند غده لنفاوی در یک طرف گردن گسترش پیدا کرده است.

III: سرطان به غدد لنفاوی در هر دو طرف گردن گسترش یافته است.

IIII: تومور به جمجمه، چشم، اعصاب جمجمه‌ای، غدد بزاقی یا قسمت پایینی گلو گسترش پیدا کرده است. ممکن است به نواحی دورتر بدن مانند ریه‌ها یا کبد نیز گسترش یافته باشد.

کنترل و درمان سرطان نازوفارنکس

درمان خاص به مرحله سرطان بستگی دارد. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

پرتودرمانی.
شیمی درمانی.
شیمی درمانی و پرتودرمانی همزمان.
درمان هدفمند.
جراحی.

در برخی موارد، تومور را می‌توان با جراحی برداشت. اما از آنجا که نازوفارنکس ناحیه‌ای دشوار برای جراحی است، جراحی معمولاً گزینه اصلی درمان نیست. با این حال، گاهی اوقات از جراحی برای برداشتن غدد لنفاوی گردن که به سایر درمان‌ها پاسخ نداده‌اند، استفاده می‌شود.

پیشگیری

هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از سرطان نازوفارنکس وجود ندارد. اما اگر نگران خطر ابتلا به این سرطان هستید، عاداتی که با این بیماری مرتبط بوده‌اند را ترک کنید. به عنوان مثال، از دخانیات استفاده نکنید. می‌توانید مصرف غذاهای نمک سود شده را کاهش دهید یا اصلاً نخورید.

نتیجه گیری

سرطان نازوفارنکس نوعی نادر از سرطان سر و گردن است. متخصصان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق می‌افتد، اما معتقدند که مصرف زیاد دخانیات و نوشیدنی‌های حاوی الکل خطر ابتلا به این بیماری را در فرد افزایش می‌دهد. آنها همچنین معتقدند که داشتن سابقه خانوادگی بیولوژیکی این بیماری، ممکن است در این امر نقش داشته باشد.

مطالب مشابه:

Blog